«Ο Άλλος ως εχθρός (Ναζισμός – Ολοκαύτωμα)» Σενάριο Διδασκαλίας Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄Λυκείου

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

 

Α.ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Τίτλος Μαθήματος:  «Ο Άλλος ως εχθρός (Ναζισμός – Ολοκαύτωμα)»

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση

 Διανεμητική σύνδεση με γνωστικά αντικείμενα:   Ιστορία, Νεοελληνική γλώσσα, Πολιτική παιδεία, Φιλοσοφία  

Θα πρέπει βέβαια να διευκρινιστεί ότι η διαθεματικότητα στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση αναφέρεται κυρίως στη στρατηγική της οριζόντιας διασύνδεσης με τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα, η οποία εκφράζεται με τη χρήση διαθεματικών εννοιών και δραστηριοτήτων.      

                                        

Τάξη: Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενότητα  : Φάκελος Υλικού Δίκτυο κειμένων:

Ενότητα 8^η : ο Άλλος ως εχθρός «Ναζισμός – Ολοκαύτωμα»

Κείμενο:    http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/224/1631,5167/

Σκεπτικό & Προβληματισμός:

Επειδή το σενάριο προτείνεται για εφαρμογή στη Γ΄ Λυκείου, είναι περιορισμένες οι δυνατότητες επέκτασης όσον αφορά τη χρονική διάρκεια αλλά και την ευρύτερη αξιοποίηση των ΤΠΕ, εφόσον, όπως όλοι γνωρίζουμε, η διδασκαλία του μαθήματος είναι σε μεγάλο βαθμό υποταγμένη στις απαιτήσεις των Πανελληνίων Εξετάσεων. Παρά τα ασφυκτικά ωστόσο πλαίσια που οι εξετάσεις αυτές καθορίζουν, παρέχεται αρκετές φορές η δυνατότητα απόδρασης και εφαρμογής και άλλων προτύπων διδασκαλίας με τη σύμφωνη φυσικά γνώμη των μαθητών, που πρέπει να κατανοήσουν ότι τέτοιου είδους προσεγγίσεις όχι μόνο δεν είναι εις βάρος της προετοιμασίας τους για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, αλλά, αντίθετα, μπορούν να αποβούν ωφέλιμες σε αυτήν την κατεύθυνση. 

Βασικά στοιχεία Σεναρίου: 

Το σενάριο αυτό ως προς τη μορφή γραμματισμού εντάσσεται στη διαθεματική διδακτική προσέγγιση, γιατί μόνο έτσι μπορούν οι μαθητές να αποκτήσουν ολοκληρωμένη άποψη για τα συγκεκριμένα γεγονότα.

Ως προς τις θεωρίες μάθησης, εντάσσεται στις κοινωνικο-κονστρουκτιβιστικές προσεγγίσεις, επειδή η οικοδόμηση της νέας γνώσης γίνεται μέσα σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο. Οι μαθητές ανακαλύπτουν και μοιράζονται τη γνώση και εξοικειώνονται με μαθησιακές διαδικασίες περισσότερο ανακαλυπτικές και διερευνητικές. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα περισσότερα «ανοιχτά», και παίρνουν τη μορφή του προβλήματος προς επίλυση επιτρέποντας έτσι ουσιαστικότερη διερευνητική διαδικασία.

Τέλος προσπαθεί να κινηθεί στα πλαίσια του Πολυγραμματισμού, καθώς οι μαθητές ασκούνται στη λειτουργική αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων πρακτικής γραμματισμού και μυούνται σε γνωρίσματα της νέας κειμενικής πραγματικότητας. Κύριο χαρακτηριστικό του νέου επικοινωνιακού πλαισίου είναι η πολυτροπικότητα, δηλαδή η αξιοποίηση πολλών σημειωτικών τρόπων (γλώσσα, εικόνα, ήχος, video κτλ), με τρόπο λειτουργικό και όχι απλά αθροιστικό για την παραγωγή νοήματος. 

