ΞΕΝΟΦΩΝ Ελληνικά :Μετάφραση και Σύνταξη

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 16

Πρωτότυπο Κείμενο

οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν͵ καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον ἐπέπλεον͵ καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν͵ καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον.

Μετάφραση

Οι δε Αθηναίοι με ορμητήριο την Σάμο κατέστρεφαν την χώρα του Βασιλιά (των Περσών), και έπλεαν εναντίον της Χίου και της Εφέσου και προετοιμάζονταν για ναυμαχία. Και διάλεξαν επιπλέον στρατηγούς, εκτός από αυτούς που υπήρχαν, τον Μένανδρον, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτον.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι

ὁρμώμενοι ἐκ τῆς Σάμου

κακῶς ἐποίουν

τὴν βασιλέως ͵

καὶ ἐπέπλεον ἐπὶ τὴν Χίον

καὶ τὴν Ἔφεσον͵

καὶ παρεσκευάζοντο

πρὸς ναυμαχίαν͵

καὶ προσείλοντο στρατηγοὺς

πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι

Μένανδρον͵ Τυδέα͵

Κηφισόδοτον.

Οι δε Αθηναίοι

με ορμητήριο την Σάμο

κατέστρεφαν

την χώρα του Βασιλιά (των Περσών),

και έπλεαν εναντίον της Χίου

και της Εφέσου

και προετοιμάζονταν

για ναυμαχία.

Και διάλεξαν επιπλέον στρατηγούς,

εκτός από αυτούς που υπήρχαν,

τον Μένανδρον, τον Τυδέα

και τον Κηφισόδοτον.

Συντακτική ανάλυση

οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν: Κύρια πρόταση

κακῶς ἐποίουν: ρήμα/ / τὴν βασιλέως: αντικείμενο.

ὁρμώμενοι: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο κακῶς ἐποίουν.

ἐκ τῆς Σάμου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο κακῶς ἐποίουν.

καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον ἐπέπλεον: Κύρια πρόταση

ἐπέπλεον: ρήμα /οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση στο ἐπέπλεον.

καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν: Κύρια πρόταση

παρεσκευάζοντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

πρὸς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο παρεσκευάζοντο.

καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον: Κύρια πρόταση

προσείλοντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο/ Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον: αντικείμενα

στρατηγοὺς: κατηγορούμενο στα Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον.

πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει προσθήκη στο προσείλοντο.

Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων παραγράφου

ὁρμάομαι,  -ῶμαι  ὡρμώμην  ὁρμήσομαι/ ὁρμηθήσομαι ὁρμησάμην/ὁρμήθην ὥρμημαι

ὡρμήμην

ποιέω, -ῶ ἐποίουν ποιήσω ἐποίησα πεποίηκα ἐπεποιήκειν

ἐπιπλέω ἐπέπλεον  ἐπιπλεύσομαι/ ἐπιπλευσοῦμαι ἐπέπλευσα ἐπιπέπλευκα ἐπεπεπλεύκειν

ὑπάρχω ὑπῆρχον ὑπάρξω ὑπῆρξα – –

παρασκευάζομαι παρεσκευαζόμην παρασκευάσομαι  παρεσκευασάμην παρεσκεύασμαι

παρεσκευάσμην

προσαιρέω, -ῶ προσῂρουν προσαιρήσω προσεῖλον προσῂρηκα προσῂρηκειν

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 17

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δ΄ ἐκ τῆς Ρόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν ἔκπλουν καὶ ἐπὶ τὰς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις. Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι· ἡ γὰρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος δε, απέπλευσε από την Ρόδο, παραπλέοντας τα παράλια της Ιωνίας, με κατεύθυνση τον Ελλήσποντο με σκοπό (να εμποδίσει) τον απόπλου των αθηναϊκών πλοίων και (να υποτάξει) τις πόλεις που είχαν αποστατήσει από αυτούς (τους Λακεδαιμόνιους).Συγχρόνως οι Αθηναίοι βγήκαν από το λιμάνι της Χίου και ανοίχτηκαν στο πέλαγος γιατί τα παράλια της Μ. Ασίας ήταν εχθρικά προς αυτούς.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δ΄

ἐκπλεῖ ἐκ τῆς Ρόδου

παρὰ τὴν Ἰωνίαν

πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον

πρός τὸν ἔκπλουν

τε τῶν πλοίων

καὶ ἐπὶ τὰς πόλεις

ἀφεστηκυίας

αὐτῶν.

Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι

ἐκ τῆς Χίου

πελάγιοι·

ἡ γὰρ Ἀσία

ἦν πολεμία αὐτοῖς.

Ο Λύσανδρος δε,

απέπλευσε από την Ρόδο,

παραπλέοντας τα παράλια της Ιωνίας,

με κατεύθυνση τον Ελλήσποντο

με σκοπό (να εμποδίσει) τον απόπλου

των αθηναϊκών πλοίων

και (να υποτάξει) τις πόλεις

που είχαν αποστατήσει

από αυτούς (τους Λακεδαιμόνιους).

Συγχρόνως οι Αθηναίοι

βγήκαν από το λιμάνι της Χίου

και ανοίχτηκαν στο πέλαγος

γιατί τα παράλια της Μ. Ασίας

ήταν εχθρικά προς αυτούς.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δ΄ ἐκ τῆς Ρόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν ἔκπλουν καὶ ἐπὶ τὰς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις: Κύρια πρόταση

ἐκπλεῖ: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο.

ἐκ τῆς Ρόδου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο ἐκπλεῖ.

παρὰ τὴν Ἰωνίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του πλησίον στο ἐκπλεῖ.

πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο ἐκπλεῖ.

πρός τὸν ἔκπλουν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο ἐκπλεῖ.

τε τῶν πλοίων: γενική υποκειμενική στο ἒκπλουν.

καὶ ἐπὶ τὰς πόλεις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση στο ἐκπλεῖ.

τὰς ἀφεστηκυίας: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο πόλεις με υποκείμενο το άρθρο της, τὰς.

αὐτῶν: αντικείμενο στο ἀφεστηκυίας.

ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι: Κύρια πρόταση

ἀνήγοντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο

πελάγιοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ἀνήγοντο.

ἐκ τῆς Χίου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο ἀνήγοντο.

Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων παραγράφου

ἐκπλέω ἐξέπλέον  ἐκπλεύσομαι/ ἐκπλευσοῦμαι ἐξέπλευσα ἐκπέπλευκα ἐξεπεπλεύκειν

ἀφίσταμαι  ἀφιστάμην ἀποστήσομαι/ ἀποσταθήσομαι ἀπεστησάμην/ ἀπέστην/ ἀπεστάθην

ἀφέστηκα ἀφεστήκειν/ ἀφειστήκειν

ἀνάγομαι ἀνηγόμην ἀνάξομαι/ ἀναχθήσομαι ἀνηγαγόμην/ ἀνήχθην  ἀνῆγμαι ἀνήγμην

εἰμί  ἦ, ἦν ἔσομαι ἐγενόμην γέγονα  ἐγεγόνειν

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 18

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δ΄ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ. Ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος έπλεε παραλιακά από την Άβυδο προς την Λάμψακο, η οποία ήταν σύμμαχος με τους Αθηναίους και οι Αβυδηνοί και οι υπόλοιποι ακολουθούσαν με τα πόδια. Αρχηγός τους ήταν ο Θώραξ ο Λακεδαιμόνιος.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δ΄ παρέπλει

ἐξ Ἀβύδου

εἰς Λάμψακον

σύμμαχον οὖσαν

Ἀθηναίων·

καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι

παρῆσαν πεζῇ.

Ἡγεῖτο δὲ Θώραξ

Λακεδαιμόνιος.

Ο Λύσανδρος έπλεε παραλιακά

από την Άβυδο

προς την Λάμψακο,

η οποία ήταν σύμμαχος

με τους Αθηναίους

και οι Αβυδηνοί και οι υπόλοιποι

ακολουθούσαν με τα πόδια.

Αρχηγός τους ήταν ο Θώραξ

ο Λακεδαιμόνιος.

Συντακτική ανάλυση

ἡ γὰρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν: Κύρια πρόταση

ἦν: ρήμα/ ἡ Ἀσία: υποκείμενο/ πολεμία: κατηγορούμενο στο ἡ Ἀσία μέσω του συνδετικού ρήματος ἦν.

αὐτοῖς: δοτική αντικειμενική στο πολεμία.

Λύσανδρος δ΄ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων: Κύρια πρόταση

παρέπλει: ρήμα /Λύσανδρος: υποκείμενο.

ἐξ Ἀβύδου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο παρέπλει.

εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο παρέπλει.

οὖσαν: επιθετική μετοχή με υποκείμενο Λάμψακον ως επιθετικός προσδιορισμός στο υποκείμενό της.

σύμμαχον: κατηγορούμενο στο Λάμψακον μέσω του συνδετικού ρήματος οὖσαν.

Ἀθηναίων: γενική κτητική στο σύμμαχον.

καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ: Κύρια πρόταση

παρῆσαν: ρήμα/ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι: υποκείμενο.

πεζῇ: δοτική του τρόπου στο παρῆσαν.

 ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος: Κύρια πρόταση

ἡγεῖτο: ρήμα/ Θώραξ: υποκείμενο.

Λακεδαιμόνιος: παράθεση στο Θώραξ.

Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων παραγράφου

Παραπλέω παρέπλεον παραπλεύσομαι/ παραπλευσοῦμαι παρέπλευσα παραπέπλευκα

παρεπεπλεύκειν

εἰμί ἦ, ἦν ἔσομαι ἐγενόμην γέγονα  ἐγεγόνειν

πάρειμι παρῆν παρέσομαι παρεγενόμην παραγέγονα παρεγεγόνειν

ἡγέομαι, -οῦμαι ἡγούμην ἡγήσομαι/ ἡγηθήσομαι ἡγησάμην, ἡγήθην ἥγημαι ἡγήμην

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 19

Πρωτότυπο Κείμενο

Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος͵ καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη· τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος.

Μετάφραση

Και αφού έκαναν επίθεση στην πόλη την κυρίευσαν ολοκληρωτικά και οι στρατιώτες την λεηλάτησαν γιατί ήταν πλούσια και γεμάτη από κρασί σιτάρι και τα υπόλοιπα απαραίτητα. Όλους τους πολίτες, όμως, τους άφησε ελεύθερους ο Λύσανδρος.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει

αἱροῦσι κατὰ κράτος͵

καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται

οὖσαν πλουσίαν

καὶ πλήρη οἴνου καὶ σίτου

καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων ·

τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα

ἀφῆκε Λύσανδρος.

Και αφού έκαναν επίθεση στην πόλη

την κυρίευσαν ολοκληρωτικά

και οι στρατιώτες την λεηλάτησαν

γιατί ήταν πλούσια

και γεμάτη από κρασί σιτάρι

και τα υπόλοιπα απαραίτητα.

Όλους τους πολίτες, όμως,

τους άφησε ελεύθερους ο Λύσανδρος.

Συντακτική ανάλυση

προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος: Κύρια πρόταση

αἱροῦσι: ρήμα/ οὖτοι (ενν.): υποκείμενο

προσβαλόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο αἱροῦσι.

τῇ πόλει: αντικείμενο στο προσβαλόντες.

κατὰ κράτος: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο αἱροῦσι.

καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη: Κύρια πρόταση

διήρπασαν: ρήμα/ οἱ στρατιῶται: υποκείμενο.

οὖσαν: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τὴν πόλιν (ενν.) (απόλυτη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο οὖσαν.

πλουσίαν -πλήρη: κατηγορούμενο στο τὴν πόλιν (ενν.) μέσω του συνδετικού ρήματος οὖσαν.

καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἐπιτηδείων: γενική αντικειμενική στο πλήρη.

τῶν ἄλλων: επιθετικός προσδιορισμός στο τῶν ἐπιτηδείων.

τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος: Κύρια πρόταση

ἀφῆκε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ σώματα: αντικείμενο

τὰ δὲ ἐλεύθερα: επιθετικός προσδιορισμός στο σώματα.

πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο σώματα.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 20

Πρωτότυπο Κείμενο

Οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον͵ καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν.

Μετάφραση

Οι δε Αθηναίοι, πλέοντας από κοντά αγκυροβόλησαν στον Ελαιούντα της Χερρονήσου με εκατόν ογδόντα πλοία. Την ώρα που γευμάτιζαν εκεί, έμαθαν τα νέα για την Λάμψακο και αμέσως ανοίχτηκαν για την Σηστό.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι πλέοντες

κατὰ πόδας ὡρμίσαντο

ἐν Ἐλαιοῦντι τῆς Χερρονήσου

ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν.

Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις

αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον͵

καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν.

Οι δε Αθηναίοι, πλέοντας

από κοντά αγκυροβόλησαν

στον Ελαιούντα της Χερρονήσου

με εκατόν ογδόντα πλοία.

Την ώρα που γευμάτιζαν εκεί,

έμαθαν τα νέα για την Λάμψακο

και αμέσως ανοίχτηκαν για την Σηστό.

Συντακτική ανάλυση

οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν: Κύρια πρόταση

ὡρμίσαντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο.

πλέοντες: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ὡρμίσαντο.

κατὰ πόδας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου πλέοντες.

τῆς Χερρονήσου: γενική κτητική στο ἐν Ἐλαιοῦντι.

ἐν Ἐλαιοῦντι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ὡρμίσαντο.

ναυσὶν: δοτική του τρόπου στο πλέοντες.

ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν: επιθετικός προσδιορισμός στο ναυσίν.

ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον: Κύρια πρόταση

ἀγγέλλεται: ρήμα/ τὰ περὶ Λάμψακον: υποκείμενο/ αὐτοῖς: αντικείμενο.

ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ἀριστοποιουμένοις.

ἀριστοποιουμένοις: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο αὐτοῖς (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀγγέλεται.

καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν.: Κύρια πρόταση

ἀνήχθησαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀνήχθησαν.

εἰς Σηστόν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ἀνήχθησαν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 21

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς ἀντίον τῆς Λαμψάκου· διεῖχε δ΄ ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα. Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο.

Μετάφραση

Από εκεί, αφού ανεφοδιάστηκαν με τρόφιμα, έπλευσαν στους Αιγός Ποταμούς, απέναντι από την Λάμψακο. Στο μέρος αυτό ο Ελλήσποντος έχει πλάτος περίπου δεκαπέντε στάδια. Εκεί πήραν το βραδινό τους.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς

ἐπισιτισάμενοι

ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς

ἀντίον τῆς Λαμψάκου·

ταύτῃ

ὁ Ἑλλήσποντος διεῖχε δ΄

ὡς πεντεκαίδεκα σταδίους.

Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο.

Από εκεί, αμέσως

αφού ανεφοδιάστηκαν με τρόφιμα,

έπλευσαν στους Αιγός Ποταμούς,

απέναντι από την Λάμψακο.

Στο μέρος αυτό

ο Ελλήσποντος έχει πλάτος

περίπου δεκαπέντε στάδια.

Εκεί πήραν το βραδινό τους.

Συντακτική ανάλυση

Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς ἀντίον τῆς Λαμψάκου: Κύρια πρόταση

ἔπλευσαν: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

ἐκεῖθεν: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο ἔπλευσαν.

εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐπισιτισάμενοι.

ἐπισιτισάμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔπλευσαν.

εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ἔπλευσαν.

ἀντίον τῆς Λαμψάκου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο ἔπλευσαν.

διεῖχε δ΄ ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα: Κύρια πρόταση

διεῖχε: ρήμα/ ὁ Ἑλλήσποντος: υποκείμενο.

ταύτῃ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου σε δοτική στο διεῖχε.

σταδίους: επιρρηματικός προσδιορισμός σε αιτιατική που δηλώνει έκταση στο διεῖχε.

ὡς πεντεκαίδεκα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει ποσό κατά προσέγγιση στο διεῖχε.

Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο: Κύρια πρόταση

ἐδειπνοποιοῦντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ἐδειπνοποιοῦντο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 22

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵ ἐπεὶ ὄρθρος ἦν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν͵ πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων͵ προεῖπεν ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως μηδὲ ἀνάξοιτο.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος, την επόμενη μέρα, μόλις ξημέρωσε, έδωσε σήμα (στα πληρώματα) να μπουν στα πλοία, μόλις φάνε. Αφού έκανε όλες τις προετοιμασίες σαν για ναυμαχία και ενώ τοποθετούσε στα πλάγια των πλοίων παραπετάσματα, προειδοποιούσε να μην βγει κανείς έξω από την παράταξη ούτε να ανοιχτεί στο πέλαγος.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵

ἐπεὶ ὄρθρος ἦν͵

ἐσήμηνεν

εἰσβαίνειν εἰς τὰς ναῦς

ἀριστοποιησαμένους͵

πάντα δὲ παρασκευασάμενος

ὡς εἰς ναυμαχίαν

καὶ παραβάλλων

τὰ παραβλήματα ͵

προεῖπεν

ὡς μηδεὶς κινήσοιτο

ἐκ τῆς τάξεως

μηδὲ ἀνάξοιτο.

Ο Λύσανδρος, την επόμενη μέρα,

μόλις ξημέρωσε,

έδωσε σήμα (στα πληρώματα)

να μπουν στα πλοία,

μόλις φάνε.

Αφού έκανε όλες τις προετοιμασίες

σαν για ναυμαχία

και ενώ τοποθετούσε στα πλάγια

των πλοίων παραπετάσματα,

προειδοποιούσε

να μην βγει κανείς έξω

από την παράταξη

ούτε να ανοιχτεί στο πέλαγος.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν: Κύρια πρόταση

ἐσήμηνεν: ρήμα /Λύσανδρος: υποκείμενο/ εἰσβαίνειν: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς ναύτας (ενν.) (ετεροπροσωπία).

ἀριστοποιησαμένους: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τοὺς ναύτας (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο εἰσβαίνειν.

τῇ νυκτί: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐσήμηνεν.

τῇ ἐπιούσῃ: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο νυκτί.

εἰς τὰς ναῦς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο εἰσβαίνειν.

ἐπεὶ ὄρθρος ἦν: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐσήμηνεν της κύριας πρότασης που προηγείται.

ἦν: ρήμα/ ὄρθρος: υποκείμενο.

πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων προεῖπεν: Κύρια πρόταση

προεῖπεν: ρήμα / Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο

παρασκευασάμενος: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο Λύσανδρος (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο προεῖπεν.

πάντα: αντικείμενο σύστοιχο στο παρασκευασάμενος.

