μ Σενάριο διδασκαλίας Μυκηναϊκός Πολιτισμός Α΄ Γυμνασίου

μ. ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Γνωστικό αντικείμενο:  ΙΣΤΟΡΙΑ

Τάξη : Α Γυμνασίου

Διδακτική ενότητα: Μυκηναϊκός Πολιτισμός

Θέμα: Η καθημερινή ζωή των Μυκηναίων. Οι σχέσεις των δύο φύλων

Διανεμητική σύνδεση με γνωστικά αντικείμενα: Ιστορία, Εικαστικά , Θρησκευτικά, Ομηρικά έπη (Αρχαία ελληνικά από μετάφραση), Οικιακή οικονομία.

Σκεπτικό & Προβληματισμός: Συνήθως το μάθημα της Ιστορίας περιλαμβάνει μια σειρά από μάχες και αμέτρητους πολέμους που θέλουν να τονίσουν τη μεγάλη επίδραση που άσκησαν τα γεγονότα αυτά στην εξελικτική πορεία του κόσμου. Στόχος μας είναι να δείξουμε πώς ακόμη και ένας πολιτισμός που χαρακτηρίζεται ως επί το πλείστον ¨στρατοκρατικός» και «επεκτατικός» έχει να επιδείξει και άλλα στοιχεία πέρα από μάχες και πολέμους.

Διάρκεια:    3 διδακτικές ώρες. Απαιτείται όμως ευελιξία στο ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα προκειμένου να γίνει η σχετική τροποποίηση έτσι ώστε να διατεθούν δύο συνεχόμενες διδακτικές ώρες.

Διδακτικό Υλικό:

-          Διδακτικό βιβλίο ιστορίας Α γυμνασίου

-          Ομήρου Οδύσσεια και Ομήρου Ιλιάδα

-          Ψηφιακό Υλικό από το φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/aggregator/

Διδακτικοί στόχοι: 

-          Να κατανοήσουν οι μαθητές το Μυκηναϊκό πολιτισμό.

-          Να αντιληφθούν ότι για να κατανοήσουν πλήρως μια ιστορική περίοδο πρέπει επιπρόσθετα να έχουν γνώση της «καθημερινότητας» και των «πιστεύω» αυτών των ανθρώπων.

-          Να αναγνωρίσουν τυχόν επιρροές που δέχτηκε ο Μυκηναϊκός πολιτισμός από τους άλλους πολιτισμούς που προηγήθηκαν, όπως Μινωϊκό και Κυκλαδικό, όσο και από άλλους γειτονικούς λαούς.

-          Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία και την αξία της κριτικής σκέψης κατά την αξιολόγηση και την επιλογή των διαφόρων πηγών.

-          Να κατανοήσουν ότι η γνώση δεν είναι μονοδιάστατη.

Επιμέρους στόχοι :

-          Να ενεργοποιηθεί η ερευνητική τους μάθηση.

-          Να ασκηθούν στη συλλογική δουλειά και στη συνεργασία.

-          Να εξασκήσουν την κριτική τους σκέψη κατά τη διάρκεια της εύρεσης, της αξιολόγησης και της επιλογής των διαφόρων πηγών.

-          Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πώς τα σύγχρονα Ψηφιακά μέσα δεν προσφέρουν αποκλειστικά και μόνο ψυχαγωγία, αλλά πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εργαλεία και μέσα μάθησης.

-          Να κατανοήσουν την ενότητα της τέχνης ως συλλογικό προϊόν ενός πολιτισμού, ανεξάρτητα με τη μορφή που αυτή εκφράζεται

-          Να αναπλάσουν με τη φαντασία τους την περίοδο εκείνη προσπαθώντας να φανταστούν τη ζωή τους σε αυτή.

-          Να γνωρίσουν την περίοδο αυτή και να είναι σε θέση να δίνουν απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα της Ιστορίας « Τι; Πού; Ποιός; Πότε; Πώς; και  Γιατί;»

Συνοπτική περιγραφή:

-          Οι μαθητές θα πρέπει να χωριστούν σε 4 – 5  ομάδες με αριθμό ανάλογα με το δυναμικό της τάξης. Βασική προϋπόθεση που πρέπει να ληφθεί κατά το χωρισμό αυτόν είναι η κάθε ομάδα να έχει τουλάχιστον ένα μαθητή που να μπορεί να χειριστεί το διαδίκτυο και τα διάφορα λογισμικά, όπως το  word.