Β.ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ

Βασικές γνώσεις χρήσης των Η/Υ  και γνώσεις από την έως τώρα διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας.

                             Γ.  ΔΙΑΡΚΕΙΑ  

 
Επτά (7) διδακτικές ώρες εκ των οποίων τρεις δίωρες συνεχόμενες.  Συνήθως αυτό είναι εφικτό για το μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας – έκθεσης που διδάσκεται σε συνεχόμενο δίωρο.

                              Δ.  ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Διδακτικό βιβλίο «Εμείς κι οι Άλλοι… Δίκτυο κειμένων Γ΄ Λυκείου Φάκελος Υλικού

http://ebooks.edu.gr/new/books-pdf.php?course=DSGL-C130

-         Το you tube : https://www.youtube.com/watch?v=M_KzYQ

           https://www.youtube.com/watch?v=C3RZ8CgyFgQ

https://www.youtube.com/watch?v=_Mj73wGM3Js&list=PLRV12H386MjWI2CA9WshtrVBwRTvarKPg

https://www.youtube.com/watch?v=VDILVneDzkI&list=PLPihuyOcNXOFwDFYdoYvpknrcYJI3yVJQ

 το φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/aggregator/
την Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας :

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: https://el.wikipedia.org/wiki/Πύλη:Κύρια

 Τις Ψηφίδες: http://www.greek-language.gr/digitalResources/

Τον Αίσωπο: http://aesop.iep.edu.gr/senaria

Τον Πρωτέα: http://proteas.greek-language.gr
Την Ιφιγένεια: http://ifigeneia.cti.gr/repository/ 

Γ.ΣΤΟΧΟΙ-ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να προσεγγίσουν πολύπλευρα το φαινόμενο του ναζισμού σε όλες τις διαστάσεις του,

2.     να διερευνήσουν τον ρόλο και να αποκωδικοποιήσουν τους τρόπους της προπαγάνδας στη διάδοση της ναζιστικής ιδεολογίας και πρακτικής από την εποχή του Χίτλερ μέχρι τα σύγχρονα νεοναζιστικά κινήματα

3.     να προσδιορίσουν τον ρόλο των ΜΜΕ μέσα από τα δημοσιογραφικά κείμενα και την ηλεκτρονική δημοσιογραφία

4.     να αναζητήσουν στα αίτια του φαινομένου εκείνες τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που ιστορικά συνέβαλαν στην άνοδο και επικράτηση του ναζισμού, αλλά και στην επικίνδυνη αναβίωση του φαινομένου στην τωρινή συγκυρία

5.     να αντιληφθούν τις καταστρεπτικές συνέπειες του Ναζισμού και των ολοκληρωτικών και απολυταρχικών καθεστώτων

6.     να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου από αυτά του εξουσιαστικού και προπαγανδιστικού λόγου (βλ. και « σε ﷽﷽﷽﷽﷽﷽στικετικ25κικ                                                                                                 ΙΈκφραση–Έκθεση», Τεύχος Γ΄ σελ. 78-79, 220-225)

7.     να διακρίνουν τα διαφορετικά χαρακτηριστικά σε ιστορικά ή άλλα επιστημονικά κείμενα, σε δημοσιογραφικά κείμενα, σε αφίσες και άλλα πολυτροπικά κείμενα, σε ηλεκτρονικά κείμενα (προπαγανδιστικές ταινίες του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, ντοκιμαντέρ κ.ά.)

8.     να απαντούν σε ερωτήσεις που σχετίζονται με την κατανόηση του κειμένου

9.     να εξασκήσουν την κριτική τους σκέψη κατά τη διάρκεια της εύρεσης, της αξιολόγησης και της επιλογής των διαφόρων πηγών. 

Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να συμπληρώσουν φύλλα εργασιών τα οποία βρίσκονται στην ηλεκτρονική τους τάξη και να τα αποστείλουν στον υπεύθυνο καθηγητή για αξιολόγηση, είτε μέσω μηνύματος στην e-class, είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

2.     στα πλαίσια του γλωσσικού – κλασσικού γραμματισμού οι μαθητές καλούνται να παραδώσουν κείμενα (απλά ή εμπλουτισμένα με υπερσυνδέσμους)που θα έχουν παράγει ομαδικά ή ατομικά.

3.     να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά διαφορετικών ειδών κειμένων, αλλά και τα χαρακτηριστικά του λόγου που καθορίζονται από συγκεκριμν.

3.﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽ικμικ         Ιδ                                                                                       Ιένες κοινωνικοπολιτστικές συνθήκες

4.     να παράγουν διάφορους τύπους κειμένων για την παρουσίαση της εργασίας τους και να ασκηθούν έτσι στην αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων μέσα από τις ψηφιακές πηγές.

5.     να χρησιμοποιούν  ψηφιακά εργαλεία μάθησης και να ασκηθούν έτσι

-         στην παραγωγή ψηφιακών ή και πολυτροπικών κειμένων με την αξιοποίηση ανάλογων λογισμικών

-         στην αποκωδικοποίηση μηνυμάτων οπτικών –εικόνας– και ακουστικών –ήχου, μουσικής κ.ά. που προέρχονται επίσης από ψηφιακές πηγές στην παραγωγή νοήματος από την ανάλυση όλων των παραπάνω γλωσσικών και μη μηνυμάτων (πολυτροπικός γραμματισμός), 

-         στην ανάπτυξη δεξιοτήτων γρήγορης και αποτελεσματικής αναζήτησης της πληροφορίας στον παγκόσμιο ιστό αλλά και κριτικής αξιολόγησής της (πληροφοριακός γραμματισμός),

-         στην αξιοποίηση των νέων μέσων πρακτικής γραμματισμού

συνεργατική παραγωγή λόγου εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες του Επεξεργαστή Κειμένου και του ψηφιακού περιβάλλοντος.

6.     να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πώς τα σύγχρονα Ψηφιακά μέσα δεν προσφέρουν αποκλειστικά και μόνο ψυχαγωγία, αλλά πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εργαλεία και μέσα μάθησης.

 

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να αναπτύξουν δεξιότητες όπως της ανάλυσης, της σύνθεσης, της επεξεργασίας των πληροφοριών ,της λεκτικής έκφρασης και της επίλυσης ασκήσεων.

2.     να ασκηθούν στη συνεργασία μεταξύ τους για την απόκτηση της γνώσεως.

3.     να καλλιεργήσουν σταδιακά και μεθοδικά την ικανότητα αξιοποίησης των πληροφοριών που λαμβάνονται από ποικίλες πηγές, την επεξεργασία των καινούργιων δεδομένων και την συνθετική παρουσίασή τους.

4.     να εκφέρουν λόγο, προφορικό, γραπτό, πολυτροπικό.

5.     να αναγνώσουν κείμενα που συνομιλούν μεταξύ τους, ερμηνεύοντας τα με τα κατάλληλα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία (επιτονισμός, στάση του σώματος, καθαρή άρθρωση, βλέμμα προς το κοινό κτλ).

                                Ε. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

-         Οι μαθητές θα πρέπει να χωριστούν σε 4 – 5  ομάδες με αριθμό ανάλογα με το δυναμικό της τάξης. Βασική προϋπόθεση που πρέπει να ληφθεί κατά το χωρισμό αυτόν είναι η κάθε ομάδα να έχει τουλάχιστον ένα μαθητή που να μπορεί να χειριστεί το διαδίκτυο και τα διάφορα λογισμικά, όπως το  word.

-         Η πραγματοποίηση του διδακτικού αυτού σεναρίου μπορεί να πραγματοποιηθεί , ανάλογα με τις δυνατότητες του σχολείου, είτε μέσα στην ίδια την τάξη είτε στο εργαστήριο της πληροφορικής, αν η διδακτική αίθουσα δεν παρέχει τα απαραίτητα μέσα.