ὡς εἰς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο παρασκευασάμενος.

καὶ παραβάλλων: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο Λύσανδρος (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο προεῖπεν.

τὰ παραβλήματα: αντικείμενο στο παραβάλλων.

ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο προεῖπεν της κύριας πρότασης που προηγείται.

κινήσοιτο: ρήμα / μηδεὶς: υποκείμενο

ἐκ τῆς τάξεως: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο κινήσοιτο.

μηδὲ ἀνάξοιτο: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο προεῖπεν της κύριας πρότασης που προηγείται.

μηδὲ ἀνάξοιτο: ρήμα/ μηδεὶς (ενν.): υποκείμενο

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 23

Πρωτότυπο Κείμενο

Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν. Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος͵ καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν͵ ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς.

Μετάφραση

Οι δε Αθηναίοι αμέσως με την ανατολή του ήλιου παρατάχτηκαν κατά μέτωπο μπροστά στο λιμάνι για ναυμαχία. Επειδή, όμως, ο Λύσανδρος δεν έβγαλε τα πλοία του για ναυμαχία και η μέρα είχε περάσει, γύρισαν πάλι στους Αιγός Ποταμούς.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι

ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι

παρετάξαντο ἐν μετώπῳ

ἐπὶ τῷ λιμένι

ὡς εἰς ναυμαχίαν.

Ἐπεὶ δὲ Λύσανδρος

οὐκ ἀντανήγαγε ͵

καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν͵

ἀπέπλευσαν πάλιν

εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς.

Οι δε Αθηναίοι

αμέσως με την ανατολή του ήλιου

παρατάχτηκαν κατά μέτωπο

μπροστά στο λιμάνι

για ναυμαχία.

Επειδή, όμως, ο Λύσανδρος

δεν έβγαλε τα πλοία του για ναυμαχία

και η μέρα είχε περάσει,

γύρισαν πάλι

στους Αιγός Ποταμούς.

Συντακτική ανάλυση

οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν: Κύρια πρόταση

παρετάξαντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο

ἀνίσχοντι: επιθετική μετοχή με υποκείμενο τῷ ἡλίῳ ως επιθετικός προσδιορισμός στο άρθρο της.

ἅμα τῷ ἡλίῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο στο παρετάξαντο.

ἐπὶ τῷ λιμένι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο παρετάξαντο.

ἐν μετώπῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο παρετάξαντο.

ὡς εἰς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο παρετάξαντο.

ἐπεὶ δὲ οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ἀπέπλευσαν της κύριας πρότασης που ακολουθεί.

οὐκ ἀντανήγαγε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο.

καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ἀπέπλευσαν της κύριας πρότασης που ακολουθεί.

ἦν: ρήμα / ὀψὲ: επίρρημα σε θέση υποκειμένου.

τῆς ἡμέρας: γενική διαιρετική στο ὀψὲ.

ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς: Κύρια πρόταση

ἀπέπλευσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο

πάλιν: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἀπέπλευσαν.

εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ἀπέπλευσαν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 24

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵ ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι͵ κατιδόντας ὅ τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον. Ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας· καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος διέταξε τα πιο γρήγορα πλοία του να ακολουθήσουν τους Αθηναίους και, αφού αποβιβαστούν, αφού δουν τι κάνουν να αποπλεύσουν και να του το ανακοινώσουν. Και δεν αποβίβασε (τα πληρώματα) των πλοίων πριν να επιστρέψουν αυτά. Αυτά έκανε τέσσερις μέρες και οι Αθηναίοι έβγαιναν στην ανοικτή θάλασσα για να τον αντιμετωπίσουν.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δὲ ἐκέλευσεν

τὰς ταχίστας τῶν νεῶν

ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵

ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι͵

κατιδόντας

ὅ τι ποιοῦσιν

ἀποπλεῖν

καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι.

Καὶ οὐ πρότερον

ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν

πρὶν αὗται ἧκον.

Ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας·

καὶ οἱ Ἀθηναῖοι

ἐπανήγοντο.

Ο Λύσανδρος διέταξε

τα πιο γρήγορα πλοία του

να ακολουθήσουν τους Αθηναίους

και, αφού αποβιβαστούν,

αφού δουν

τι κάνουν

να αποπλεύσουν

και να του το ανακοινώσουν.

Και δεν αποβίβασε

(τα πληρώματα) των πλοίων

πριν να επιστρέψουν αυτά.

Αυτά έκανε τέσσερις μέρες

και οι Αθηναίοι

έβγαιναν στην ανοικτή θάλασσα

για να τον αντιμετωπίσουν.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵ κατιδόντας ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι: Κύρια πρόταση

ἐκέλευσεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ ἕπεσθαι-ἀποπλεῖν καὶ ἐξαγγεῖλαι: αντικείμενα, τελικά απαρέμφατα με υποκείμενο τὰς ταχίστας (ετεροπροσωπία).

τοῖς Ἀθηναίοις: αντικείμενο στο ἒπεσθαι.

τῶν νεῶν: γενική διαιρετική στο τὰς ταχίστας.

κατιδόντας: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τὰς ταχίστας (συνημμένη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀποπλεῖν.

αὐτῷ: αντικείμενο στο ἐξαγγεῖλαι.

ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἕπεσθαι της κύριας πρότασης που προηγείται.

ἐκβῶσι: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

ὅ τι ποιοῦσιν: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο κατιδόντας της κύριας πρότασης που προηγείται.

ποιοῦσιν: ρήμα /οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.

καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν: Κύρια πρόταση

ἐξεβίβασεν: ρήμα / ὁ Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο.

οὐ πρότερον: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐξεβίβασεν.

ἐκ τῶν νεῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο ἐξεβίβασεν.

πρὶν αὗται ἧκον: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐξεβίβασεν της κύριας πρότασης που προηγείται.

 ἧκον: ρήμα / αὗται: υποκείμενο.

ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας: Κύρια πρόταση

ἐποίει: ρήμα /ὁ Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο /ταῦτα: αντικείμενο.

ἡμέρας: επιρρηματικός προσδιορισμός σε αιτιατική που δηλώνει χρόνο στο ἐποίει.

τέτταρας: επιθετικός προσδιορισμός στο ἡμέρας.

καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο: Κύρια πρόταση

ἐπανήγοντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 25

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀλκιβιάδης δὲ κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν τοὺς μὲν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρμοῦντας καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει͵ τὰ δ΄ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦ μετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν͵ τοὺς δὲ πολεμίους ἐν λιμένι καὶ πρὸς πόλει ἔχοντας πάντα͵ οὐκ ἐν καλῷ ἔφη αὐτοὺς ὁρμεῖν͵ ἀλλὰ μεθορμίσαι εἰς Σηστὸν παρῄνει πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν·

Μετάφραση

Ο Αλκιβιάδης, βλέποντας από τα τείχη τους μεν Αθηναίους να έχουν αγκυροβολήσει σε ανοιχτή παραλία και μακριά από κάθε πόλη και να μεταφέρουν από την Σηστό τα αναγκαία, απόσταση δεκαπέντε σταδίων από τα πλοία, τους εχθρούς, όμως, να βρίσκονται σε λιμάνι και κοντά σε πόλη να έχουν τα πάντα, τους είπε ότι δεν έχουν προσορμιστεί σε καλό μέρος αλλά τους παρότρυνε να μετακινηθούν στη Σηστό κοντά και σε λιμάνι και σε πόλη·

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἀλκιβιάδης δὲ

κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν

τοὺς μὲν Ἀθηναίους

ὁρμοῦντας

ἐν αἰγιαλῷ

καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει͵

μετιόντας

ἐκ Σηστοῦ τὰ δ΄ ἐπιτήδεια

πεντεκαίδεκα σταδίους

ἀπὸ τῶν νεῶν͵

τοὺς δὲ πολεμίους

ἐν λιμένι

καὶ πρὸς πόλει

ἔχοντας πάντα͵

ἔφη αὐτοὺς

ὁρμεῖν

οὐκ ἐν καλῷ͵

ἀλλὰ παρῄνει

μεθορμίσαι

εἰς Σηστὸν

πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν·

Ο Αλκιβιάδης,

βλέποντας από τα τείχη

τους μεν Αθηναίους

να έχουν αγκυροβολήσει

σε ανοιχτή παραλία

και μακριά από κάθε πόλη

και να μεταφέρουν

από την Σηστό τα αναγκαία,

απόσταση δεκαπέντε σταδίων

από τα πλοία,

τους εχθρούς, όμως,

να βρίσκονται σε λιμάνι

και κοντά σε πόλη

να έχουν τα πάντα,

τους είπε

ότι δεν έχουν προσορμιστεί

σε καλό μέρος

αλλά τους παρότρυνε

να μετακινηθούν

στη Σηστό

κοντά και σε λιμάνι και σε πόλη·

Συντακτική ανάλυση

Αλκιβιάδης δὲ κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν τοὺς μὲν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρμοῦντας καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει͵ τὰ δ΄ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦ μετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν͵ τοὺς δὲ πολεμίους ἐν λιμένι καὶ πρὸς πόλει ἔχοντας πάντα͵ οὐκ ἐν καλῷ ἔφη αὐτοὺς ὁρμεῖν: κύρια πρόταση κρίσεως

ἔφη: ρήμα/ Ἀλκιβιάδης: υποκείμενο/ οὐκ ὁρμεῖν: ειδικό απαρέμφατο, ως αντικείμενο με υποκείμενο αὐτοὺς (ετεροπροσωπία)/ ἐν καλῷ (χωρίῳ): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ κατιδὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐκ τῶν τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο/ τοὺς μὲν Ἀθηναίους – τοὺς δὲ πολεμίους: αντικείμενα στο κατιδὼν / ὁρμοῦντας, μετιόντας — καί ἔχοντας: κατηγορηματικές μετοχές από το κατιδὼν, συνημμένη στο αὐτοὺς / ἐν αἰγιαλῷ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ πρὸς πόλει: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το πλησίον / οὐδεμιᾷ: επιθετικός προσδιορισμός / τὰ δ΄ ἐπιτήδεια: αντικείμενο στο μετιόντας / ἐκ Σηστοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την προέλευση / σταδίους: αιτιατική της τοπικής απόστασης / πεντεκαίδεκα: επιθετικός προσδιορισμός / ἀπὸ τῶν νεῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την απόσταση / ἐν λιμένι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στά­ση σε τόπο / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός, ή αντικείμενο στο ἒχοντας

ἀλλὰ μεθορμίσαι εἰς Σηστὸν παρῄνει πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν: κύρια πρόταση κρίσεως.

παρῄνει: ρήμα/ Ἀλκιβιάδης (ενν.): υποκείμενο / μεθορμίσαι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο αὐτους ενν. (ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ αὐτοῖς: ενν. έμμεσο αντικείμενο/ εἰς Σηστὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 26

Πρωτότυπο Κείμενο

Οὗ ὄντες ναυμαχήσετε͵ ἔφη͵ ὅταν βούλησθε. Οἱ δὲ στρατηγοί͵ μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵ ἀπιέναι αὐτὸν ἐκέλευσαν· αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵ οὐκ ἐκεῖνον. Καὶ ὁ μὲν ᾤχετο.

Μετάφραση

«Γιατί αν είστε εκεί-είπε- θα ναυμαχήσετε όταν το θέλετε». Οι στρατηγοί, όμως, κυρίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος τον διέταξαν να φύγει, γιατί τώρα αυτοί ήταν στρατηγοί και όχι εκείνος. Και αυτός αποχώρησε.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οὗ ὄντες,

ἔφη͵ ναυμαχήσετε͵

ὅταν βούλησθε.

Οἱ δὲ στρατηγοί͵

μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵

ἐκέλευσαν αὐτὸν ἀπιέναι·

αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵

οὐκ ἐκεῖνον.

Καὶ ὁ μὲν ᾤχετο.

«Γιατί αν είστε εκεί

-είπε- θα ναυμαχήσετε

όταν το θέλετε».

Οι στρατηγοί, όμως,

κυρίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος

τον διέταξαν να φύγει,

γιατί τώρα αυτοί ήταν στρατηγοί

και όχι εκείνος.

Και αυτός αποχώρησε.

Συντακτική ανάλυση

οὗ ὄντες ναυμαχήσετε: κύρια πρόταση κρίσεως.

ναυμαχήσετε: ρήμα/ ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο/ ὄντες: επιρρηματική υποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / οὗ (= αὐτοῦ): γενική του τόπου.

ἔφη: κύρια πρόταση κρίσεως, παρενθετική.

ἔφη: ρήμα/ Οὗτος: ενν. υποκείμενο.

ὅταν βούλησθε: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση.

βούλησθε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο/ ναυμαχῆσαι: ενν. αντικείμενο

ὅταν βούλησθε — ναυμαχήσετε: Προσδοκώμενο

οἱ δὲ στρατηγοί͵ μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵ ἀπιέναι αὐτὸν ἐκέλευσαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐκέλευσαν: ρήμα/ οἱ δὲ στρατηγοί, Τυδεὺς καὶ Μένανδρος: υποκείμενα/ μάλιστα: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού/ αὐτὸν: άμεσο αντικείμενο / ἀπιέναι: τελικό απαρέμφατο, έμμεσο αντικείμενο με υποκείμενο αὐτὸν (ετεροπροσωπία).

αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵ οὐκ ἐκεῖνον: κύρια πρόταση κρίσεως με ενν. ρήμα ἒφασαν.

ἒφασαν: ρήμα/ οἱ στρατηγοί: ενν. υποκείμενο / στρατηγεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο αὐτοὶ (ταυτοπροσωπία) / οὐκ ἐκεῖνον: υποκείμενο στο στρατηγεῖν, (ετεροπροσωπία) / νῦν: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

καὶ ὁ μὲν ᾤχετο: κύρια πρόταση κρίσεως.

ᾤχετο: ρήμα/ ὁ μὲν: υποκείμενο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 27

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δ΄͵ ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις͵ εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις͵ ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον͵ (ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν͵ τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου͵ ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν)͵ ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ΄ αὐτὸν ἆραι ἀσπίδα κατὰ μέσον τὸν πλοῦν. Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος, την πέμπτη μέρα, αφού οι Αθηναίοι ανοίχτηκαν εναντίον του, είπε στους ακολούθους του (να τους ακολουθήσουν) και αφού τους δουν να έχουν αποβιβαστεί και να έχουν διασκορπιστεί στην Χερρόνησο (το οποίο έκαναν πολύ περισσότερο κάθε μέρα, επειδή αγόραζαν τα τρόφιμα από μακριά και επειδή καταφρονούσαν τον Λύσανδρο γιατί δεν ανοιγόταν για ναυμαχία) αφού πλεύσουν προς τα πίσω να σηκώσουν μία ασπίδα στην μέση της διαδρομής. Αυτοί έκαναν όπως τους πρόσταξε.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δ΄͵

ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη

ἐπιπλέουσι

τοῖς Ἀθηναίοις͵

εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις͵

ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς

ἐκβεβηκότας καὶ

ἐσκεδασμένους

κατὰ τὴν Χερρόνησον͵

ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον

καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν͵

ὠνούμενοι τά τε σιτία

πόρρωθεν

καὶ καταφρονοῦντες δὴ

τοῦ Λυσάνδρου͵

ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν͵

ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν

παρ΄ αὐτὸν

ἆραι ἀσπίδα

κατὰ μέσον τὸν πλοῦν.

Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε.

Ο Λύσανδρος,

την πέμπτη μέρα,

αφού οι Αθηναίοι

ανοίχτηκαν εναντίον του,

είπε στους ακολούθους του

(να τους ακολουθήσουν)

και αφού τους δουν

να έχουν αποβιβαστεί και

να έχουν διασκορπιστεί

στην Χερρόνησο

(το οποίο έκαναν πολύ περισσότερο

κάθε μέρα,

επειδή αγόραζαν τα τρόφιμα

από μακριά

και επειδή καταφρονούσαν

τον Λύσανδρο

γιατί δεν ανοιγόταν για ναυμαχία)

αφού πλεύσουν προς τα πίσω

προς το μέρος του

να σηκώσουν μία ασπίδα

στην μέση της διαδρομής.

Αυτοί έκαναν όπως τους πρόσταξε.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δ΄ εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ΄ αὐτὸν ἆραι ἀσπίδα κατὰ μέσον τὸν πλοῦν: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ ἆραι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς ἐπόμενους (ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ τοῖς ἑπομένοις: επιθετική μετοχή, έμμεσο αντικείμενο/ παρ΄ αὐτοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την προέλευ­ση / ἀσπίδα: αντικείμενο στο ἆραι / κατὰ τὸν πλοῦν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου/ μέσον: κατηγορηματικός προσδιορισμός/ ἀποπλέοντας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του απαρεμφάτου / τοὔμπαλιν: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ παρ΄ αὐτὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον.

ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

ἦν: ρήμα/ ἡμέρα: υποκείμενο/ πέμπτη: επιθετικός προσδιορισμός/ τοῖς Ἀθηναίοις: δοτική της αναφοράς στο ἦν / ἐπιπλέουσι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τοῖς Ἀθηναίοις.

ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον: δευτερεύουσα χρονικοϋποθετική πρόταση.

κατίδωσιν: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο/ αὐτοὺς: αντικείμενο/ ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους: κατηγορηματικές μετοχές, συνημμένες στο αντικείμενο του ρήματος / κατὰ τὴν Χερρόνησον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τοπική έκταση.

ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν͵ τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική.

ἐποίουν: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ὅπερ: σύστοιχο αντικείμενο/ μᾶλλον: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἐποίουν / πολύ: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο μᾶλλον / καθ΄ ἡμέραν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου/ ἑκάστην: κατηγορηματικός προσδιορισμός/ ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες: επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τά τε σιτία: αντικείμενο στη μετοχή ὠνούμενοι/ τοῦ Λυσάνδρου: αντικείμενο στη μετοχή καταφρονοῦντες / πόρρωθεν: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο.

ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση.

οὐκ ἀντανῆγεν: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ τάς ναῦς: ενν. αντικείμενο

οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐποίησαν: ρήμα/ οἱ δὲ: υποκείμενο/ ταῦτα: αντικείμενο.

ὡς ἐκέλευσε: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.