-          Η πραγματοποίηση του διδακτικού αυτού σεναρίου μπορεί να πραγματοποιηθεί , ανάλογα με τις δυνατότητες του σχολείου, είτε μέσα στην ίδια την τάξη είτε στο εργαστήριο της πληροφορικής, αν η διδακτική αίθουσα δεν παρέχει τα απαραίτητα ψηφιακά μέσα.

-          Το κλίμα του μαθήματος ευελπιστούμε πως θα είναι ευνοϊκό για την ολοκλήρωση της διδασκαλίας, διότι θα συνδυάζει την εικόνα με το ήχο δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές ν’ αναλάβουν πρωτοβουλίες και να συνεργαστούν αρμονικά μεταξύ τους.

-          Ο ρόλος του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι κυρίως ενισχυτικός και εμψυχωτικός στην προσπάθεια των μαθητών, αν αναλογιστούμε την ηλικία των μαθητών και την , ίσως, όχι τόσο καλή εξοικείωση όλων των μαθητών με το διαδίκτυο και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα.

 

Α ΦΑΣΗ

    Σε πρώτη φάση ο εκπαιδευτικός προβάλλει κεντρικά στον βιντεοπροβολέα ή στον διαδραστικό πίνακα υλικό που έχει ο ίδιος επιλέξει και συγκεκριμένα :

-          θα ξεκινήσει μ’ ένα μικρό video από το «φωτόδεντρο» https://tinyurl.com/yxfflew8 που παρουσιάζει τα γενικά χαρακτηριστικά του Μυκηναϊκού πολιτισμού

-          Στη συνέχεια θα ακολουθήσει ένα 2^ο video πάλι από το φωτόδεντρο

http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/520?locale=el και μια παρουσίαση από το “in slide share” https://www.slideshare.net/stamatiademogianni/ss-48576421

 που δίνει κάποιες πρώτες γενικές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των Μυκηναίων.

   Καθώς προβάλλει κάθε παράδειγμα ο καθηγητής προκαλεί συζήτηση στην ολομέλεια του τμήματος προκειμένου να βοηθήσει τους μαθητές να αναγνωρίσουν κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του μυκηναϊκού πολιτισμού.

    Κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια ο εκπαιδευτικός, έχοντας ρόλο περισσότερο συντονιστικό και ενισχυτικό, προωθεί τον ανοιχτό διάλογο μεταξύ των μαθητών, δίνοντας επαρκή χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν και να απαντήσουν .

Ενδεικτικές ερωτήσεις :

-          Σε ποιες περιοχές εντοπίζεται ο Μυκηναϊκός πολιτισμός;

-          Ποια είναι τα σπουδαιότερα μυκηναϊκά κέντρα και γιατί;

-          Γιατί ονομάστηκε «Μυκηναϊκός πολιτισμός» ;

Η φάση αυτή , η οποία ουσιαστικά πρέπει να λειτουργήσει ως αφόρμηση των ομαδικών εργασιών που θα ακολουθήσουν, πρέπει να έχει σύντομη διάρκεια και να ολοκληρωθεί με την ανακοίνωση των συμπερασμάτων από τον εκπαιδευτικό.

 

Β ΦΑΣΗ

   Στη δεύτερη φάση και αφού επιτεύχθηκε η πρώτη γνωριμία με τον μυκηναϊκό πολιτισμό και έχουν κατανοήσει οι μαθητές τα βασικά χαρακτηριστικά των ψηφιακών μέσων,  θα παρουσιάσει ο καθηγητής από το φωτόδεντρο :

- https://tinyurl.com/yyz92ynj που δίνει περισσότερες και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των μυκηναίων

- http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-educationalvideo-8522-526

που κάνει λόγο για τη μυκηναϊκή τέχνη

- http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-educationalvideo-8522-518

που αναφέρεται για τη μυκηναϊκή οικονομία και τα επαγγέλματα και

- http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/516?locale=el

Που παρουσιάζει το εμπόριο τους.

    Κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων καλούνται οι μαθητές να κρατούν σημειώσεις που θα τους βοηθήσουν στην παρουσίαση των συμπερασμάτων τους στην ολομέλεια της τάξης και στην επιτυχή ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που θα αναλάβουν στη συνέχεια.

     Τώρα οι μαθητές, αφού έχουν εντρυφήσει στις λεπτομέρειες του μυκηναϊκού πολιτισμού, καλούνται να εργαστούν στις ομάδες που έχουν ενταχθεί και να διατυπώσουν τα συμπεράσματά τους σε φύλλο εργασίας του word ή του powerpoint.