-         Το κλίμα του μαθήματος ευελπιστούμε πως θα είναι ευνοϊκό για την ολοκλήρωση της διδασκαλίας, διότι θα συνδυάζει την εικόνα με το ήχο εκμεταλλευόμενο τις δυνατότητες του ΤΠΕ και δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές ν’ αναλάβουν πρωτοβουλίες και να συνεργαστούν αρμονικά μεταξύ τους.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι κυρίως ενισχυτικός και εμψυχωτικός στην προσπάθεια των μαθητών, αν αναλογιστούμε την ηλικία των μαθητών και την , ίσως, όχι τόσο καλή εξοικείωση όλων των μαθητών με το διαδίκτυο και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα.

ΣΤ.  ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Α' ΦΑΣΗ: Από την εικόνα και τον ήχο στο γραπτό λόγο.

 (1^η διδακτική ώρα)

• Απαραίτητη είναι η εισαγωγή, η αφόρμηση, που ξεκινά από την προβολή των σχετικών video από το youtube που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών και θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν μια πρώτη εικόνα για το φαινόμενο του ναζισμού . Γι’ αυτό ο διδάσκοντας ζητάει από τους μαθητές να κρατούν σημειώσεις κατά την παρακολούθηση των video

-         Το 1^ο και 2ο video διάρκειας 1,56΄΄  και 2,22’’ αντίστοιχα https://www.youtube.com/watch?v=M_KzYQ

           https://www.youtube.com/watch?v=C3RZ8CgyFgQ

δείχνουν την πορεία ανόδου του φασισμού στη Γερμανία.

-         Το 3^ο video διάρκειας 4,07΄΄ https://www.youtube.com/watch?v=_Mj73wGM3Js&list=PLRV12H386MjWI2CA9WshtrVBwRTvarKPg

αναφέρεται στα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετώπισε η Γερμανία αμέσως μετά τον Α΄Π. Π και επεξηγούν έως ένα σημείο την εμφάνιση του Ναζισμού.

-         Το 4^ο video διάρκειας 3,41΄΄ https://www.youtube.com/watch?v=VDILVneDzkI&list=PLPihuyOcNXOFwDFYdoYvpknrcYJI3yVJQ

τονίζει το μένος των ναζιστών εναντίον των εβραίων αλλά και εναντίον κάθε τι «Άλλου», διαφορετικού.

Μετά την προβολή των video ο καθηγητής ζητά από τους μαθητές να διατυπώσουν τις απορίες τους και θέτει το θέμα στην ολομέλεια της τάξης.

Ενδεικτικές ερωτήσεις

- Ποιο μήνυμα προσπαθεί να περάσει η κάθε ταινία μικρού μήκους;

- Αφηγηθείτε σύντομα την ιστορία, όπως την αντιληφθήκατε μετά τα video που είδατε.

 

·        Στη συνέχεια επισκέπτονται αρχικά το φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/6514  και στη συνέχεια μέσω google  αναζητούν εικόνες για το ολοκαύτωμα . Αφού μελετήσουν τις εικόνες διατυπώνουν ερωτήσεις και εκφράζουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους.

·        Μετά θα μοιραστούν τα πρώτα φύλλα εργασίας και οι μαθητές θα γράψουν τις απαντήσεις τους στο word σε απλά ή εμπλουτισμένα κείμενα.

·        Οι εργασίες των μαθητών μπορεί να είναι ατομικές, διότι κάτι ανάλογο θα κληθούν να κάνουν και στις πανελλήνιες εξετάσεις ή ομαδικές ενισχύοντας την ομαδο- συνεργατική μάθηση. Αυτό θα γίνει ανάλογα με τις δυνατότητες του εργαστηρίου πληροφορικής και του αριθμού των μαθητών της τάξης.