ἐκέλευσε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ αὐτούς – ποιῆσαι: ενν. αντικείμενα

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 28

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε τὴν ταχίστην πλεῖν· συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων. Κόνων δὲ ἰδὼν τὸν ἐπίπλουν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος. Διεσκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων͵ αἱ μὲν τῶν νεῶν δίκροτοι ἦσαν͵ αἱ δὲ μονόκροτοι͵ αἱ δὲ παντελῶς κεναί· ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι περὶ αὐτὸν ἑπτὰ πλήρεις ἀνήχθησαν ἁθρόαι καὶ ἡ Πάραλος͵ τὰς δ΄ ἄλλας πάσας Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ. Τοὺς δὲ πλείστους ἄνδρας ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν· οἱ δὲ καὶ ἔφυγον εἰς τὰ τειχύδρια.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος αμέσως διέταξε να πλεύσουν με την μεγαλύτερη ταχύτητα και ακολουθούσε ο Θώρακας με το πεζικό. Ο Κόνωνας, βλέποντας την επίθεση, έδωσε σήμα (στους ναύτες) να τρέξουν αμέσως στα πλοία. Επειδή, όμως, οι ναύτες ήταν διασκορπισμένοι, άλλα μεν από τα πλοία είχαν μόνο δύο σειρές από κωπηλάτες άλλα μόνο μία και άλλα ήταν εντελώς κενά. Το πλοίο του Κόνωνα και άλλα επτά κοντά σε αυτόν ανοίχτηκαν στο πέλαγος γεμάτες και η Πάραλος. Όλα τα υπόλοιπα ο Λύσανδρος τα έπιασε στην ακτή. Τους περισσότερους άνδρες τους συνέλαβε στην στεριά. Μερικοί κατέφυγαν στα μικρά οχυρά (της Σηστού).

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε

τὴν ταχίστην

πλεῖν·

συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ

τὸ πεζὸν ἔχων.

Κόνων δὲ ἰδὼν τὸν ἐπίπλουν͵

ἐσήμηνεν

εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος.

Διεσκεδασμένων δὲ

τῶν ἀνθρώπων͵

αἱ μὲν τῶν νεῶν

δίκροτοι ἦσαν͵

αἱ δὲ μονόκροτοι͵

αἱ δὲ παντελῶς κεναί·

ἡ δὲ Κόνωνος

καὶ ἄλλαι ἑπτὰ περὶ αὐτὸν

ἀνήχθησαν πλήρεις ἁθρόαι

καὶ ἡ Πάραλος͵

τὰς δ΄ ἄλλας πάσας

Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ.

Τοὺς δὲ πλείστους ἄνδρας

ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν·

οἱ δὲ καὶ ἔφυγον

εἰς τὰ τειχύδρια.

Ο Λύσανδρος αμέσως διέταξε

να πλεύσουν

με την μεγαλύτερη ταχύτητα

και ακολουθούσε ο Θώρακας

με το πεζικό.

Ο Κόνωνας, βλέποντας την επίθεση,

έδωσε σήμα (στους ναύτες)

να τρέξουν αμέσως στα πλοία.

Επειδή, όμως, οι ναύτες

ήταν διασκορπισμένοι,

άλλα μεν από τα πλοία

είχαν μόνο δύο σειρές

από κωπηλάτες

άλλα μόνο μία και

άλλα ήταν εντελώς κενά.

Το πλοίο του Κόνωνα

και άλλα επτά κοντά σε αυτόν

ανοίχτηκαν στο πέλαγος γεμάτες

και η Πάραλος.

Όλα τα υπόλοιπα

ο Λύσανδρος τα έπιασε στην ακτή.

Τους περισσότερους άνδρες

τους συνέλαβε στην στεριά.

Μερικοί κατέφυγαν

στα μικρά οχυρά (της Σηστού).

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε τὴν ταχίστην πλεῖν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐσήμηνε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ πλεῖν: τελικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο με υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία)/ εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐσήμηνε / τὴν ταχίστην (ὁδόν): αιτιατική του τρόπου στο πλεῖν.

συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων: κύρια πρόταση κρίσεως.

συμπαρῄει: ρήμα/ Θώραξ: υποκείμενο/ ἔχων: επιρρηματική τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τὸ πεζὸν: αντικείμενο

Κόνων δὲ ἰδὼν τὸν ἐπίπλουν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐσήμηνεν: ρήμα/ Κόνων: υποκείμενο/ βοηθεῖν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς στρατιώτας ενν. (ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ τοῖς στρατιώταις: ενν. έμμεσο αντικείμενο/ εἰς τὰς ναῦς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ κατὰ κράτος: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον τρόπο / ἰδὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος/ τὸν ἐπίπλουν: αντικείμενο στο ἰδὼν.

διεσκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων͵ αἱ μὲν τῶν νεῶν δίκροτοι ἦσαν, αἱ δὲ μονόκροτοι͵ αἱ δὲ παντελῶς κεναί: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἦσαν: ρήμα/ αἱ μὲν– αἱ δὲ- αἱ δὲ υποκείμενα/ τῶν νεῶν: γενική διαιρετική / δίκροτοι– μονόκροτοι– κεναί κατηγορούμενα στο αἱ μὲν μέσω του συνδετικού ρήματος ἦσαν / διεσκεδασμένων: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τῶν ἀνθρώπων (απόλυτη) / παντελῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο κεναί.

ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι περὶ αὐτὸν ἑπτὰ πλήρεις ἀνήχθησαν ἁθρόαι καὶ ἡ Πάραλος: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀνήχθησαν: ρήμα/ ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι καὶ ἡ Πάραλος: υποκείμενο/ ἁθρόαι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του ποσού στα υποκείμενα / περὶ αὐτὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον τόπο (μτφ.)/ ἑπτὰ: επιθετικός προσδιορισμός/ πλήρεις: επιθετικός προσδιορισμός.

τὰς δ΄ ἄλλας πάσας Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔλαβε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τὰς δ΄ ἄλλας: αντικείμενο / πάσας: κατηγορηματικός προσδιορισμός / πρὸς τῇ γῇ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο

τοὺς δὲ πλείστους ἄνδρας ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

συνέλεξεν: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο/ τοὺς δὲ ἄνδρας: αντικείμενο/ πλείστους: επιθετικός προσδιορισμός/ ἐν τῇ γῇ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

οἱ δὲ καὶ ἔφυγον εἰς τὰ τειχύδρια: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔφυγον: ρήμα/ οἱ δὲ: υποκείμενο/ εἰς τὰ τειχύδρια: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 29

Πρωτότυπο Κείμενο

Κόνων δὲ ταῖς ἐννέα ναυσὶ φεύγων͵ ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα͵ κατασχὼν ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα τὴν Λαμψάκου ἄκραν ἔλαβεν αὐτόθεν τὰ μεγάλα τῶν Λυσάνδρου νεῶν ἱστία͵ καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον͵ ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα.

Μετάφραση

Ο Κόνωνας, ξεφεύγοντας με τα εννέα του πλοία, επειδή γνώριζε ότι οι Αθηναίοι είχαν καταστραφεί, αφού προσορμίστηκε στην Αβαρνίδα, το ακρωτήρι της Λαμψάκου, πήρε από εκεί τα μεγάλα πανιά των πλοίων του Λυσάνδρου και αυτός με τα οκτώ πλοία του απέπλευσε για τον Ευαγόρα στην Κύπρο, η Πάραλος, όμως, (ξεκίνησε) για την Αθήνα για να αναγγείλει τα γεγονότα.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Κόνων δὲ

φεύγων

ταῖς ἐννέα ναυσὶ͵

ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων

τὰ πράγματα διεφθαρμένα͵

κατασχὼν ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα

τὴν ἄκραν Λαμψάκου

ἔλαβεν αὐτόθεν

τὰ μεγάλα ἱστία

τῶν νεῶν Λυσάνδρου͵

καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν

ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν

εἰς Κύπρον͵

ἡ δὲ Πάραλος

εἰς τὰς Ἀθήνας

ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα.

Ο Κόνωνας,

ξεφεύγοντας

με τα εννέα του πλοία,

επειδή γνώριζε ότι οι Αθηναίοι

είχαν καταστραφεί,

αφού προσορμίστηκε στην Αβαρνίδα,

το ακρωτήρι της Λαμψάκου,

πήρε από εκεί

τα μεγάλα πανιά

των πλοίων του Λυσάνδρου

και αυτός με τα οκτώ πλοία του

απέπλευσε για τον Ευαγόρα

στην Κύπρο,

η Πάραλος, όμως,

(ξεκίνησε) για την Αθήνα

για να αναγγείλει τα γεγονότα.

Συντακτική ανάλυση

Κόνων δὲ ταῖς ἐννέα ναυσὶ φεύγων-κατασχὼν ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα τὴν Λαμψάκου ἄκραν ἔλαβεν αὐτόθεν τὰ μεγάλα τῶν Λυσάνδρου νεῶν ἱστία: κύρια πρόταση κρί­σεως.

ἔλαβεν: ρήμα/ Κόνων: υποκείμενο/ τὰ ἱστία: αντικείμενο/ μεγάλα: επιθετικός προσδιορισμός/ τῶν νεῶν: γενική κτητική/ Λυσάνδρου: γενική κτητική στο τῶν νεῶν αὐτόθεν: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο/ φεύγων: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ταῖς ναυσὶ: δοτική της συνοδείας / ἐννέα: επιθετικός προσδιορισμός/ κατασχών: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ τὴν ἄκραν: παράθεση/ Λαμψάκου: γενική κτητική.

ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

ἔγνω: ρήμα / Κόνων: ενν. υποκείμενο / τὰ πράγματα: αντικείμενο / τῶν Ἀθηναίων: γενική κτητική / διεφθαρμένα: κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος.

καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπέπλευσε: ρήμα / αὐτὸς: κατηγορηματικός προσδιορισμός ως υποκείμενο / ναυσίν: δοτική της συνο­δείας / ὀκτὼ: επιθετικός προσδιορισμός / παρ΄ Εὐαγόραν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον / εἰς Κύπρον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνησης σε τόπο

ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπέπλευσε: ρήμα / ἡ δὲ Πάραλος: υποκείμενο / εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / ἀπαγγελοῦσα: επιρρηματική τελική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τὰ γεγονότα: επιθετική μετοχή, ως αντικείμενο στο ἀπαγγελοῦσα.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 30

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δὲ τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα πάντα εἰς Λάμψακον ἀπήγαγεν͵ ἔλαβε δὲ καὶ τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον. ᾟ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο͵ ἔπεμψε Θεόπομπον τὸν Μιλήσιον λῃστὴν εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα͵ ὃς ἀφικόμενος τριταῖος ἀπήγγειλε.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος μετέφερε στην Λάμψακο και τα πλοία και τους αιχμαλώτους και όλα τα υπόλοιπα. Συνέλαβε και μερικούς από τους στρατηγούς και τον Φιλοκλέα και τον Αδείμαντο. Την μέρα που έκανε αυτά έστειλε τον Θεόπομπο τον Μιλήσιο που ήταν πειρατής στην Λακεδαίμονα για να αναγγείλει τα γεγονότα, ο οποίος έφτασε μετά από τρεις μέρες και τα ανακοίνωσε.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δὲ ἀπήγαγεν

εἰς Λάμψακον

τάς τε ναῦς

καὶ τοὺς αἰχμαλώτους

καὶ τἆλλα πάντα͵

ἔλαβε δὲ καὶ

τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε

καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον.

ᾟ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο͵

ἔπεμψε Θεόπομπον

τὸν Μιλήσιον λῃστὴν

εἰς Λακεδαίμονα

ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα͵

ὃς ἀφικόμενος

τριταῖος

ἀπήγγειλε.

Ο Λύσανδρος μετέφερε

στην Λάμψακο

και τα πλοία

και τους αιχμαλώτους

και όλα τα υπόλοιπα.

Συνέλαβε δε και

μερικούς από τους στρατηγούς

και τον Φιλοκλέα και τον Αδείμαντο.

Την μέρα που έκανε αυτά

έστειλε τον Θεόπομπο

τον Μιλήσιο που ήταν πειρατής

στην Λακεδαίμονα

για να αναγγείλει τα γεγονότα,

ο οποίος έφτασε

μετά από τρεις μέρες

και τα ανακοίνωσε.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δὲ τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα πάντα εἰς Λάμψακον ἀπήγαγεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπήγαγεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα: αντικείμενα / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός / εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

ἔλαβε δὲ καὶ τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔλαβε: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον: αντικείμενα/ τῶν στρατηγῶν: γενική διαιρετική.

ᾗ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική
στο ἡμέρᾳ (μετάθεση προσδιοριζόμενου όρου).

κατειργάσατο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ταῦτα: αντικείμενο/ ἡμέρᾳ: δοτική του χρόνου/ ᾗ: επιθετικός προσδιορισμός.

ἔπεμψε Θεόπομπον τὸν Μιλήσιον λῃστὴν εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔπεμψε: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / Θεόπομπον: αντικείμενο/ ληστήν: παράθεση / Μιλήσιον: επιθετικός προσδιορισμός / εἰς Λακεδαίμονα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ ἀπαγγελοῦντα: τελική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος/ τὰ γεγονότα: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὰ, ως αντικείμενο στο ἀπαγγελοῦντα.

ὃς ἀφικόμενος τριταῖος ἀπήγγειλε: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο Θεόπομπον.

ἀπήγγειλε: ρήμα / ὃς: υποκείμενο / ταῦτα: ενν. αντικείμενο / ἀφικόμενος: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τριταῖος: επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 1. Παράγραφος 31

Πρωτότυπο Κείμενο

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος ἁθροίσας τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων. Ἐνταῦθα δὴ κατηγορίαι ἐγίγνοντο πολλαὶ τῶν Ἀθηναίων͵ ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν͵ εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ͵ τὴν δεξιὰν χεῖρα ἀποκόπτειν τῶν ζωγρηθέντων πάντων͵ καὶ ὅτι λαβόντες δύο τριήρεις͵ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν͵ τοὺς ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πάντας κατακρημνίσειαν· Φιλοκλῆς δ΄ ἦν στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων͵ ὃς τούτους διέφθειρεν.

Μετάφραση

Μετά από αυτά ο Λύσανδρος αφού συγκέντρωσε τους συμμάχους διέταξε να αποφασίσουν για τους αιχμαλώτους. Εκεί διατυπώνονταν πολλές κατηγορίες εις βάρος των Αθηναίων, για όσες παρανομίες είχαν ήδη διαπράξει και για όσα είχαν ψηφίσει να κάνουν αν νικούσαν στην ναυμαχία, δηλαδή να κόψουν το δεξί χέρι όλων όσων θα πιάνονταν ζωντανοί και όταν έπιασαν δύο τριήρεις, μία από την Κόρινθο και μία από την Άνδρο πέταξαν στη θάλασσα όλους τους άνδρες. Ο Φιλοκλής ήταν ο στρατηγός των Αθηναίων που τους σκότωσε.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος

ἁθροίσας τοὺς συμμάχους

ἐκέλευσε βουλεύεσθαι

περὶ τῶν αἰχμαλώτων.

Ἐνταῦθα δὴ ἐγίγνοντο

πολλαὶ κατηγορίαι

τῶν Ἀθηναίων͵

ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν

καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν͵

εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ͵

ἀποκόπτειν τὴν δεξιὰν χεῖρα

τῶν ζωγρηθέντων πάντων͵

καὶ ὅτι λαβόντες δύο τριήρεις͵

Κορινθίαν

καὶ Ἀνδρίαν͵

κατακρημνίσειαν ἐξ αὐτῶν

τοὺς ἄνδρας πάντας ·

Φιλοκλῆς δ΄ ἦν

στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων͵

ὃς τούτους διέφθειρεν.

Μετά από αυτά ο Λύσανδρος

αφού συγκέντρωσε τους συμμάχους

διέταξε να αποφασίσουν

για τους αιχμαλώτους.

Εκεί διατυπώνονταν

πολλές κατηγορίες

εις βάρος των Αθηναίων,

για όσες παρανομίες

είχαν ήδη διαπράξει

και για όσα είχαν ψηφίσει να κάνουν

αν νικούσαν στην ναυμαχία,

δηλαδή να κόψουν το δεξί χέρι

όλων όσων θα πιάνονταν ζωντανοί

και όταν έπιασαν δύο τριήρεις,

μία από την Κόρινθο

και μία από την Άνδρο

πέταξαν στη θάλασσα

όλους τους άνδρες.

Ο Φιλοκλής ήταν

ο στρατηγός των Αθηναίων

που τους σκότωσε.

Συντακτική ανάλυση

μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος ἁθροίσας τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐκέλευσε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τοὺς συμμάχους: άμεσο αντικείμενο / βουλεύεσθαι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς συμμάχους, (ετεροπροσωπία), έμμεσο αντικείμενο / περὶ τῶν αἰχμαλώτων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς/ ἁθροίσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς συμμάχους: αντικείμενο στο ἁθροίσας / μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

ἐνταῦθα δὴ κατηγορίαι ἐγίγνοντο πολλαὶ τῶν Ἀθηναίων: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐγίγνοντο: ρήμα / κατηγορίαι: υποκείμενο / πολλαί: επιθετικός προσδιορισμός / τῶν Ἀθηναίων: γενική αντικειμενική στο κατηγορίαι / ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση καταφατική.

παρενενομήκεσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ἅ: σύστοιχο αντικείμενο/ ἤδη: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν- τὴν δεξιὰν χεῖρα ἀποκόπτειν τῶν ζωγρηθέντων πάντων: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση καταφατική

ἐψηφισμένοι ἦσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / ποιεῖν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι ενν. (ταυτοπροσωπία), αντικείμενο / ἃ: σύστοιχο αντικείμενο στο ποιεῖν / ἀποκόπτειν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι ενν. (ταυτοπροσωπία)ως επεξήγηση στο ἃ / τὴν χεῖρα: αντικείμενο στο ἀποκόπτειν / δεξιὰν: επιθετικός προσδιορισμός/ τῶν ζωγρηθέντων: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τῶν ως γενική κτητική / πάντων: κατηγορηματικός προσδιορισμός.

εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.

κρατήσειαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / τῶν πολεμίων: ενν. αντικείμενο / τῇ ναυμαχίᾳ: δοτική του μέσου.

καὶ ὅτι λαβόντες δύο τριήρεις͵ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν͵ τοὺς ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πάντας κατακρημνίσειαν: δευτερεύουσα ειδική πρόταση, κρίσεως.

κατακρημνίσειαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / τοὺς ἄνδρας: αντικείμενο / πάντας: κατηγορηματικός προσδιορισμός / ἐξ αὐτῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο/ λαβόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τριήρεις: αντικείμενο στο λαβόντες / δύο: επιθετικός προσδιορισμός/ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν: επιμεριστική επεξήγηση.

εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ, ἀποκόπτειν (απόδοση): Πλάγιος υποθ. λόγος του προσδοκώμενου.

ἐάν κρατήσωμεν… ἀποκόπτωμεν: Ευθύς υποθετικός λόγος

Φιλοκλῆς δ΄ ἦν στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων: κύρια πρόταση

ἦν: ρήμα / Φιλοκλῆς: υποκείμενο/ στρατηγὸς: κατηγορούμενο στο Φιλοκλῆς μέσω του συνδετικού ρήματος ἦν / τῶν Ἀθηναίων: γενική κτητική.

ὃς τούτους διέφθειρεν: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο στρατηγός.

διέφθειρεν: ρήμα / ὃς: υποκείμενο / τούτους: αντικείμενο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 1

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο͵ ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα. Οἱ δ΄ αὐτὸν ὑπεδέχοντο͵ τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες. Οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵ ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι.

Μετάφραση

Αφού (ο Λύσανδρος) ρύθμισε τα πράγματα στην Λάμψακο, έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας. Οι κάτοικοι (των πόλεων αυτών) τον υποδέχονταν, αφού άφησαν (να φύγουν) οι φρουρές των Αθηναίων με σπονδές. Αυτοί, όμως, που παρέδωσαν με προδοσία το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη τότε μεν κατέφυγαν στον Πόντο, ύστερα, όμως, στην Αθήνα και έγιναν Αθηναίοι πολίτες.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐπεὶ δὲ κατεστήσατο

τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ͵

ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον

καὶ Καλχηδόνα.

Οἱ δ΄ αὐτὸν

ὑπεδέχοντο͵

ἀφέντες

τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς

ὑποσπόνδους.

Οἱ δὲ

προδόντες

τὸ Βυζάντιον Ἀλκιβιάδῃ

τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵

ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας

καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι.

Αφού (ο Λύσανδρος) ρύθμισε

τα πράγματα στην Λάμψακο,

έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου

και της Καλχηδόνας.

Οι κάτοικοι (των πόλεων αυτών)

τον υποδέχονταν,

αφού άφησαν (να φύγουν)

οι φρουρές των Αθηναίων

με σπονδές.

Αυτοί, όμως, που

παρέδωσαν με προδοσία

το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη

τότε μεν κατέφυγαν στον Πόντο,

ύστερα, όμως, στην Αθήνα

και έγιναν Αθηναίοι πολίτες.

Συντακτική ανάλυση

Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο: δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἒκπλει.

κατεστήσατο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / τὰ πράγματα: ενν. αντικείμενο / ἐν τῇ Λαμψάκῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο

ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔπλει: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής κατεύθυνσης σε τόπο

οἱ δ΄ αὐτὸν ὑπεδέχοντο͵ τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες: κύρια πρόταση κρίσεως.

ὑπεδέχοντο: ρήμα / οἱ δ΄: υποκείμενο / αὐτὸν: αντικείμενο / ἀφέντες: επιρρηματική χρονική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς φρουροὺς: αντικείμενο της μετοχής / τῶν Αθηναίων: γενική κτητική / ὑποσπόνδους: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο φρουρούς.

οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵ ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔφυγον: ρήμα / οἱ δὲ προδόντες: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, οἱ / τὸ Βυζάντιον: άμεσο αντικείμενο της μετοχής / Ἀλκι­βιάδη: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής / τότε μὲν – ὕστερον δ: επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου στο ἒφυγον / εἰς τὸν Πόντον – εἰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐγένοντο: ρήμα/ οἱ προδόντες: ενν. υποκείμενο/ Ἀθηναῖοι: κατηγορούμενο στο οἱ προδόντες μέσω του συνδετικού ρήματος ἐγένοντο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 2

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον͵ ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας͵ διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν͵ ἄλλοθι δ΄ οὔ͵ εἰδὼς ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ͵ θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι. Καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα͵ αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και εάν κάπου έβλεπε κάποιον άλλο Αθηναίο τον έστελνε στην Αθήνα δίνοντας ασφάλεια μόνο σε όσους έπλεαν για εκεί, για αλλού όχι, γνωρίζοντας ότι όσοι περισσότεροι συγκεντρωθούν στο Άστυ και τον Πειραιά τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσουν τα τρόφιμα. Αφού άφησε ως αρμοστή στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα τον Σθενέλαο το Λάκωνα, ο ίδιος απέπλευσε για την Λάμψακο και επισκεύαζε τα πλοία του.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δὲ

τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων

καὶ εἴ που

τινά ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον͵

ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας͵

διδοὺς ἀσφάλειαν μόνον

πλέουσιν

ἐκεῖσε͵

ἄλλοθι δ΄ οὔ͵

εἰδὼς

ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους

συλλεγῶσιν

εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ͵

θᾶττον ἔνδειαν ἔσεσθαι

τῶν ἐπιτηδείων.

Καταλιπὼν δὲ ἁρμοστὴν

Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος

Σθενέλαον Λάκωνα͵

αὐτὸς ἀποπλεύσας

εἰς Λάμψακον

ἐπεσκεύαζεν τὰς ναῦς.

Ο Λύσανδρος

και τους φρουρούς των Αθηναίων

και εάν κάπου

έβλεπε κάποιον άλλο Αθηναίο

τον έστελνε στην Αθήνα

δίνοντας ασφάλεια μόνο

σε όσους έπλεαν

για εκεί,

για αλλού όχι,

γνωρίζοντας

ότι όσοι περισσότεροι

συγκεντρωθούν

στο Άστυ και τον Πειραιά

τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσουν

τα τρόφιμα.

Αφού άφησε ως αρμοστή

στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα

τον Σθενέλαο το Λάκωνα,

ο ίδιος απέπλευσε

για την Λάμψακο

και επισκεύαζε τα πλοία του.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων͵ – ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας͵ διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν͵ ἄλλοθι δ΄ οὔ͵ εἰδὼς: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπέπεμπεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ τούς φρουροὺς: αντικείμενο / τῶν Ἀθηναίων: γενική κτητική/ εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / διδοὺς: τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἀσφάλειαν: άμεσο αντικείμενο της μετοχής / (τοῖς) πλέουσιν: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής (αναφ. μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της) / ἐκεῖσε – ἄλλοθι: επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν κίνηση σε τόπο/ μόνον: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἐκεῖσε / εἰδὼς: αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.

καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Συνδέεται παρατακτικά (τε – και) με το προηγούμενο αντικείμενο του ρήματος ἀπέπεμπε (= φρουρούς) και συνεπώς και αυτή κατέχει θέση αντικείμενου. Εκφέρεται με ευκτική επαναληπτική. Η απόδοσή της είναι ἀπέπεμπε και εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

ἴδοι: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / Ἀθηναῖον: αντικείμενο / ἂλλον: επιθετικός προσδιορισμός/ τινά: επιθετικός προσδιορισμός στο ἂλλον/ που: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση του ποσού. Το παραβολικό ζεύγος του ποσού είναι (τοσούτω – ὅσῳ).

ἂν συλλεγῶσιν: ρήμα / πλείους (ονομ.): υποκείμενο./ ὅσῳ: δοτ. του ποσού στο πλείους / εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο και στάση σε τόπο.

ὅτι θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι.: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση

ἔσεσθαι: απαρέμφατο σε θέση ρήματος / ἒνδειαν: υποκείμενο/ τῶν ἐπιτηδείων: γενική υποκειμενική / θᾶττον: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα͵ αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐπεσκεύαζεν: ρήμα/ αὐτός: κατηγορηματικός προσδιορισμός σε θέση υποκειμένου / τὰς ναῦς: αντικείμενο / ἀποπλεύσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / καταλιπών: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / Σθενέλαον: αντικείμενο στο καταλιπών / Λάκωνα: παράθεση / ἁρμοστήν: επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού)/ Βυζαντί­ου καί Καλχηδόνος: γενικές αντικειμενικές στο ἁρμοστήν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 3

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά͵ καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν͵ ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων· ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη͵ οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες͵ ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵ πείσεσθαι νομίζοντες οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας͵ κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵ καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων.

Μετάφραση

Στην Αθήνα η Πάραλος έφτασε νύκτα και διέδωσε την συμφορά. Και ο θρήνος από τον Πειραιά έφτασε στο Άστυ διαμέσου των Μακρών Τειχών καθώς ο ένας την έλεγε στον άλλο. Επομένως, εκείνη την νύχτα κανένας δεν κοιμήθηκε, όχι μόνο γιατί θρηνούσαν τους χαμένους αλλά πολύ περισσότερο για τους ίδιους τους εαυτούς τους, επειδή νόμιζαν ότι θα πάθουν όσα έκαναν στους Μηλίους που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων, όταν επικράτησαν στην πολιορκία και στους κατοίκους της Ιστιαίας, της Σκιώνας, της Τορώνης, της Αίγινας και σε πολλούς άλλους από τους Έλληνες.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις

τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς

ἐλέγετο ἡ συμφορά͵

καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς

διῆκεν εἰς ἄστυ

διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν͵

ὁ ἕτερος παραγγέλλων τῷ ἑτέρῳ·

ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς

οὐδεὶς ἐκοιμήθη͵

οὐ μόνον πενθοῦντες

τοὺς ἀπολωλότας͵

ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον

ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵

νομίζοντες πείσεσθαι

οἷα ἐποίησαν Μηλίους

ὄντας τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους͵

κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵

καὶ Ἱστιαιέας

καὶ Σκιωναίους

καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας

καὶ ἄλλους πολλοὺς

τῶν Ἑλλήνων.

Στην Αθήνα

η Πάραλος έφτασε νύκτα

και διέδωσε την συμφορά.

Και ο θρήνος από τον Πειραιά

έφτασε στο Άστυ

διαμέσου των Μακρών Τειχών

καθώς ο ένας την έλεγε στον άλλο.

Επομένως, εκείνη την νύχτα

κανένας δεν κοιμήθηκε,

όχι μόνο γιατί θρηνούσαν

τους χαμένους

αλλά πολύ περισσότερο

για τους ίδιους τους εαυτούς τους,

επειδή νόμιζαν ότι θα πάθουν

όσα έκαναν στους Μηλίους

που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων,

όταν επικράτησαν στην πολιορκία

και στους κατοίκους της Ιστιαίας,

της Σκιώνας,

της Τορώνης, της Αίγινας

και σε πολλούς άλλους

από τους Έλληνες.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐλέγετο: ρήμα/ ἡ συμφορά: υποκείμενο./ ἀφικομένης: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο τῆς Παράλου (απόλυτη) / νυκτός: γενική του χρόνου στη μετοχή / Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν͵ ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων·: κύρια πρόταση κρίσεως.

διῆκεν: ρήμα / οἰμωγὴ: υποκείμενο / ἐκ τοῦ Πειραιῶς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο/ διὰ τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο/ τῶν μακρῶν: επιθετικός προσδιορισμός / εἰς ἄστυ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / παραγγέλλων: επιρρηματική τροπική ή αιτιολογική μετοχή, ονομαστική απόλυτη, με υποκείμενο ὁ ἕτερος, αντί γενική απόλυτης: τοῦ ἑτέρου παραγγέλλοντος/ τῷ ἑτέρῳ: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής.

ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη͵ οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες͵ ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵ πείσεσθαι νομίζοντες: κύρια πρόταση

ἐκοιμήθη: ρήμα / οὐδεὶς: υποκείμενο / τῆς νυκτὸς: γενική του χρόνου / ἐκείνης: επιθετικός προσδιορισμός / πενθοῦντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο οὐδείς / τοὺς ἀπολωλότας: επιθετική μετοχή- ἑαυτούς: αντικείμενα -αντικείμενα της μετοχής πενθοῦντες που συνδέονται επιδοτικά αντιθετικά: οὐ μόνον – ἀλλὰ (καὶ)/ πολὺ μᾶλλον ἔτι: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἑαυτούς/ αὐτοί: κατηγορηματικός προσδιορισμός / νομίζοντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / πείσεσθαι: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής νομίζοντες, με υποκείμενο αὐτοί (ταυτοπροσωπία).

οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας͵ κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵ καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ως αντικείμενο στο πείσεσθαι.

ἐποίησαν: ρήμα/ οὗτοι δηλ. οι Αθηναίοι: υποκείμενο / Μηλίους τε καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους: άμεσα αντικείμενα/ οἷα: έμμεσο σύστοιχο αντικείμενο / ὄντας: επιθετική μετοχή, συνημμένη στο Μηλίους / ἀποίκους: κατηγορούμενο στο Μηλίους μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντας / Λακεδαιμονίων: γενική κτητική / κρατήσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / πολιορκίᾳ: δοτική του μέσου / πολλούς: επιθετικός προσδιορισμός στο ἂλλους / τῶν Ἓλλήνων: γενική διαιρετική.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 4

Πρωτότυπο Κείμενο

Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵ ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν.

Μετάφραση

Την επόμενη μέρα έκαναν συνέλευση στην οποία αποφάσισαν να επιχωματώσουν όλα τα λιμάνια εκτός από ένα και να περιποιηθούν τα τείχη και να εγκαταστήσουν φρουρές και να προετοιμάσουν την πόλη σε όλα τα άλλα σαν για πολιορκία.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ

ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵

ἐν ᾗ ἔδοξε

ἀποχῶσαι τούς τε λιμένας

πλὴν ἑνὸς

καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν

καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι

καὶ παρασκευάζειν τὴν πόλιν

τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν.

Την επόμενη μέρα

έκαναν συνέλευση

στην οποία αποφάσισαν

να επιχωματώσουν όλα τα λιμάνια

εκτός από ένα

και να περιποιηθούν τα τείχη

και να εγκαταστήσουν φρουρές

και να προετοιμάσουν την πόλη

σε όλα τα άλλα σαν για πολιορκία.

Συντακτική ανάλυση

τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐποίησαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ἐκκλησίαν: αντικείμενο / τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ (ἡμέρᾳ): δοτ. του χρόνου

ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο ἐκκλησίαν.

ἔδοξε: απρόσ. ρήμα/ αὐτοῖς , δηλ. τοῖς Ἀθηναίοις: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου / ἐν ᾗ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἒδοξε/ ἀποχῶσαι τε εὐτρεπίζειν καὶ ἐφιστάναι καί παρασκευάζειν: τελικά απαρέμφατα με υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία) / τοὺς λιμένας, τὰ τείχη, φυλακάς, τὴν πόλιν: αντικείμενα αντίστοιχα στα απαρέμφατα / πλὴν ἑνὸς (λιμένος): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εξαίρεσης / τἆλλα: αιτιατική της αναφοράς στο παρασκευάζειν / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός / ὡς εἰς πολιορκίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού το μόριο ὡς αποκόπηκε κατά βραχυλογία από την αναφορική παραβολική πρόταση: ὡς παρασκευάζεταί τις εἰς πολιορκίαν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 16

Πρωτότυπο Κείμενο

Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον͵ εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. Πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵ ἐπιτηρῶν ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν.

Μετάφραση

Ενώ τα πράγματα είχαν έτσι ο Θηραμένης είπε στην Εκκλησία του Δήμου ότι αν θέλουν να τον στείλουν στον Λύσανδρο θα επιστρέψει γνωρίζοντας αν οι Λακεδαιμόνιοι επιμένουν στην κατεδάφιση των τειχών επειδή επιθυμούν να υποδουλώσουν την πόλη ή για να έχουν εγγύηση. Όταν τον έστειλαν περίμενε δίπλα στον Λύσανδρο τρεις μήνες και περισσότερο καιροφυλαχτώντας πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο εξαιτίας της ολοκληρωτικής έλλειψης τροφής να συμφωνήσουν σε ό,τι θα τους έλεγε κάποιος.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Τοιούτων δὲ ὄντων

Θηραμένης εἶπεν

ἐν ἐκκλησίᾳ

ὅτι εἰ βούλονται

πέμψαι αὐτὸν παρὰ Λύσανδρον͵

ἥξει

εἰδὼς Λακεδαιμονίους

ἀντέχουσι

περὶ τῶν τειχῶν

πότερον βουλόμενοι

ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν

ἢ πίστεως ἕνεκα.

Πεμφθεὶς δὲ

διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ

τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵

ἐπιτηρῶν

ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον

διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι

ἅπαντα τὸν σῖτον

ὁμολογήσειν

ὅ τι τις λέγοι.

Ενώ τα πράγματα είχαν έτσι

ο Θηραμένης είπε

στην Εκκλησία του Δήμου

ότι αν θέλουν

να τον στείλουν στον Λύσανδρο

θα επιστρέψει

γνωρίζοντας αν οι Λακεδαιμόνιοι

επιμένουν

στην κατεδάφιση των τειχών

επειδή επιθυμούν

να υποδουλώσουν την πόλη

ή για να έχουν εγγύηση.

Όταν τον έστειλαν

περίμενε δίπλα στον Λύσανδρο

τρεις μήνες και περισσότερο

καιροφυλαχτώντας

πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο

εξαιτίας της ολοκληρωτικής

έλλειψης τροφής

να συμφωνήσουν

σε ό,τι θα τους έλεγε κάποιος.

Συντακτική ανάλυση

Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπεν: ρήμα/ Θηραμένης: υποκείμενο / ἐν ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ ὄντων: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τῶν πραγμάτων (γενική απόλυτη)/ τοιούτων: κατηγορούμενο στο τῶν πραγμάτων μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντων.

εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση με απόδοση ἣξει δηλώνει το πραγματικό.

βούλονται: ρήμα / Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / πέμψαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο (οἱ Ἀθηναῖοι ενν.) (ταυτοπροσωπία)/ αὐτόν: αντικείμενο στο απαρεέμφατο / παρά Λύσανδρον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε πρόσωπο.

ὅτι εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους: δευτερεύουσα ειδική πρόταση κρίσεως.

ἥξει: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / εἰδώς: τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / Λακεδαιμονίους: αντικείμενο στη μετοχή.

πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα.: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας διμελής.

ἀντέχουσι: ρήμα / Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο / περὶ τῶν τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της ανα­φοράς / βουλόμενοι: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐξανδραποδίσασθαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής με υποκείμενο ενν. Λακεδαιμόνιοι / την πόλιν: αντικείμενο του απαρεμφάτου / πίστεως ἕνεκα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού (αναστροφή της πρόθεσης).

πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵ ἐπιτηρῶν: κύρια πρόταση κρίσεως.

διέτριβε: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / παρά Λυσάνδρω: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του πλησίον / μήνας: αιτιατική του χρόνου (χρονική διάρκεια) / τρεῖς: επιθετικός προσδιορισμός / πλείω (χρόνον): επιθετικός προσδιορισμός σε θέση αιτιατικής του χρόνου / πεμφθείς: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐπιτηρῶν: επιρρηματική τροπική ή αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο ὁ Θηραμένης (συνημμένη).

ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὁμολογήσειν.: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως αντικείμενο στη μετοχή ἐπιτηρῶν.

ἔμελλον: ρήμα/ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο/ ὁμολογήσειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο Ἀθηναῖοι (ταυτοπροσωπία) / διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ὁμολογήσειν/ τὸν σῖτον: υποκείμενο του απαρέμφατο ἐπιλελοιπέναι σε αιτιατική γιατί έχουμε ετεροπροσωπία / ἅπαντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τὸν σῖτον

ὅ,τι τις λέγοι: δευτερεύουσα αναφορική υποθετική πρόταση, που εκφέρεται με ευκτική του πλαγίου λόγου, αντί της αοριστολογικής υποτακτικής (ὃ,τι ἂν τις λέγῃ),γιατί εξαρτάται από το απαρέμφατο ὁμολογήσειν που λειτουργεί ως ιστορι­κός χρόνος από το ἒμελλον. Έχει ως απόδοση το ὁμολογήσειν και σχηματίζεται πλάγιος υποθετικός λόγος του προσδοκώμενου.

λέγοι: ρήμα / τις: υποκείμενο/ ὃ,τι: σύστοιχο αντικείμενο

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 17

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί͵ ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι͵ εἶτα κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι· οὐ γὰρ εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ͵ ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός.

Μετάφραση

Όταν γύρισε τον τέταρτο μήνα ανακοίνωσε στην Εκκλησία του Δήμου ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε αιχμάλωτο έως τότε και έπειτα ότι τον διέταξε να πάει στη Σπάρτη γιατί δεν ήταν αυτός υπεύθυνος για αυτό που τον ρωτούσε αλλά οι (Πέντε) Έφοροι. Μετά από αυτά εκλέχθηκε πρεσβευτής με απόλυτη εξουσιοδότηση μαζί με άλλους εννιά για τη Σπάρτη.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐπεὶ δὲ ἧκε

τετάρτῳ μηνί͵

ἀπήγγειλεν

ἐν ἐκκλησίᾳ

ὅτι μὲν Λύσανδρος

κατέχοι αὐτὸν

τέως͵

εἶτα κελεύοι

ἰέναι

εἰς Λακεδαίμονα·

οὐ γὰρ εἶναι κύριος

ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ͵

ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους.

Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη

πρεσβευτὴς

αὐτοκράτωρ

δέκατος αὐτός

εἰς Λακεδαίμονα.

Όταν γύρισε

τον τέταρτο μήνα

ανακοίνωσε

στην Εκκλησία του Δήμου

ότι ο Λύσανδρος

τον κρατούσε αιχμάλωτο

έως τότε

και έπειτα ότι τον διέταξε

να πάει

στη Σπάρτη

γιατί δεν ήταν αυτός υπεύθυνος

για αυτό που τον ρωτούσε

αλλά οι (Πέντε) Έφοροι.

Μετά από αυτά εκλέχθηκε

πρεσβευτής

με απόλυτη εξουσιοδότηση

μαζί με άλλους εννιά

για τη Σπάρτη.

Συντακτική ανάλυση

ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

ἧκε: ρήμα / Θηραμένης: ενν. υποκείμενο./ μηνί: δοτική του χρόνου / τετάρτῳ: επιθετικός προσδιορισμός.

ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπήγγειλεν: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / ἐν ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ἀπήγγειλεν.

κατέχοι: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / αὐτόν: αντικείμενο / τέως: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

εἶτα (δε) κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ἀπήγγειλεν.

κελεύοι: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ αὐτόν: ενν. άμεσο αντικείμενο / ἰέναι: τελικό απαρέμφατο, έμμεσο αντικείμενο με υποκείμενο αὐτον (ετεροπροσωπία)/ εἰς Λακεδαίμονα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

οὐ γὰρ εἶναι κύριος -͵ ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους: κύρια πρόταση κρίσεως

ἒλεγε: ενν. ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ οὐ γὰρ εἶναι: ειδικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο / αὐτῷ: ενν. έμμεσο αντικείμενο / οὐκ αὐτός ἀλλά τοὺς ἐφόρους: υποκείμενο στο εἶναι, (ταυτοπροσωπία (αὐτός) και ετεροπροσωπία (τοὺς ἐφόρους) αντίστοιχα)/ κύριος – (κυρίους): κατηγορούμενα στα υποκείμενα μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι.

ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση, προσδιοριστική στο ενν. τούτων, ως γενική αντικειμενική στο κύριος.

ἐρωτῷτο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ ὧν: σύστοιχο αντικείμενο / ὑπ΄ αὐτοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου.

μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός: κύρια πρόταση κρίσεως.

ᾑρέθη: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / πρεσβευτής: κατηγορούμενο στο Θηραμένης μέσω του συνδετικού ρήματος ᾑρέθη. / αὐτοκράτωρ: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου / δέκατος: επιρρηματικό κατηγορούμενο τάξης-σειράς / αὐτός: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Θηραμένης / εἰς Λακεδαίμονα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ μετά ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 18

Πρωτότυπο Κείμενο

Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ΄ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην͵ φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα͵ ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου.

Μετάφραση

Ο Λύσανδρος έστειλε στους Εφόρους μαζί με άλλους Λακεδαιμόνιους τον Αριστοτέλη, εξόριστο από την Αθήνα, για να αναγγείλουν ότι απάντησε στον Θηραμένη ότι εκείνοι είναι αρμόδιοι για πόλεμο ή ειρήνη.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λύσανδρος δὲ ἔπεμψεν

τοῖς ἐφόροις μετ΄ ἄλλων

Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην

φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα͵

ἀγγελοῦντα͵

ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει

ἐκείνους εἶναι κυρίους

εἰρήνης καὶ πολέμου.

Ο Λύσανδρος έστειλε

στους Εφόρους μαζί με άλλους

Λακεδαιμόνιους τον Αριστοτέλη,

εξόριστο από την Αθήνα,

για να αναγγείλουν

ότι απάντησε στον Θηραμένη

ότι εκείνοι είναι αρμόδιοι

για πόλεμο ή ειρήνη.

Συντακτική ανάλυση

Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ΄ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην͵ φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔπεμψεν: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο / Ἀριστοτέλην: άμεσο αντικείμενο / τοῖς ἐφόροις: έμμεσο αντικείμενο / μετ΄ Λακεδαιμονίων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας/ ἄλλων: επιθετικός προσδιορισμός/ ὄντα: επιθετική μετοχή, με υποκείμενο Ἀριστοτέλην (συνημμένη) / φυγάδα: κατηγορούμενο στο Ἀριστοτέλην μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντα / Ἀθηναῖον: επιθετικός προσδιορισμός/ ἀγγελοῦντα: επιρρηματική τελική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος / τοῖς ἐφόροις: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής ἀγγελοῦντα.

ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου: δευτερεύουσα ειδική πρόταση κρίσεως ως άμεσο αντικείμενο της μετοχής ἀγγελοῦντα.

ἀποκρίναιτο: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / εἶναι: ειδικό απαρέμφατο άμεσο αντικείμενο με υποκείμενο ἐκείνους (ετεροπροσωπία) / Θηραμένει: έμμεσο αντικείμενο / κυρίους: κατηγορούμενο στο ἐκείνους μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι / εἰρήνης καὶ πολέμου: γενικές αντικειμενικές στο κυρίους.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 19

Πρωτότυπο Κείμενο

Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ͵ ἐρωτώμενοι δὲ ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν εἶπον ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης͵ μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. Ἐπεὶ δ΄ ἧκον͵ ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵ ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα͵ πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵ μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν.

Μετάφραση

Ο Θηραμένης και οι υπόλοιποι πρέσβεις όταν βρίσκονταν στην Σελλασία, καθώς τους ρωτούσαν για ποιο λόγο είχαν έρθει είπαν ότι είχαν απόλυτη εξουσιοδότηση για την ειρήνη. Μετά από αυτά διέταξαν να τους φωνάξουν. Όταν έφτασαν έκαναν συνέλευση στην οποία διαφωνούσαν κυρίως οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες, να μην κάνουν συμφωνία με τους Αθηναίους αλλά να τους καταστρέψουν.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Θηραμένης δὲ

καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις

ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ͵

ἐρωτώμενοι δὲ

ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν

εἶπον

ὅτι αὐτοκράτορες

περὶ εἰρήνης͵

μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι ἐκέλευον

καλεῖν αὐτούς.

Ἐπεὶ δ΄ ἧκον͵

ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵

ἐν ᾗ ἀντέλεγον

μάλιστα Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι͵

πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵

μὴ σπένδεσθαι

Ἀθηναίοις͵

ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν.

Ο Θηραμένης

και οι υπόλοιποι πρέσβεις

όταν βρίσκονταν στην Σελλασία,

καθώς τους ρωτούσαν

για ποιο λόγο είχαν έρθει

είπαν

ότι είχαν απόλυτη εξουσιοδότηση

για την ειρήνη.

Μετά από αυτά διέταξαν

να τους φωνάξουν.

Όταν έφτασαν

έκαναν συνέλευση

στην οποία διαφωνούσαν

κυρίως οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι

και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες,

να μην κάνουν συμφωνία

με τους Αθηναίους

αλλά να τους καταστρέψουν.

Συντακτική ανάλυση

Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση

ἦσαν: ρήμα/ Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / ἄλλοι: επιθετικός προσδιορισμός/ ἐν Σελλασίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

 (ἐπεί) ἐρωτώμενοι εἶπον: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση

εἶπον: ρήμα/ Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: ενν. υποκείμενο/ ἂλλοι: ενν. επιθετικός προσδιορισμός / ἐρωτώμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος

ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως αντικείμενο στο ἐρωτώμενοι.

ἥκοιεν: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο / ἐπὶ λόγῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού/ τίνι: επιθετικός προσδιορισμός στο λόγῳ.

ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης (ἥκοιεν): δευτερεύουσα ειδική πρόταση κρίσεως ως αντικείμενο στο εἶπον.

ἥκοιεν: ενν. ρήμα / οὗτοι: ενν. υποκείμενο / αὐτοκράτορες: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρό­που/ περὶ εἰρήνης: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς.

μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐκέλευον: ρήμα/ οἱ ἔφοροι: υποκείμενο / τοὺς αγγέλους: ενν. άμεσο αντικείμενο / καλεῖν: έμμεσο αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο (τοὺς αγγέλους ενν.) (ετεροπροσωπία) / αὐτούς: αντικείμενο στο καλεῖν/ μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

ἐπεὶ δ΄ ἧκον (οἱ πρέσβεις): δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

ἧκον: ρήμα/ οἱ πρέσβεις: ενν. υποκείμενο.

ἐκκλησίαν ἐποίησαν (οἱ ἒφοροι): κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐποίησαν: ρήμα/ οἱ ἒφοροι: ενν. υποκείμενο./ ἐκκλησίαν: αντικείμενο.

ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα͵ πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵ μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση που αναφέρεται στο ἐκκλησίαν. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία ἧ, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό.

ἀντέλεγον: ρήμα / Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι͵ πολλοὶ δὲ: υποκείμενο/ μάλιστα: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο Θηβαῖοι / ἂλλοι: επιθετικός προσδιορισμός στο πολλοί / τῶν Ἑλλήνων: γενική διαιρετική / ἐν ᾗ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου/ μὴ σπένδεσθαι͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν: τελικά απαρέμφατα, άμεσα αντικείμενα με υποκείμενο (αὐτούς ενν.) (ετεροπροσωπία) / Ἀθηναίοις: αντικείμενο στα απαρέμφατο σπένδεσθαι ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 20

Πρωτότυπο Κείμενο

Λακεδαιμόνιοι δὲ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι͵ ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ΄ ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν ἡγῶνται.

Μετάφραση

Οι Λακεδαιμόνιοι είπαν ότι δε θα υποδουλώσουν μια ελληνική πόλη που είχε προσφέρει στην Ελλάδα μεγάλες υπηρεσίες στους μεγαλύτερους κινδύνους που είχαν υπάρξει αλλά έκαναν ειρήνη με τον όρο ότι θα καταστρέψουν τα Μακρά Τείχη και (τα τείχη) του Πειραιά, θα παραδώσουν τα πλοία τους εκτός από δώδεκα, θα επιστρέψουν οι εξόριστοι και θα τους ακολουθούν σε ξηρά και θάλασσα, όπου τυχόν τους οδηγούν, έχοντας τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Λακεδαιμόνιους.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Λακεδαιμόνιοι δὲ ἔφασαν

οὐκ ἀνδραποδιεῖν

πόλιν Ἑλληνίδα

εἰργασμένην τῇ Ἑλλάδι

μέγα ἀγαθὸν

ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις

γενομένοις͵

ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην

ἐφ΄ ᾧ καθελόντας

τά τε μακρὰ τείχη

καὶ τὸν Πειραιᾶ

καὶ παραδόντας τὰς ναῦς

πλὴν δώδεκα

καὶ καθέντας τοὺς φυγάδας

καὶ ἕπεσθαι

καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν

ὅποι ἂν ἡγῶνται

νομίζοντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν

φίλον Λακεδαιμονίοις.

Οι Λακεδαιμόνιοι είπαν

ότι δε θα υποδουλώσουν

μια ελληνική πόλη

που είχε προσφέρει στην Ελλάδα

μεγάλες υπηρεσίες

στους μεγαλύτερους κινδύνους

που είχαν υπάρξει

αλλά έκαναν ειρήνη

με τον όρο ότι θα καταστρέψουν

τα Μακρά Τείχη

και (τα τείχη) του Πειραιά,

θα παραδώσουν τα πλοία τους

εκτός από δώδεκα,

θα επιστρέψουν οι εξόριστοι

και θα τους ακολουθούν

σε ξηρά και θάλασσα,

όπου τυχόν τους οδηγούν,

έχοντας τους ίδιους εχθρούς

και φίλους με τους Λακεδαιμόνιους.

Συντακτική ανάλυση

Λακεδαιμόνιοι δὲ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔφασαν: ρήμα/ Λακεδαιμόνιοι: υποκείμενο / οὐκ ἀνδραποδιεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο Λακεδαιμόνιοι (ταυτοπροσωπία) / πόλιν: αντικείμενο στο ἀνδραποδιεῖν / Ἑλληνίδα: επιθετικός προσδιορισμός / εἰργασμένην: επιθετική μετοχή ως παράθεση, συνημμένη στο αντικείμενο του απαρεμφάτου ἀνδραποδιεῖν, / ἀγαθόν: αντικείμενο στη μετοχή εἰργασμένην / μέγα: επιθετικός προσδιορισμός / ἐν κινδύνοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης / τοῖς μεγίστοις: επιθετικός προσδιορισμός / γενομένοις: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός, με υποκείμενο τοῖς κινδύνοις / τῇ Ἑλλάδι: δοτική προσωπική κτητική στο γενομένοις.

ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην: κύρια πρόταση κρίσεως

ἐποιοῦντο: ρήμα / Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο./ εἰρήνην: αντικείμενο.

ἐφ΄ ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν: δευτερεύουσα συμπερασματική απαρεμφατική πρόταση που δηλώνει όρο / συμφωνία.

ἕπεσθαι: απαρέμφατο σε θέση ρήματος / τοὺς Ἀθηναίους: ενν. υποκείμενο. σε αιτιατική, γιατί έχουμε μορφή ετεροπροσωπίας ως προς το ρήμα ἐποιοῦντο της κύριας πρότασης που προηγείται / Λακεδαιμονίοις: αντικείμενο / καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν: εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου / νομίζο­ντας: επιρρηματική τροπική μετοχή, με υποκείμενο τοὺς Ἀθηναίους (συνημμένη) / τὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον: αντικείμενο/ αὐτὸν: κατηγορηματικός προσδιορισμός (τὸν αὐτόν = επιθετικός προσδιορισμός)/ καθελόντας καί παραδόντας καί καθέντας: επιρρηματική χρονική υποθετική μετοχή με υποκείμενο τοὺς Ἀθηναίους (συνημμένη) / τά τε τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ: αντικείμενα στη μετοχή καθελό­ντας / μακρὰ: επιθετικός προσδιορισμός / τὰς ναῦς: αντικείμενο στη μετοχή παραδόντας / πλὴν δώδεκα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εξαίρεσης/ τοὺς φυγάδας: αντικείμενο στη μετοχή καθέντας

Οι μετοχές καθελόντας, παραδόντας, καθέντας (= ὃταν καθέλωσι, παραδῶσι, καθῶσι) με απόδοση το ἓπεσθαι σχηματίζουν υποθετικό λόγο του προσδοκώμενου.

ὅποι ἂν ἡγῶνται: δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική πρόταση του τόπου, αλλά και επιρρηματικός υποθετικός γιατί εκφέρεται με αοριστολογική υποτακτική.

ἂν ἡγῶνται: ρήμα/ Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο / Ἀθηναίοις: ενν. αντικείμενο/ ὅποι: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

Η αναφορική υποθετική πρόταση με απόδοση το ἓπεσθαι σχηματίζει υποθετικό λόγο του προσδοκώμενου.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 21

Πρωτότυπο Κείμενο

Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας. Εἰσιόντας δ΄ αὐτοὺς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς͵ φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν· οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ.

Μετάφραση

Ο Θηραμένης και οι συμπρέσβεις του μετέφεραν αυτά στην Αθήνα. Καθώς έμπαιναν πολύ πλήθος τους περικύκλωνε, επειδή φοβούνταν μήπως είχαν γυρίσει άπρακτοι. Γιατί δεν χωρούσε άλλη αναβολή εξαιτίας του πλήθους των νεκρών από τον λιμό.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Θηραμένης δὲ καὶ

οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις

ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας.

Εἰσιόντας δ΄

πολύς ὄχλος

περιεχεῖτο αὐτοὺς͵

φοβούμενοι

μὴ ἥκοιεν ἄπρακτοι·

οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν

διὰ τὸ πλῆθος

τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ.

Ο Θηραμένης και

οι συμπρέσβεις του

μετέφεραν αυτά στην Αθήνα.