Ενδεικτικές ερωτήσεις  :

-          Ποια είναι τα κυριότερα αντικείμενα της μυκηναϊκής τέχνης;

-          Πώς επηρέασε ο τρόπος ζωής των Μυκηναίων την τέχνη;

-          Πόσο σχετίζεται η μυκηναϊκή οικονομία με τον τρόπο ζωής και την τέχνη;

-          Ποια προϊόντα εμπορεύονταν οι Μυκηναίοι και γιατί;

        Οι ερωτήσεις αυτές ανάλογα με το επίπεδο της τάξης και ανάλογα με τον αριθμό των μελών των ομάδων μπορούν να δοθούν σε όλες τις ομάδες ή να διαχωριστούν και να επιμεριστούν στις ομάδες.

Γ ΦΑΣΗ

            Κατά την Τρίτη φάση, που διαρκεί μία διδακτική ώρα (προτείνεται να είναι συνεχόμενη με την διδακτική ώρα της προηγούμενης φάσης), οι μαθητές, αφού ασχολήθηκαν με την παρατήρηση, τη σύγκριση, την ερμηνεία των ευρημάτων συνέθεσαν κείμενο που έδωσε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.
            Στην φάση ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των ομαδικών εργασιών στην ολομέλεια. Εκπρόσωποι των ομάδων (όπως αυτοί έχουν οριστεί από τα ίδια τα παιδιά) αναλαμβάνουν να παρουσιάσουν στην ολομέλεια, με την υποστηρικτική χρήση Προγράμματος Παρουσίασης, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η διερεύνηση κάθε ομάδας.

            Με την ολοκλήρωση κάθε παρουσίασης, ο εκπαιδευτικός προωθεί και συντονίζει σύντομη συζήτηση στην ολομέλεια για το υπό διερεύνηση από τις ομάδες θέμα, ώστε να διαπιστωθεί η πλήρης κατανόησή του από τους μαθητές και να υποστηρίξει περαιτέρω ο εκπαιδευτικός τυχόν μαθησιακά κενά των παιδιών που μπορεί να εντοπίσει.

      Στόχος του μ-σεναρίου δεν είναι να ελεγχθούν οι ιδιαιτερότητες του κειμένου παρουσίασης αλλά να εξασκηθούν οι μαθητές στις δεξιότητες της συνεργατικής γραφής στο πρόγραμμα παρουσίασης.

       Θα ακολουθήσει συζήτηση όπου θα διατυπωθούν απορίες από το ακροατήριο και θα δοθούν διευκρινίσεις για τα θέματα που παρουσιάστηκαν.

      Όλα τα μέλη κάθε ομάδας συμμετέχουν στην παρουσίαση και αξιολογείται από τον καθηγητή αυτή η ομαδική δραστηριότητα.

Δ ΦΑΣΗ

Πορεία παρουσίασης:

Στη φάση αυτή ο καθηγητής αρχικά θα  παρουσιάσει στους μαθητές τη φιλοσοφία του λογισμικού και οδηγίες χρήσης. Οι μαθητές πρέπει να κατανοήσουν ότι αναλαμβάνουν το ρόλο του αρχαιολόγου, και γι αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη «σκαπάνη» διερευνητικά, προκειμένου να φτάσουν στα ευρήματα που θα τους δώσουν τις επιθυμητές πληροφορίες.

            Στη συνέχεια θα  πρέπει να συζητήσει με κάθε ομάδα, προκειμένου να βοηθήσει τους μαθητές να ανακαλύψουν μόνοι τους τι είδους ευρήματα πρέπει να εντοπίσουν προκειμένου να τα καταγράψουν και να τα αξιοποιήσουν στη συνέχεια με τις διαδικασίες της επιλογής, σύγκρισης και ταξινόμησης, για την τελική σύνθεση των πληροφοριών σε ενιαίο ιστορικό κείμενο συμπληρώνοντας τα φύλλα εργασίας.

Δραστηριότητες:

Στη συνέχεια μοιράζονται με τυχαίο τρόπο σε κάθε μια από τις ομάδες μια από τις ακόλυθες δραστηριότητες  μέσα από το «φωτόδεντρο» και να κρατήσουν σημειώσεις που θα παρουσιάσουν στην ολομέλεια της τάξης:

-          http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-B108/HTML/kathimerini_zoi/epagelmata.html που αναφέρεται στα ομηρικά επαγγέλματα.

-          http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-B108/HTML/gynaika/activity2.html για να συνδυάσουν το κατάλληλο επίθετο με τη γυναίκα στην οποία αναφέρεται και να κατανοήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που συνέθεταν το γυναικείο πρότυπο.

-          http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-B108/HTML/aspida/main.html που μέσα από τη σύνθεση της ασπίδας του Αχιλλέα θα επαναφέρουν στη μνήμη τους σκηνές από την καθημερινή ζωή των Μυκηναίων.