 

(2^η διδακτική ώρα συνεχόμενη)

·       Αρχικά οι μαθητές χωρίζονται σε σε 4/5 μελείς ομάδες με διακριτούς ρόλους: του αναγνώστη/συντονιστή της ομάδας, του γραμματέα της ομάδας, του παρουσιαστή και του συνδέσμου, που έρχεται σε επαφή με τις άλλες ομάδες ή με το διδάσκοντα προς εξεύρεση βοήθειας. 

·       1^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

Υποθέστε πως είστε ένας δημοσιογράφος της εποχής εκείνης, που, αφού «ξεναγήθηκε» σε κάποιο από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης γράφει ένα άρθρο στην εφημερίδα του εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. (120 – 150 περίπου λέξεις)

 

ομαδα 2^η

Υποθέστε πως είστε ένας από τους κρατούμενους των Ναζί σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης και γράφετε σε μια σελίδα ημερολογίου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας . (120 – 150 περίπου λέξεις)

 

ομαδα 2^η

Υποθέστε πως είστε ένας γερμανός Ναζί σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης και γράφετε μια επιστολή σε κάποιο φίλο σας εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας.

 (120 – 150 περίπου λέξεις)

 

 

Αφού οι μαθητικές ομάδες ολοκληρώσουν τα φύλλα εργασίας ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια της τάξης. Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Για την αξιολόγηση των προηγούμενων δραστηριοτήτων θα ληφθούν υπόψη:

α) η ικανότητα των μαθητών να χρησιμοποιούν τα χαρακτηριστικά της πειθούς στον αφηγηματικό λόγο

β) η ικανότητα να συνθέτουν και να διατυπώνουν τη σκέψη τους σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου

γ) ο βαθμός αξιοποίησης του συνεργατικού περιβάλλοντος, πραγματικού και εικονικού, για την επιτέλεση των δραστηριοτήτων.

 

Β' ΦΑΣΗ: Συνομιλία κειμένων.

 (3^η διδακτική ώρα) 

Η 3^η ώρα κατά το δεύτερο συνεχόμενο δίωρο ξεκινάει με τους μαθητές να επισκέπτονται το Φωτόφεντρο  http://ebooks.edu.gr/new/books-pdf.php?course=DSGL-C130  ή ανοίγουν το σχολικό τους βιβλίο και διαβάζουν το κείμενο της ιστορικού Μαρίνας Πετράκη «Προετοιμάζοντας το ολοκαύτωμα» σελ 109 , ενότητα 8^η «ο Άλλος ως εχθρός», του βιβλίου Φάκελος Υλικού, δίκτυο Κειμένων , «Εμείς και οι άλλοι..».

Στη συνέχεια θα επισκεφτούν την Πύλη για την ελληνική γλώσσα

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/ για  να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για τις έννοιες «ναζισμός – φασισμός – ολοκαύτωμα, προπαγάνδα – καθαρότητα φυλής - εθνικοσοσιαλισμός - »

Αφού πάρουν τις απαραίτητες πληροφορίες και λυθούν  οι απορίες των μαθητών, ο διδάσκων αρχικά διατυπώνει ερωτήσεις κατανόησης.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

-         Σε ποια βασικά στοιχεία στηρίχθηκε η θεωρία του ναζισμού;

-         Πώς ο κινηματογράφος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο προπαγάνδας;

Στη συνέχεια τους  ζητά να υπογραμμίσουν τα θεματικά κέντρα του κειμένου και τους δίνει το δεύτερο φύλλο εργασίας, κοινό για όλους τους μαθητές που πρέπει ν’ απαντηθεί σε 20΄λεπτά περίπου ατομικά, γιατί το ίδιο θα κάνουν και στις πανελλήνιες εξετάσεις.

 

·       2^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Κοινό για όλες τις ομάδες)

Να παρουσιάσετε συνοπτικά (60 έως 80 λέξεις) και χωρίς δικά σας σχόλια την περίληψη του κειμένου.