Καθώς έμπαιναν

πολύ πλήθος

τους περικύκλωνε,

επειδή φοβούνταν

μήπως είχαν γυρίσει άπρακτοι.

Γιατί δεν χωρούσε άλλη αναβολή

εξαιτίας του πλήθους

των νεκρών από τον λιμό.

Συντακτική ανάλυση

Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐπανέφερον: ρήμα / Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / σὺν αὐτῷ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / ταῦτα: αντικείμενο/ εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο

εἰσιόντας δ΄ αὐτοὺς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς͵ φοβούμενοι: κύρια πρόταση κρίσεως.

περιεχεῖτο: ρήμα/ ὄχλος: υποκείμενο / πολύς: επιθετικός προσδιορισμός / αὐτούς: αντικείμενο / εἰσιόντας: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο αὐτούς (συνημμένη) φοβούμενοι: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, με υποκείμενο ὂχλος (συνημμένη).

μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν·: δευτερεύουσα ενδοιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο φοβούμενοι.

μὴ ἥκοιεν: ρήμα / οὗτοι: ενν. υποκείμενο / ἄπρακτοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου.

οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ: κύρια πρόταση κρίσεως.

οὐ γὰρ ἐνεχώρει: απρόσωπο ρήμα/ μέλλειν: τελικό απαρέμφατο, ως υποκείμενο του απροσώπου ρήματος / αὐτούς: ενν. υποκείμενο στο μέλλειν / διὰ τὸ πλῆθος: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας / τῶν ἀπολλυμένων: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τῶν, ως γενική του περιεχομένου / τῷ λιμῷ: δοτική της αιτίας/ ἔτι: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 22

Πρωτότυπο Κείμενο

Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις ἐφ΄ οἷς οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην· προηγόρει δὲ αὐτῶν Θηραμένης͵ λέγων ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν. Ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ͵ πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων͵ ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην.

Μετάφραση

Την επομένη ανήγγειλαν οι πρέσβεις τους όρους με τους οποίους οι Λακεδαιμόνιοι δέχονταν την ειρήνη. Ο Θηραμένης μιλώντας εκ μέρους των πρέσβεων έλεγε ότι πρέπει να συμφωνήσουν με τους Λακεδαιμονίους και να γκρεμίσουν τα τείχη. Κάποιοι διαφώνησαν με αυτόν αλλά, επειδή πολλοί περισσότεροι συμφώνησαν, αποφάσισαν να δεχθούν την ειρήνη.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ

ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις

ἐφ΄ οἷς

οἱ Λακεδαιμόνιοι

ποιοῖντο τὴν εἰρήνην·

Θηραμένης

προηγόρει δὲ αὐτῶν͵

λέγων ὡς χρὴ

πείθεσθαι

Λακεδαιμονίοις

καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν.

Τινῶν ἀντειπόντων δέ αὐτῷ͵

πολὺ δὲ πλειόνων

συνεπαινεσάντων͵

ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην.

Την επομένη

ανήγγειλαν οι πρέσβεις

τους όρους με τους οποίους

οι Λακεδαιμόνιοι

δέχονταν την ειρήνη.

Ο Θηραμένης

μιλώντας εκ μέρους των πρέσβεων

έλεγε ότι πρέπει

να συμφωνήσουν

με τους Λακεδαιμονίους

και να γκρεμίσουν τα τείχη.

Κάποιοι διαφώνησαν με αυτόν

αλλά, επειδή πολλοί περισσότεροι

συμφώνησαν,

αποφάσισαν να δεχθούν την ειρήνη.

Συντακτική ανάλυση

Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπήγγελλον: ρήμα/ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ (ἡμέρᾳ): δοτική του χρόνου.

ἐφ΄ οἷς οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως αντικείμενο στο ρήμα ἀπήγγελλον.

ποιοῖντο: ρήμα / οἱ Λακεδαιμόνιοι: υποκείμενο / τὴν εἰρήνην: αντικείμενο / ἐφ΄ οἷς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει όρο ή συμφωνία.

προηγόρει δὲ αὐτῶν Θηραμένης͵ λέγων: κύρια πρόταση κρίσεως.

προηγόρει: ρήμα/ Θηραμένης: υποκείμενο / αὐτῶν: αντικείμενο / λέγων: επιρρηματική τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.

ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο λέγων.

χρή: ρήμα / πείθεσθαι καὶ περιαιρεῖν: τελικά απαρέμφατα με υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία) / Λακεδαιμονίοις – τὰ τείχη: αντικείμενα στα απαρέμφατα πείθεσθαι καὶ περιαιρεῖν αντίστοιχα.

ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ͵ πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων͵ ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔδοξε: απρόσ. Ρήμα / αὐτοῖς (= τοῖς Ἀθηναίοις): ενν. δοτική προσωπική / δέχεσθαι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία) / τὴν εἰρήνην: αντικείμενο στο δέχεσθαι / ἀντειπόντων (μεν), συνεπαινεσάντων δε: επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές με υποκείμενα αντίστοιχα τινων – πλειόνων (απόλυτες) / αὐτῷ: αντικείμενο στις μετοχές / πολύ: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 23

Πρωτότυπο Κείμενο

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ΄ αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας.

Μετάφραση

Μετά από αυτά ο Λύσανδρος κατέπλευσε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεψαν και γκρέμιζαν τα τείχη με πολλή προθυμία με τη συνοδεία αυλητρίδων νομίζοντας ότι εκείνη τη μέρα άρχιζε η ελευθερία για την Ελλάδα.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Μετὰ δὲ ταῦτα

Λύσανδρός τε κατέπλει

εἰς τὸν Πειραιᾶ

καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν

καὶ κατέσκαπτον τὰ τείχη

πολλῇ προθυμίᾳ

ὑπ΄ αὐλητρίδων͵

νομίζοντες

ἐκείνην τὴν ἡμέραν

ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας τῇ Ἑλλάδι.

Μετά από αυτά

ο Λύσανδρος κατέπλευσε

στον Πειραιά

και οι εξόριστοι επέστρεψαν

και γκρέμιζαν τα τείχη

με πολλή προθυμία

με τη συνοδεία αυλητρίδων

νομίζοντας

ότι εκείνη τη μέρα

άρχιζε η ελευθερία για την Ελλάδα.

Συντακτική ανάλυση

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατέπλει: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / εἰς τὸν Πειραιᾶ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατῇσαν: ρήμα/ οἱ φυγάδες: υποκείμενο.

καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ΄ αὐλητρί δων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατέσκαπτον: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο / τὰ τείχη: αντικείμενο / ὑπ’ αὐλητρίδων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / προθυμίᾳ: δοτική του τρόπου / πολλῇ: επιθετικός προσδιορισμός/ νομίζοντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἂρχειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής νομίζοντες με υποκείμενο τὴν ἡμέραν (ετεροπροσωπία) / ἐκείνην: επιθετικός προσδιορισμός / τῆς ἐλευθερίας: αντικείμενο στο ἂρχειν / τῇ Ἑλλάδι: δοτική προσωπική χαριστική στο ἂρχειν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφος 23

Πρωτότυπο Κείμενο

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ΄ αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας.

Μετάφραση

Μετά από αυτά ο Λύσανδρος κατέπλευσε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεψαν και γκρέμιζαν τα τείχη με πολλή προθυμία με τη συνοδεία αυλητρίδων νομίζοντας ότι εκείνη τη μέρα άρχιζε η ελευθερία για την Ελλάδα.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Μετὰ δὲ ταῦτα

Λύσανδρός τε κατέπλει

εἰς τὸν Πειραιᾶ

καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν

καὶ κατέσκαπτον τὰ τείχη

πολλῇ προθυμίᾳ

ὑπ΄ αὐλητρίδων͵

νομίζοντες

ἐκείνην τὴν ἡμέραν

ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας τῇ Ἑλλάδι.

Μετά από αυτά

ο Λύσανδρος κατέπλευσε

στον Πειραιά

και οι εξόριστοι επέστρεψαν

και γκρέμιζαν τα τείχη

με πολλή προθυμία

με τη συνοδεία αυλητρίδων

νομίζοντας

ότι εκείνη τη μέρα

άρχιζε η ελευθερία για την Ελλάδα.

Συντακτική ανάλυση

Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατέπλει: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / εἰς τὸν Πειραιᾶ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατῇσαν: ρήμα/ οἱ φυγάδες: υποκείμενο.

καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ΄ αὐλητρί δων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας: κύρια πρόταση κρίσεως.

κατέσκαπτον: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο / τὰ τείχη: αντικείμενο / ὑπ’ αὐλητρίδων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / προθυμίᾳ: δοτική του τρόπου / πολλῇ: επιθετικός προσδιορισμός/ νομίζοντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἂρχειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής νομίζοντες με υποκείμενο τὴν ἡμέραν (ετεροπροσωπία) / ἐκείνην: επιθετικός προσδιορισμός / τῆς ἐλευθερίας: αντικείμενο στο ἂρχειν / τῇ Ἑλλάδι: δοτική προσωπική χαριστική στο ἂρχειν.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 51

Πρωτότυπο Κείμενο

Πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν· «Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵ νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ͵ ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ. Καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω. Καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡμῖν ἐπιτρέψειν͵ εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶς τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον. Ἒστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου͵ τῶν δ΄ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν. Ἐγὼ οὖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου͵ συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν. Καὶ τοῦτον͵ ἔφη͵ ἡμεῖς θανατοῦμεν».

Μετάφραση

Και αφού ξαναμπήκε, είπε: «Εγώ, κύριοι βουλευτές, νομίζω ότι είναι καθήκον κάθε άξιου πολιτικού ηγέτη, όταν βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατούνται, να μην το επιτρέπει. Και εγώ αυτό θα κάνω. Γιατί και αυτοί που έχουν σταθεί εδώ λένε ότι δεν θα μας επιτρέψουν, εάν αθωώσουμε ένα άνδρα που φανερά βλάπτει την ολιγαρχία. Αναγράφεται, βέβαια, στους νέους νόμους να μην θανατώνεται κανείς από όσους ανήκουν στις τρεις χιλιάδες, χωρίς την δική σας ψήφο, αυτοί, όμως, που βρίσκονται εκτός καταλόγου οι τριάκοντα να έχουν το δικαίωμα να τους καταδικάζουν σε θάνατο. Εγώ, λοιπόν, είπε, τον Θηραμένη, αυτόν εδώ, τον διαγράφω από τον κατάλογο με τη σύμφωνη γνώμη όλων σας. Και αυτόν, είπε, εμείς τον καταδικάζουμε σε θάνατο».

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν·

«Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵

νομίζω εἶναι ἔργον

προστάτου οἵου δεῖ͵

ὃς ἂν ὁρῶν

τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους

μὴ ἐπιτρέπῃ.

Καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω.

Καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες

φασιν οὔ ἡμῖν ἐπιτρέψειν͵

εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα

τὸν φανερῶς

λυμαινόμενον τὴν ὀλιγαρχίαν.

Ἒστι δὲ

ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις

ἀποθνῄσκειν μηδένα

τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις

ὄντων

ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου͵

τῶν δ΄ ἔξω

τοῦ καταλόγου

τοὺς τριάκοντα εἶναι κυρίους

θανατοῦν.

Ἐγὼ οὖν͵ ἔφη͵

Θηραμένην τουτονὶ

ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου͵

συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν.

Καὶ τοῦτον͵ ἔφη͵

ἡμεῖς θανατοῦμεν».

Και αφού ξαναμπήκε, είπε:

«Εγώ, κύριοι βουλευτές,

νομίζω ότι είναι καθήκον

κάθε άξιου πολιτικού ηγέτη,

όταν βλέπει

ότι οι φίλοι του εξαπατούνται,

να μην το επιτρέπει.

Και εγώ αυτό θα κάνω.

Γιατί και αυτοί που έχουν σταθεί εδώ

λένε ότι δεν θα μας επιτρέψουν,

εάν αθωώσουμε ένα άνδρα

που φανερά

βλάπτει την ολιγαρχία.

Αναγράφεται, βέβαια,

στους νέους νόμους

να μην θανατώνεται κανείς

από όσους ανήκουν

στις τρεις χιλιάδες,

χωρίς την δική σας ψήφο,

αυτοί, όμως, που βρίσκονται

εκτός καταλόγου

οι τριάκοντα να έχουν το δικαίωμα

να τους καταδικάζουν σε θάνατο.

Εγώ, λοιπόν, είπε,

τον Θηραμένη, αυτόν εδώ,

τον διαγράφω από τον κατάλογο

με τη σύμφωνη γνώμη όλων σας.

Και αυτόν, είπε,

εμείς τον καταδικάζουμε σε θάνατο».

Ερμηνευτική Προσέγγιση

Θεματικό κέντρο ενότητας:

Ο Κριτίας αδιάντροπα και αυθαίρετα διαγράφει το Θηραμένη από τον κατάλογο των τριών χιλιάδων έμπιστων ολιγαρχικών και τον καταδικάζει σε θάνατο.

ἐν τοῖς καινοίς νόμοις: πρόκειται για τους νόμους που συνέταξαν οι ίδιοι οι Τριάκοντα και φυσικά και ο Κριτίας. Οι τύραννοι δεν τηρούν ούτε τους  νόμους που ψήφισαν οι ίδιοι. Έτσι, καταλύεται κάθε έννοια νομιμότητας και ο νόμος γίνεται παιχνίδι στα χέρια του ισχυρού της στιγμής.

(Τους απλούς πολίτες μπορούσε να τους θανατώσει οποιοσδήποτε από τους Τριάκοντα και τα όργανά τους με την κατηγορία ότι είναι επικίνδυνοι για το καθεστώς).

κατάλογος: ο κατάλογος αυτός περιλάμβανε τα ονόματα τριών χιλιάδων ανθρώπων που ήταν έμπιστοι οπαδοί των Τριάκοντα. Αν κάποιος από τους «εντός του καταλόγου» είχε κατηγορηθεί, άδικα ή δίκαια, για ανατρεπτικές ενέργειες, για να καταδικαστεί σε θάνατο έπρεπε να αποφασίσουν οι πεντακόσιοι βουλευτές. Για τους «εκτός του καταλόγου» αποφάσιζαν μόνο οι Τριάκοντα.

Συντακτική ανάλυση

πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπεν: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / εἰσελθὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / πάλιν: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου-επανάληψης

Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵ νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι: κύρια πρόταση κρίσεως.

νομίζω: ρήμα / ἐγώ: υποκείμενο / ἒργον εἶναι: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο / προστάτου: γενική κτητική στο ἒργον / τοιοῦτου: ενν. επιθετικός προσδιορισμός.

οἵου δεῖ: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική της ποιότητας.

δεῖ: ρήμα / εἶναι: τελικό απαρέμφατο, ενν. υποκείμενο / τὸν προστάτην: ενν. υποκείμενο στο απαρέμφατο / οἵου (αντί οἷον): κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρέμφατου, έλξη του αναφορικού.

ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ: αναφορική ονοματική πρόταση, προσδιοριστική στο (τοιούτου) προστάτου οἳου. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο ἒργον εἶναι.

ἂν μὴ ἐπιτρέπῃ: ρήμα/ ὃς: υποκείμενο / ὁρῶν: επιρρηματική χρονικοϋποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς φίλους: αντικείμενο / ἐξαπατωμένους: κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο φίλους.

καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω: κύρια πρόταση κρίσεως.

ποιήσω: ρήμα / ἐγώ: υποκείμενο / τοῦτο: αντικείμενο.

καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡμῖν ἐπιτρέψειν κύρια πρόταση κρίσεως.

φασιν: ρήμα/ οἳδε: υποκείμενο / οἱ ἐφεστηκότες: παράθεση, επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, οἱ / οὒ ἐπιτρέψειν: ειδικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο με υποκείμενο οἳδε (ταυτοπροσωπία) ἡμῖν: έμμεσο αντικείμενο.

εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶς τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση.

ἀνήσομεν: ρήμα/ ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο / ἄνδρα: αντικείμενο / τὸν λυμαινόμενον: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της τὸν, ως επιθετικός προσδιορισμός στο ἂνδρα / τὴν ὀλιγαρχίαν: αντικείμενο / φανερῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.

ἔστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου͵ τῶν δ΄ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔστι: απρόσ. έκφραση, ρήμα/ μὴ ἀποθνήσκειν μεν — εἶναι δε: τελικά απαρέμφατα, υποκείμενα της απρόσωπης έκφρασης με υποκείμενο στο ἀποθνήσκειν μηδένα (ετεροπροσωπία), στο εἶναι τοὺς τριάκοντα (ετεροπροσωπία) / τῶν ὂντων: επιθετική μετοχή ως γενική διαιρετική στο μηδέ­να / ἐν τοῖς τρισχιλίοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του μεταξύ / ἄνευ τῆς ψήφου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της στέρησης-τρόπου/ ὑμετέρας: επιθετικός προσδιορισμός / κυρίους: κατηγορούμενο στο τοὺς τριάκοντα μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι / τῶν δ΄ ἔξω: γενική αντικειμενική στο κυρίους/ τοῦ καταλόγου: γενική της αναφοράς στο ἒξω/ θανατοῦν: απαρέμφατο του σκοπού / ἐν τοῖς νόμοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο μεταφορικά / καινοῖς: επιθετικός προσδιορισμός.

ἐγὼ οὖν-Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου͵ συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐξαλείφω: ρήμα/ ἐγώ: υποκείμενο / Θηραμένην: αντικείμενο/ τουτονί: επιθετικός προσδιορισμός/ ἐκ τοῦ καταλόγου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της απομάκρυνσης / συνδοκοῦν: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τοῦτο (απόλυτη)/ ἡμῖν: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στη μετοχή/ ἅπασιν: κατηγορηματικός προσδιορισμός

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.

ἔφη: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο.

καὶ τοῦτον-ἡμεῖς θανατοῦμεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

Θανατοῦμεν: ρήμα / ἡμεῖς: υποκείμενο / τοῦτον: αντικείμενο.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.

ἔφη: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 52

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν καὶ εἶπεν· «Ἐγὼ δ΄͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν ὃν ἂν βούληται͵ ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι.