-          http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/9482?locale=el για να κατατάξουν σωστά τα μυκηναϊκά αντικείμενα εφαρμόζοντας σωστά τα όσα έχουν μάθει ως τώρα και να συμπληρώσουν το εικονικό μουσείο.

   Στη συνέχεια  θα μοιραστούν στους μαθητές τα φύλλα εργασίας, ένα για κάθε ομάδα. Η επιλογή του ανάλογου φύλλου εργασίας μπορεί να είναι σχετική με τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντα των ομάδων ή να γίνει με τυχαίο τρόπο ή ύστερα από κλήρωση.

Φύλλα εργασίας:

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

Για χάρη της έγινε ο Τρωικός πόλεμος, όπως υποστηρίζει ο Όμηρος. Ας γνωρίσουμε καλύτερα την ωραία Ελένη.

Αφού χωριστείτε σε δύο ομάδες, να αναλάβετε ανά ομάδα να συλλέξετε στοιχεία από τις κατηγορίες «Σύνδεσμοι» και «Κείμενα» και να κάνετε τα ακόλουθα:

Α΄ ομάδα: Να συντάξετε ένα δελτίο ταυτότητας της Ωραίας Ελένης και να το εμπλουτίσετε με φωτογραφίες από την κατηγορία «Εικαστικό υλικό».

Η ταυτότητα της Ελένης
Όνομα
Όνομα πατρός
Όνομα μητρός
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό
1ος Σύζυγος
2ος Σύζυγος
Παιδιά

Β΄ ομάδα: Ποιες από τις γυναίκες των ομηρικών επών θα μπορούσαν να είναι διάσημες ακόμα και στην εποχή μας και γιατί; Παρουσιάστε το «πορτρέτο» τους και τον τομέα της διάκρισής τους.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  2

Αφού βρείτε τις κατάλληλες πληροφορίες από το http://photodentro.edu.gr/

 και τις μελετήσετε  προσεκτικά ν’ απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:

Γ΄ ομάδα: Επίσης με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου να συνθέσετε ένα κείμενο σχετικά με την καθημερινή ζωή και τα λατρευτικά έθιμα, όπως προκύπτουν από τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Δ΄ ομάδα:  Να αποτυπώσετε με τις ζωγραφιές σας σε φύλλο χαρτί εικόνες από την καθημερινή ζωή των μυκηναίων.

Τρόπος – Μέθοδος  Αξιολόγησης:

-          Η αξιολόγηση των μαθητών και στην Δ φάση θα πρέπει να γίνει ομαδικά, γιατί έτσι θα ενισχυθεί το αίσθημα της συνεργασίας και της συνυπευθυνότητας.

-           

-          Ως στοιχεία – κριτήρια αξιολόγησης θα πρέπει να ληφθούν :

-           

Α. Η καλή ή όχι συνεργασία των μαθητών.

Β. Η εύστοχη και επαρκής απάντηση στα φύλλα εργασίας και στις ψηφιακές δραστηριότητες..

Γ.  Η ικανοποιητική ή όχι προφορική παρουσίαση των ιδιαίτερων θεμάτων που έχουν αναλάβει.

Πρόσθετα στοιχεία:

            Η αντίληψη ότι την Ιστορία πρέπει να το μαθαίνουμε «παπαγαλία» είναι αυτή που κυριαρχεί κυρίως στους μαθητές και κάνει το μάθημα βαρετό και ανιαρό σε πολλούς από αυτούς. Το γεγονός αυτό επιφέρει κάποιες επιπρόσθετες δυσκολίες, κυρίως στους αδύνατους μαθητές, να ασχοληθούν και να παρακολουθήσουν με ενδιαφέρον την παρουσίαση.

            Πρέπει όμως να γίνει αντιληπτό από τους μαθητές πως η καλή και ολοκληρωμένη γνώση της Ιστορίας μάς είναι χρήσιμη και για να κατανοήσουμε και να αιτιολογήσουμε τις ιστορικές εξελίξεις αλλά και για να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος. Η ενασχόληση όμως με το θέμα  μέσω των σύγχρονων ψηφιακών μέσων θεωρούμε ότι θα ευαισθητοποιήσει τους μαθητές.

Παράλληλα, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών κατά τη

διδασκαλία και η εξοικείωσή τους με τις ΤΠΕ μπορεί να συμβάλλει τόσο

σε μια σφαιρική προσέγγιση του θέματος όσο και στην παροχή ευκαιριών

στους μαθητές να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα και να

αυτενεργήσουν.