Μετάφραση

Μόλις άκουσε αυτά, ο Θηραμένης αναπήδησε στον βωμό της Εστίας και είπε: «Εγώ, είπε, άνδρες Αθηναίοι, σας ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει, να μην έχει ο Κριτίας το δικαίωμα να διαγράφει ούτε εμένα ούτε όποιον θέλει από εσάς, αλλά σύμφωνα με το νόμο, τον οποίο αυτοί οι ίδιοι συνέγραψαν για όσους περιλαμβάνονται στον κατάλογο, με αυτόν και εσείς να εγώ να δικαζόμαστε.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἀκούσας ταῦτα

ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν

ἐπὶ τὴν ἑστίαν

καὶ εἶπεν·

«Ἐγὼ δ΄͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες͵

ἱκετεύω

τὰ πάντων ἐννομώτατα͵

μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι

ἐξαλείφειν

μήτε ἐμὲ

μήτε ὃν ἂν βούληται ὑμῶν͵

ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον

οὗτοι ἔγραψαν

περὶ τῶν

ἐν τῷ καταλόγῳ͵

κατὰ τοῦτον

καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι.

Μόλις άκουσε αυτά,

ο Θηραμένης αναπήδησε

στον βωμό της Εστίας

και είπε:

«Εγώ, είπε, άνδρες Αθηναίοι,

σας ικετεύω

σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει,

να μην έχει ο Κριτίας

το δικαίωμα να διαγράφει

ούτε εμένα

ούτε όποιον θέλει από εσάς,

αλλά σύμφωνα με το νόμο,

τον οποίο αυτοί οι ίδιοι συνέγραψαν

για όσους

περιλαμβάνονται στον κατάλογο,

με αυτόν

και εσείς να εγώ να δικαζόμαστε.

Ερμηνευτική προσέγγιση

ἐστία: στο βουλευτήριο υπήρχε εστία στην οποία ορκίζονταν οι βουλευτές. Για τους αρχαίους Έλληνες η εστία αυτή ήταν χώρος ιερός. Είναι γνωστό από την ιστορία ότι οι αρχαίοι Έλληνες σέβονταν τους ικέτες που κατέφευγαν σε κάποιο βωμό ή ιερό. Η παραβίαση του ασύλου θεωρούνταν μεγάλη ασέβεια που μόλυνε ολόκληρη την κοινότητα. Η τήρηση των θεσμών της ευσέβειας ήταν «πολιτικό καθήκον». Οι σχέσεις της θρησκευτικής και πολιτικής ζωής φαίνονται αν παρατηρήσει κανείς ένα σχέδιο της αγοράς της αρχαίας Αθήνας. Τα δημόσια κτίρια της αθηναϊκής δημοκρατίας είναι διάσπαρτα στο χώρο της αγοράς, ανάμεσα στα ιερά και στους βωμούς των θεών.
Ἱκετεύω: όταν ο Θηραμένης κατάλαβε τις προθέσεις του Κριτία, απευθύνθηκε στους βουλευτές χρησιμοποιώντας αυτό το ισχυρό ρήμα. Επικαλείται τη νομιμότητα, που σημαίνει ότι ο Κριτίας δεν μπορεί να αυθαιρετεί και να κάνει ό,τι θέλει. Ζητεί να κριθεί σύμφωνα με το νόμο.

Συντακτική ανάλυση

ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀνεπήδησεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: υποκείμενο / ἐπὶ τὴν ἑστίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κίνησης σε τόπο / ἀκούσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο

καὶ εἶπεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο.

Ἐγὼ δ΄͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἱκετεύω: ρήμα / ἐγὼ: υποκείμενο / ὑμᾶς: ενν. αντικείμενο/ τὰ ἐννομώτατα: σύστοιχο αντικείμενο / πάντων: γενική διαιρετική / μὴ εἶναι: τελικό απαρέμφατο, επεξήγηση στο σύστοιχο αντικείμενο / ἐξαλείφειν ἀλλά εἶναι: τελικά απαρέμφατα, υποκείμενα στην απρόσωπη έκφραση / αὐτον (= Κριτίαν): ενν. υποκείμενο στο ἐξαλείφειν / μήτε ἐμὲ μήτε αὐτον: αντικείμενο στο ἐξαλείφειν/ ὑμῶν: γενική διαιρετική στο αὐτόν / τὴν κρίσιν: υποκείμενο στο εἶναι / καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ: δοτικές προσωπικές ηθικές / ἐπὶ Κριτίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εξάρτησης/ κατὰ τοῦτον (τὸν νόμον): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

ὃν ἂν βούληται (ὑμῶν): δευτερεύουσα αναφ. ονοματική πρόταση επιθυμίας, προσ­διοριστική στο ενν. αὐτον.

ἂν βούληται: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο / ἐξαλείφειν: τελικό απαρέμφατο, ενν. αντικείμενο με υποκείμενο οὗτος: ενν., (ταυτοπροσωπία) ὃν: αντικείμενο στο ἐξαλείφειν / ὑμῶν: γενική διαιρετική.

ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στον εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό κατά τοῦτον, που ανακεφαλαιώνει την πρόταση.

ἔγραψαν: ρήμα / οὗτοι: υποκείμενο / νόμον: αντικείμενο / ὅνπερ: επιθετικός προσδιορισμός/ περὶ τῶν (ὂντων): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της ανα­φοράς/ ἐν τῷ καταλόγῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 53

Πρωτότυπο Κείμενο

Καὶ τοῦτο μέν͵ ἔφη͵ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἀγνοῶ͵ ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός͵ ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι͵ ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπους ἀδικώτατοι͵ ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺς ἀσεβέστατοι. Ὑμῶν μέντοι͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵ θαυμάζω͵ εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς͵ καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου».

Μετάφραση

Και δεν αγνοώ αυτό, είπε, μα τους θεούς, ότι δεν θα μου είναι αρκετός ο βωμός αλλά επιθυμώ να δείξω και αυτό, ότι δηλαδή αυτοί δεν είναι μόνο πολύ άδικοι απέναντι στους ανθρώπους αλλά και πολύ ασεβείς απέναντι στους θεούς. Απορώ όμως με εσάς, είπε, άνδρες καλοί και έντιμοι, που δεν θα βοηθήσετε τους εαυτούς σας και μάλιστα, ενώ γνωρίζετε ότι το δικό μου όνομα δεν διαγράφεται πιο εύκολα από το όνομα καθενός από εσάς.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Καὶ οὐκ ἀγνοῶ τοῦτο μέν͵

ἔφη͵ μὰ τοὺς θεοὺς͵

ὅτι οὐδέν μοι

ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός͵

ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι͵

ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ

ἀδικώτατοι

περὶ ἀνθρώπους͵

ἀλλὰ καὶ ἀσεβέστατοι

περὶ θεοὺς.

Θαυμάζω͵ ὑμῶν μέντοι͵ ἔφη͵

ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵

εἰ μὴ βοηθήσετε

ὑμῖν αὐτοῖς͵

καὶ ταῦτα

γιγνώσκοντες

ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα

εὐεξαλειπτότερον

ἢ τὸ ἑκάστου ὑμῶν».

Και δεν αγνοώ αυτό,

είπε, μα τους θεούς,

ότι δεν θα μου είναι

αρκετός ο βωμός

αλλά επιθυμώ να δείξω και αυτό,

ότι δηλαδή αυτοί δεν είναι

μόνο πολύ άδικοι

απέναντι στους ανθρώπους

αλλά και πολύ ασεβείς

απέναντι στους θεούς.

Απορώ όμως με εσάς, είπε,

άνδρες καλοί και έντιμοι,

που δεν θα βοηθήσετε

τους εαυτούς σας

και μάλιστα,

ενώ γνωρίζετε

ότι το δικό μου όνομα

δεν διαγράφεται πιο εύκολα

από το όνομα καθενός από εσάς.

Ερμηνευτική προσέγγιση

Θεματικό κέντρο ενότητας

Ο Θηραμένης καταδικάζεται σε θάνατο από τον Κριτία και συλλαμβάνεται από τους Έντεκα για να εκτελεστεί.

οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός: ο χώρος του βωμού ήτα απαραβίαστος και ιερός και κανένας δεν μπορούσε να αποσπάσει από την εστία αυτόν που κατέφευγε εκεί. Η απόσπαση ικέτη από το βωμό θεωρούνταν πράξη ασεβής.

ἀδικώτατοι-ἀσεβέστατοι: ο Θηραμένης χρησιμοποιεί τα επίθετα ἄδικος και ἀσεβής στον υπερθετικό βαθμό, γιατί είχε πλήρως κατανοήσει κα συνειδητοποιήσει ότι η θανατική του καταδίκη ήταν βέβαιη. Δε διστάζει λοιπόν να τους αποκαλέσει αδικότατους και ἀσεβέστατους. Ο Κριτίας και οι Τριάκοντα είναι αδικότατοι, γιατί παραβιάζουν γραπτούς νόμους που οι ίδιοι συνέταξαν. Είναι και ασεβέστατοι προς τους θεούς, αφού γνωρίζει από τη συνήθη πρακτική των τυράννων ότι «οὐδέν ἀρκέσοι ὅδε ὁ βωμός». Είναι βέβαια ότι οι Τριάκοντα θα καταλύσουν και θα καταπατήσουν το άσυλο που του παρέχει ο βωμός.

Ο Θηραμένης προειδοποιεί τους βουλευτές ότι, αν μείνουν απαθείς σε τόσο ωμή καταπάτηση και του νόμου και του ασύλου, σίγουρα κάποιοι από αυτούς θα έχουν την ίδια τύχη με αυτόν. Εύκολα θα  μπορούσε να εξαλειφθεί το όνομα οποιουδήποτε από τον κατάλογο των τρισχιλίων και να θανατωθεί με εντολή των Τριάκοντα, χωρίς την πολυτέλεια έστω και της «στημένης» δίκης. Γι’  αυτό ο Θηραμένης «απορεί που δεν βοηθάνε οι δικαστές τον ίδιο τον εαυτό τους».

Συντακτική ανάλυση

καὶ τοῦτο μέν͵ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἀγνοῶ: κύρια πρόταση κρίσεως.

οὐκ ἀγνοῶ: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / τοῦτο: αντικείμενο/ μὰ τοὺς θεοὺς: ομωτική έκφραση ως εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του όρκου.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο τοῦτο.

ἀρκέσει: ρήμα/ ὁ βωμός: υποκείμενο / ὅδε: επιθετικός προσδιορισμός/ μοι: έμμεσο αντικείμενο / οὐδέν: σύστοιχο αντικείμενο, σε θέση αιτιατικής του ποσού.

ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι: κύρια πρόταση κρίσεως.

βούλομαι: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ἐπιδεῖξαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο ἐγώ ενν. (ταυτοπροσωπία) τοῦτο: αντικείμενο.

ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπους ἀδικώτατοι͵ ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺς ἀσεβέστατοι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο καί τοῦτο.

εἰσὶ: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο / ἀδικώτατοι – ἀσεβέστατοι: κατηγορούμενα στο οὗτοι μέσω του συνδετικού ρήματος εἰσὶ / περὶ ἀνθρώπους – περὶ θεοὺς: εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί της αναφοράς.

ὑμῶν μέντοι͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵ θαυμάζω: κύρια πρόταση κρίσεως.

θαυμάζω: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ὑμῶν: αντικείμενο / ὦ ἄνδρες: κλητική προσφώνηση / καλοὶ κἀγαθοί: επιθετικοί προσδιορισμοί στο ἄνδρες.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς͵ καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση υποθετικής αιτιολογίας.

μὴ βοηθήσετε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο / ὑμῖν αὐτοῖς: αντικείμενο, άμεση αυτοπάθεια / καὶ ταῦτα: επιρρηματική έκφραση του ποσού / γιγνώσκοντες: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.

ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο γιγνώσκοντες.

ἐστι: ενν. ρήμα / τὸ ὄνομα: υποκείμενο, α’ όρος σύγκρισης / ἐμὸν: επιθετικός προσδιορισμός / εὐεξαλειπτότερον: κατηγορούμενο στο ὂνομα μέσω του συνδετικού ρήματος ἐστι/ οὐδὲν: αιτιατική του ποσού στο εὐεξαλειπτότερον./ ἢ τὸ (ὂνομα): υποκείμενο, β’ όρος σύγκρισης / ἑκάστου: γενική κτητική / ὑμῶν: γενική διαιρετική.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 54

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺς ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην· ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵ ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου͵ εἶπε μὲν ὁ Κριτίας·

Μετάφραση

Ύστερα από αυτό ο κήρυκας των τριάκοντα διέταξε τους έντεκα (να συλλάβουν) τον Θηραμένη. Όταν εκείνοι μπήκαν μέσα μαζί με τους υπηρέτες τους, με επικεφαλή τον Σάτυρο, άνδρα θρασύτατο και αναιδέστατο, είπε ο Κριτίας:

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐκ δὲ τούτου

ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ

ἐκέλευσε μὲν τοὺς ἕνδεκα

ἐπὶ τὸν Θηραμένην·

ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες

σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵

ἡγουμένου αὐτῶν

Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε

καὶ ἀναιδεστάτου͵

εἶπε μὲν ὁ Κριτίας·

Ύστερα από αυτό

ο κήρυκας των τριάκοντα

διέταξε τους έντεκα

(να συλλάβουν) τον Θηραμένη.

Όταν εκείνοι μπήκαν μέσα

μαζί με τους υπηρέτες τους,

με επικεφαλή

τον Σάτυρο, άνδρα θρασύτατο

και αναιδέστατο,

είπε ο Κριτίας:

Ερμηνευτική προσέγγιση

Θεματικό κέντρο ενότητας

Ο Θηραμένης καταδικάζεται σε θάνατο από τον Κριτία και συλλαμβάνεται από τους Έντεκα για να εκτελεστεί.
οἱ ἕνδεκα: η αρχή των Έντεκα υπήρχε από την εποχή του Σόλωνα. Κάθε φυλή εξέλεγε με κλήρο από έναν, και σ’ αυτούς προστίθετο και ένας γραμματέας. Η εκτέλεση των σωματικών ποινών και τα θέματα των φυλακών ανήκαν στην αρμοδιότητά τους. Τους ακολουθούσαν βοηθοί κα παραστάτες, που εκτελούσαν τις θανατικές ποινές.

Συντακτική ανάλυση

ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺς ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐκέλευσε: ρήμα/ ὁ κῆρυξ: υποκείμενο/ τῶν τριάκοντα: γενική κτητική / τοὺς ἕνδεκα – (έλθεΐν): άμεσο αντικείμενο / ἐπὶ τὸν Θηραμένην: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός εχθρικής κίνησης

ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵ ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου͵ εἶπε μὲν ὁ Κριτίας: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπε: ρήμα/ ὁ Κριτίας: υποκείμενο / εἰσελθόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο ἐκεῖνοι / σὺν τοῖς ὑπηρέταις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / ἡγουμένου: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο Σατύρου (γενική απόλ.)/ αὐτῶν: αντικείμενο / τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου: επιθετικός προσδιορισμός

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 55

Πρωτότυπο Κείμενο

«Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον· ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα οὗ δεῖ τὰ ἐκ τούτων πράττετε. Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν͵ εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος͵ εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν.

Μετάφραση

«Σας παραδίνουμε, είπε, τον Θηραμένη αυτόν εδώ που έχει καταδικαστεί σύμφωνα με το νόμο. Εσείς, αφού τον συλλάβετε και τον οδηγήσετε, όπου πρέπει, να εκτελέσετε τα περαιτέρω. Μόλις είπε αυτά, ο Σάτυρος τον τραβούσε από τον βωμό, τον τραβούσαν και οι υπηρέτες. Ο δε Θηραμένης, όπως ήταν φυσικό, επικαλούνταν και θεούς και ανθρώπους να βλέπουν αυτά που γίνονταν. Οι δε βουλευτές δεν αντιδρούσαν γιατί έβλεπαν και αυτούς που ήταν στα κιγκλιδώματα όμοιους με τον Σάτυρο και το βουλευτήριο ότι ήταν γεμάτο από φρουρούς και γιατί γνώριζαν ότι αυτοί που ήταν παρόντες είχαν εγχειρίδια.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

«Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵

Θηραμένην τουτονὶ

κατακεκριμένον

κατὰ τὸν νόμον·

ὑμεῖς δὲ λαβόντες

καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα

οὗ δεῖ

τὰ ἐκ τούτων πράττετε.

Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν͵

ὁ Σάτυρος εἷλκε μὲν

ἀπὸ τοῦ βωμοῦ͵

εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται.

 Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς

ἐπεκαλεῖτο

καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους

καθορᾶν τὰ γιγνόμενα.

Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵

ὁρῶσα καὶ τοὺς

ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις

ὁμοίους Σατύρῳ

καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου

πλῆρες τῶν φρουρῶν͵

καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες

ὅτι παρῆσαν

ἔχοντες ἐγχειρίδια.

«Σας παραδίνουμε, είπε,

τον Θηραμένη αυτόν εδώ

που έχει καταδικαστεί

σύμφωνα με το νόμο.

Εσείς, αφού τον συλλάβετε

και τον οδηγήσετε,

όπου πρέπει,

να εκτελέσετε τα περαιτέρω.

Μόλις είπε αυτά,

ο Σάτυρος τον τραβούσε

από τον βωμό,

τον τραβούσαν και οι υπηρέτες.

Ο δε Θηραμένης, όπως ήταν φυσικό,

επικαλούνταν

και θεούς και ανθρώπους

να βλέπουν αυτά που γίνονταν.

Οι δε βουλευτές δεν αντιδρούσαν

γιατί έβλεπαν και αυτούς

που ήταν στα κιγκλιδώματα

όμοιους με τον Σάτυρο

και το βουλευτήριο

ότι ήταν γεμάτο από φρουρούς

και γιατί γνώριζαν

ότι αυτοί που ήταν παρόντες

είχαν εγχειρίδια.

Ερμηνευτική προσέγγιση

Φαίνεται εδώ ότι ο Θηραμένης έχει πιαστεί από το βωμό και τον τράβαγαν για να τον απομακρύνουν από εκεί. Οι άνθρωποι του Κριτία δε σεβάστηκαν τον ιερό χώρο του βωμού που παρείχε άσυλο στους ικέτες. Συνεπώς, ο Κριτίας εμφανώς παρουσιάζεται όχι μόνο αδικότατος, αλλά και ασεβέστατος.
καθορᾶν: χρησιμοποιήθηκε αυτό το ρήμα γιατί οι θεοί βλέπουν από ψηλά. Ο Θηραμένης είχε φτάσει στο έσχατο σημείο απελπισίας, αφοί οι δήμιοί του τον αποσπούσαν βίαια από το βωμό για να τον θανατώσουν. Η μόνη του δυνατή αντίδραση ήταν να φωνάζει όσο μπορούσε πιο δυνατά και να επικαλεστεί τη βοήθεια των θεών, αλλά και των ανθρώπων που μισούσαν τους Τριάκοντα. Οι δημοκρατικοί όμως Αθηναίοι, παρέμεναν αδρανείς από φόβο για την ίδια τους τη ζωή. Οι βουλευτές δηλαδή ησύχαζαν από φόβο, παρόλο που διαισθάνονταν και έβλεπαν την αδικία. Χαρακτηριστικό είναι ότι κανένας βουλευτής δεν είχε τη δύναμη να υπερασπιστεί το Θηραμένη.
Το πιθανότερο ήταν ότι οι φωνές του Θηραμένη δεν οφείλονταν σε φόβο και δειλία μπροστά στο θάνατο αλλά στην προσπάθειά του να εξεγείρει το λαό κατά των Τριάκοντα τυράννων.

Συντακτική ανάλυση

Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον: κύρια πρόταση κρίσεως.

παραδίδομεν: ρήμα / ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο / Θηραμένην – ὑμῖν: άμεσο και έμμεσο αντικείμενο/ τουτονί: επιθετικός προσδιορισμός / κατακεκριμένον: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός/ κατὰ τὸν νόμον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα -τὰ ἐκ τούτων πράττετε: κύρια πρόταση επιθυμίας.

πράττετε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο / οἱ ἕνδεκα: παράθεση / τὰ ἐκ τούτων: αντικείμενο / λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / αὐτόν: ενν. αντικείμενο των μετοχών.

οὗ δεῖ (ἀπαγαγείν αὐτόν): δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ονοματική.

δεῖ: ρήμα/ ἀπαγαγείν: τελικό απαρέμφατο, ενν. υποκείμενο με υποκείμενο ὑμάς: ενν. (ετεροπροσωπία) / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / οὗ: επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο

ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

εἶπεν: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο.

εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἷλκε: ρήμα/ ὁ Σάτυρος: υποκείμενο / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / ἀπὸ τοῦ βωμοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνσης από τόπο.

εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἷλκον: ρήμα / οἱ ὑπηρέται: υποκείμενο/ αὐτόν: ενν. αντικείμενο.

ὁ δὲ Θηραμένης -καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐπεκαλεῖτο: ρήμα/ ὁ δὲ Θηραμένης: υποκείμενο / καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους: αντικείμενο / καθορᾶν: απαρέμφατο του σκοπού με υποκείμενο θεοὺς καὶ ἀνθρώπους (ετεροπροσωπία) / τὰ γιγνόμενα: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὰ ως αντικείμενο στο ρήμα.

ὥσπερ εἰκὸς ἦν: αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.

εἰκὸς ἦν: απρόσ. Έκφραση / ἐπεκαλεῖσθαι: ενν. υποκείμενο/ Θηραμένην: ενν. υποκείμενο απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία) / αὐτούς: ενν. αντικείμενο.

ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶχεν: ρήμα / ἡ δὲ βουλὴ: υποκείμενο / ἡσυχίαν: αντικείμενο / ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες: επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: αντικείμενο στις μετοχές ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες / ὁμοίους: κατηγορούμενο στο τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντας ενν. / Σατύρῳ: δοτική αντικειμενική / τὸ ἔμπροσθεν: αντικείμενο στο ὁρῶσα και υποκείμενο στην κατηγορηματική μετοχή ὂν (ενν.) / τοῦ βουλευτηρίου: γενική διαιρετική / πλῆρες: κατηγορούμενο / τῶν φρουρῶν: γενική αντικειμενική στο πλῆρες.

ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο οὐκ ἀγνοοῦντες.

παρῆσαν: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο / ἒχοντες: επιρρηματική τροπική μετοχή / ἐγχειρίδια: αντικείμενο

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 56

Πρωτότυπο Κείμενο

Οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα οἷα ἔπασχε. Λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ. Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος ὅτι οἰμώξοιτο͵ εἰ μὴ σιωπήσειεν͵ ἐπήρετο· «Ἂν δὲ σιωπῶ͵ οὐκ ἄρ΄͵ ἔφη͵ οἰμώξομαι;» Καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε͵ τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν· «Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ». Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ͵ ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα͵ ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν͵ τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.

Μετάφραση

Και αυτοί έσυραν τον άντρα διαμέσου της αγοράς, ενώ αυτός φώναζε με πολύ δυνατή φωνή τι πάθαινε. Λέγεται και αυτή η φράση για αυτόν. Όταν του είπε ο Σάτυρος ότι θα θρηνήσει αν δεν κάνει ησυχία του απάντησε: «Αν, όμως, κάνω ησυχία δε θα θρηνήσω; Και όταν έπινε το κώνειο αναγκασμένος να πεθάνει, λένε ότι είπε ρίχνοντας κάτω σταγόνα-σταγόνα όσο είχε μείνει, όπως στο παιχνίδι με τον «κότταβο»: Αυτό στην υγεία του όμορφου Κριτία. Και το ξέρω αυτό, ότι αυτά τα αποφθέγματα δεν είναι αξιόλογα. Αυτό το στοιχείο του άνδρα όμως το θεωρώ αξιοθαύμαστο, ότι δηλαδή ακόμα και την ώρα που πλησίαζε ο θάνατος δεν τον εγκατέλειψε ούτε η αυτοκυριαρχία ούτε το χιούμορ του.

Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα

διὰ τῆς ἀγορᾶς

δηλοῦντα μάλα

μεγάλῃ τῇ φωνῇ

οἷα ἔπασχε.

Λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα

καὶ τοῦτο αὐτοῦ.

Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος

ὅτι οἰμώξοιτο͵

εἰ μὴ σιωπήσειεν͵

ἐπήρετο·

«Ἂν δὲ σιωπῶ͵

οὐκ ἄρ΄͵ ἔφη͵ οἰμώξομαι;»

Καὶ ἐπεί γε ἔπιε τὸ κώνειον

ἀναγκαζόμενος ἀποθνῄσκειν͵

ἔφασαν εἰπεῖν αὐτόν

τὸ λειπόμενον

ἀποκοτταβίσαντα·

«Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ».

Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ͵

ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα

οὐκ ἀξιόλογα͵

ἐκεῖνο δὲ τοῦ ἀνδρὸς

κρίνω ἀγαστόν͵

τὸ τοῦ θανάτου

παρεστηκότος

ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς

μήτε τὸ φρόνιμον

μήτε τὸ παιγνιῶδες.

Και αυτοί έσυραν τον άντρα

διαμέσου της αγοράς,

ενώ αυτός φώναζε

με πολύ δυνατή φωνή

τι πάθαινε.

Λέγεται και αυτή η φράση

για αυτόν.

Όταν του είπε ο Σάτυρος

ότι θα θρηνήσει

αν δεν κάνει ησυχία

του απάντησε:

«Αν, όμως, κάνω ησυχία

δε θα θρηνήσω;

Και όταν έπινε το κώνειο

αναγκασμένος να πεθάνει,

λένε ότι είπε

ρίχνοντας κάτω σταγόνα-σταγόνα

όσο είχε μείνει,

όπως στο παιχνίδι με τον «κότταβο»:

Αυτό στην υγεία του όμορφου Κριτία.

Και το ξέρω αυτό,

ότι αυτά τα αποφθέγματα

δεν είναι αξιόλογα.

Αυτό το στοιχείο του άνδρα όμως

το θεωρώ αξιοθαύμαστο,

ότι δηλαδή ακόμα και την ώρα

που πλησίαζε ο θάνατος

δεν τον εγκατέλειψε

ούτε η αυτοκυριαρχία

ούτε το χιούμορ του.

Ερμηνευτική προσέγγιση

Θεματικό κέντρο ενότητας

Ο Θηραμένης αναγκάζεται να πιει το κώνειο, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του διατηρεί την αυτοκυριαρχία του και  τη λεπτότητα του πνεύματός του.
Ο Σάτυρος απειλεί τον Θηραμένη ότι θα τον χτυπήσει, ενώ τον έσερνε για εκτέλεση και αυτός του απαντά: «Άραγε, αν δεν σωπάσω, δε θα κλάψω πικρά;»
κώνειον: η λέξη αυτή παράγεται από το κῶνος και σημαίνει δηλητήριο. Με το κώνειο συνήθως θανατώνονταν όσοι καταδικάζονταν σε θάνατο στην αρχαία Αθήνα. Το κώνειο δεν το απέφυγε ούτε ο μεγάλος φιλόσοφος Σωκράτης.
Το κώνειο ήταν μια παχύρρευστη ουσία με χαρακτηριστική δυσάρεστη οσμή από τα φύλλα και τους βλαστούς του φυτού κώνειον. Η αλκαλοειδής ουσία κωνεΐνη έχει έντονη τοξικότητα και απορροφάται γρήγορα από τους βλεννογόνους. Επιφέρει παράλυση των κέντρων του προμήκους μυελού και των κέντρων κίνησης και προκαλεί σχετικά ανώδυνο θάνατο από ασφυξία.
«Κριτία τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ»: η τελευταία αυτή φράση του Θηραμένη δείχνει το παιγνιῶδες» του χαρακτήρα του. Ο παιγνιῶδης» χαρακτήρας των Αθηναίων, το χιούμορ, το έξυπνο ευφυολόγημα, σφράγισαν πολλά από τα δημιουργήματα του πολιτισμού τους και πιο πολύ το θέατρο. Στο σατυρικό δράμα παρουσιαζόταν η φαιδρή όψη του μύθου των τραγωδιών που είχαν προηγηθεί στην παράσταση. Στην κωμωδία του 5ου αι. π.Χ. κυριαρχούσε η ειρωνεία, ο σαρκασμός, η κριτική για τα πάντα, για πρόσωπα και γεγονότα της πολιτικής και πνευματικής ζωής.
Χαρακτηρισμός Κριτία: ασεβής, παράνομος, άδικος, φανατικός και αιμοδιψής.

Χίλιες πεντακόσιες εκτελέσεις

Μετά τη θανάτωση του Θηραμένη, η παρουσία των Τριάκοντα έγινε πιο σκληρή και αιματοβαμμένη. Όχι γιατί έλειψε ο άνθρωπος που επέκρινε τον Kριτία, αλλά γιατί και η δίκη και η θανάτωση του Θηραμένη προκάλεσαν στις τάξεις των συνεργατών του καθεστώτος μεγάλη αίσθηση. Αύξησαν τις εκτελέσεις και απαγόρευσαν στους κατοίκους της υπαίθρου, που δεν ανήκαν στους 3.000 να μπαίνουν στην πόλη. O φόβος και η ανάγκη έκαναν τους Αθηναίους να εγκαταλείπουν τον τόπο της κατοικίας και της εργασίας τους. Πολλοί κατέφευγαν στον Πειραιά. Αλλά και ο Πειραιάς σε λίγο έπαψε να παρέχει ασφάλεια. Οι Τύραννοι, διαπιστώνοντας την παρουσία πολλών δυσαρεστημένων εκεί, άρχισαν έρευνες και συλλήψεις, που προκάλεσαν νέα κύματα φυγής στα γειτονικά κράτη Κόρινθο, Μέγαρα, Άργος, Θήβα…
Οι πηγές αναφέρουν ότι τα θύματα αυτής της πλέον στυγνής και αιματηρής τυραννίας μέσα σε ένα χρόνο περίπου έφτασαν τους 1.500 θανατωθέντες και 5.000 Αθηναίους και μετοίκους εκπατρισθέντες.
Τα έργα και οι ημέρες των Τριάκοντα αποτέλεσαν μια θλιβερή περίοδο στην ιστορία των Αθηνών.
H δημοκρατική διακυβέρνηση από την καθιέρωση του πολιτεύματος το οποίο εγκαθίδρυσε ο Κλεισθένης (508 π.X.), όχι μόνο δεν είχε απογοητεύσει τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού, αλλά διατηρούσε τη συμπάθειά του ως τη στιγμή που το πολίτευμα αυτό καταλύθηκε κάτω από την απειλή της επέμβασης του Λύσανδρου.
O Πλάτων στην Z’ επιστολή του προς τους φίλους και συγγενείς του Δίωνος, κάνει τις εξής κρίσεις για το νέο πολίτευμα: «… H κατάσταση στην πόλη έλαχε να είναι η ακόλουθη. Επειδή πολλοί κατηγορούσαν το πολίτευμα (το δημοκρατικό) έγινε πολιτική αλλαγή, και την ανατροπή την έκαναν πενήντα ένας άνδρες, έντεκα στην πόλη των Αθηνών και δέκα στον Πειραιά, που τάχθηκαν να διοικούν στη συνέλευση και στις δύο πόλεις, οι υπόλοιποι Τριάκοντα όμως έγιναν απόλυτοι άρχοντες σε όλα. Μερικοί από αυτούς τύχαινε να είναι συγγενείς μου (Kριτίας εξάδελφος και Xαρμίδης θείος του, αδελφός της μητέρας του Περικτιόνης) ή γνώριμοι και μάλιστα με παρακινούσαν να πάρω κι εγώ αμέσως μέρος, αφού ήταν πράγματα που, κατά τη γνώμη τους, μου ταίριαζαν. Και δεν είναι να απορεί κανείς καθόλου γι’ αυτό που έπαθα παρακινούμενος από τη νεότητά μου (ήταν 24 χρόνων). Νόμισα ότι αυτοί θα κυβερνήσουν το Κράτος βγάζοντάς το από την άδικη πολιτική ζωή και φέρνοντάς το σε δίκαιη. Έτσι είχα στραμμένη την προσοχή μου σ’ αυτούς να δω τι θα κάνουν.
Είδα λοιπόν πώς οι άνθρωποι αυτοί μέσα σε λίγο χρόνο κατέδειξαν πώς ήταν «χρυσή» η προηγούμενη πολιτική κατάσταση, γιατί εκτός από τα άλλα και τον αγαπημένο μου φίλο τον γέρο Σωκράτη, που δεν ντρέπομαι να πω πως ήταν ο δικαιότερος άνθρωπος του κόσμου, διέταξαν να πάει μαζί με άλλους να πιάσουν έναν πολίτη με τη βία και να τον οδηγήσουν για να τον θανατώσουν, ώστε να φανεί ότι συμμετείχε στο δικτατορικό τους καθεστώς, θέλοντας και μη.
«O Σωκράτης όμως δεν τους άκουσε και προτίμησε να κινδυνεύσει η ζωή του παρά να γίνει συνεργός μ’ αυτούς στα ανόσια έργα τους…». Μετά την εγκληματική τρομοκρατία των τυράννων, ο όγκος των φυγάδων μεγάλωνε ώστε να ανησυχήσει και τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι φυσικά με την προτροπή των Τύραννων ζήτησαν από τις ξένες κυβερνήσεις να συλλάβουν τους φυγάδες που είχαν καταφύγει στο έδαφός τους και να τους παραδώσουν στην Αθήνα. Μερικοί υπάκουσαν, όχι όμως η Ηλεία, το Άργος, τα Μέγαρα και η Θήβα.

Συντακτική ανάλυση

οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀπήγαγον: ρήμα/ οἱ δ΄: υποκείμενο/ τὸν ἄνδρα: αντικείμενο/ διὰ τῆς ἀγορᾶς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση μέσα από τόπο στο ἀπήγαγον / δηλοῦντα: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο τὸν ἄνδρα (συνημμένη) / τῇ φωνῇ: δοτική του τρόπου στο δηλοῦντα / μεγάλῃ: κατηγορηματικός προσδιορισμός / μάλα: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.

οἷα ἔπασχε: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο δηλοῦντα

ἔπασχε: ρήμα/ οὗτος: υποκείμενο/ οἷα: σύστοιχο αντικείμενο.

λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ: κύρια πρόταση κρίσεως.

λέγεται: ρήμα / ῥῆμα: υποκείμενο/ ἓν: επιθετικός προσδιορισμός / τοῦτο: επιθετικός προσδιορισμός / αὐτοῦ: γενική υποκειμενική

ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

εἶπεν: ρήμα/ ὁ Σάτυρος: υποκείμενο.

ὅτι οἰμώξοιτο: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ρήμα εἶπεν.

οἰμώξοιτο: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο.

εἰ μὴ σιωπήσειεν: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση στον πλάγιο λόγο.

μὴ σιωπήσειεν: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο.

εἰ μὴ σιωπήσειεν – ὅτι οἰμώξοιτο: πλάγιος υποθετικός λόγος του προσδοκώμενου.

ἐάν μὴ σιωπήσῃς – οἰμώξῃ: Ευθύς λόγος

ἐπήρετο: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐπήρετο: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο.

Ἂν δὲ σιωπῶ: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση.

σιωπῶ: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο.

οὐκ ἄρ’ οἰμώξομαι: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας.

οἰμώξομαι: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο.

Ἂν δὲ σιωπῶ – οὐκ ἄρ΄ οἰμώξομαι: Προσδοκώμενο

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

ἔπιε: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο / τὸ κώνειον: αντικείμενο / ἀναγκαζόμενος: αιτιολογική ή τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἀποθνῄσκειν: τελικό απαρέμφατο αντικείμενο στο ἀναγκαζόμενος.

τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἔφασαν: ρήμα/ τινές: ενν. υποκείμενο/ εἰπεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο αὐτόν (ετεροπροσωπία) / ἀποκοτταβίσαντα: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο αὐτόν (συνημμένη) / τὸ λειπόμενον: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὸ ως αντικείμενο στο ἀποκοτταβίσαντα.

Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ: κύρια πρόταση επιθυμίας.

ἔστω: ρήμα/ τοῦτ: υποκείμενο/ Κριτίᾳ: δοτική προσωπική χαριστική / τῷ καλῷ: επιθετικός προσδιορισμός.

καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ: κύρια πρόταση κρίσεως.

οὐκ ἀγνοῶ: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο/ τοῦτο: αντικείμενο.

ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα (ἐστί): δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο τοῦτο.

ἐστί: ενν. ρήμα/ ταῦτα: υποκείμενο/ ἀποφθέγματα: κατηγορούμενο στο ταῦτα μέσω του συνδετικού ρήματος ἐστί / οὐκ ἀξιόλογα: επιθετικός προσδιορισμός.

ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν͵ τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.: κύρια πρόταση κρίσεως.

κρίνω: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ἐκεῖνο: αντικείμενο / τοῦ ἀνδρὸς: γενική κτητική / ἀγαστόν: κατηγορούμενο του αντικειμένου / τὸ ἀπολιπεῖν: έναρθρο απαρέμφατο ως επεξήγηση στο ἐκεῖνο / μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες: υποκείμενα στο ἀπολιπεῖν (ετεροπροσωπία) / ἐκ τῆς ψυχῆς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της απο­μάκρυνσης / παρεστηκότος: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή με υποκείμενο τοῦ θανάτου (απόλυτη).