Αφού οι μαθητές  ολοκληρώσουν την περίληψη τη διαβάζουν στην ολομέλεια της τάξης. Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των περιλήψεων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές:

α) να αντιληφθούν το νόημα και τις λογικές σχέσεις που αρθρώνονται στο εσωτερικό της δομής του κειμένου, ώστε να κατευθυνθούν ασφαλέστερα στην κατανόηση του εν συνόλω και να είναι σε θέση να «συνθέσουν» με προσωπικό τρόπο το περιεχόμενό του.

β) Αξιολογείται η διαδικασία που ακολουθούν οι μαθητές προκειμένου να αναγνωρίσουν και να αποτυπώσουν την περίληψη του κειμένου καθώς και η ικανότητά τους να κατανοούν το νόημα ως προϊόν λογικών σχέσεων.

 

(4^η διδακτική ώρα συνεχόμενη)

Αρχικά δίνετε στους μαθητές το ακόλουθο διασκευασμένο κείμενο, με συνένωση αποσπασμάτων Ομιλίας του Κόφι Ανάν, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ και άρθρου από το ΒΗΜΑ, 24/03/2016 («Unicef: 87 εκατ. παιδιά δεν έχουν γνωρίσει τίποτα άλλο, μόνο πόλεμο»)

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

Τα δύο γράμματα του Γκάντι στον Α. Χίτλερ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τον Ιούλιο του 1939 κι ενώ ο Χίτλερ είχε ήδη καταλάβει την Τσεχοσλοβακία χωρίς πολλές ενοχλήσεις, ο Γκάντι του έστειλε μία επιστολή ( στις 23-7-1939), με σκοπό να τον προλάβει πριν αρχίσει τον πόλεμο.  Tο γράμμα δεν έφτασε στον προορισμό του (λόγω παρέμβασης των Βρετανών, όπως λέγεται). Έναν μήνα μετά ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία. Μετά από ενάμιση χρόνο (24 Δεκεμβρίου 1940) ο Γκάντι έστειλε δεύτερο γράμμα στον Χίτλερ, πιο μακροσκελές αυτή τη φορά. Ακολουθούν αποσπάσματα από τις δύο αυτές επιστολές.

Αγαπητέ φίλε,

Φίλοι μου με παρακινούν να σας γράψω για το καλό της ανθρωπότητας. Αλλά αρνούμουν την παράκλησή τους, καθώς αισθανόμουν πως όποιο γράμμα από εμένα θα αποτελούσε απρέπεια. Κάτι μου λέει πως δεν πρέπει να ενεργήσω υπολογιστικά και πως πρέπει να κάνω την επίκλησή μου, όσο κι αν αξίζει μια τέτοια ενέργεια.

Είναι αρκετά ξεκάθαρο πως σήμερα είστε ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να αποτρέψει έναν πόλεμο ο οποίος μπορεί να υποβιβάσει την ανθρωπότητα σε ένα πρωτόγονο επίπεδο. Είναι αναγκαίο να πληρώσετε αυτό το τίμημα για κάποιον σκοπό, όσο άξιος και να νομίζετε πως είναι; Θα ακούσετε την επίκληση κάποιου που προμελετημένα έχει αποφύγει τη μέθοδο του πολέμου όχι χωρίς σημαντική επιτυχία;

[…] Αν όχι οι Βρετανοί, τότε κάποια άλλη δύναμη σίγουρα θα βελτιώσει τη μέθοδό σας και θα σας νικήσει με το ίδιο σας το όπλο. Δεν αφήνετε καμία κληρονομιά στο λαό σας για την οποία θα ήταν περήφανος. Δεν μπορούν να περηφανεύονται για ένα ρεσιτάλ βάναυσων πράξεων, όσο έντεχνα σχεδιασμένο και να είναι. Οπότε, σας κάνω επίκληση στο όνομα της ανθρωπότητας να σταματήσετε τον πόλεμο. Δεν θα χάσετε τίποτα. Το μόνο που θα αποδειχτεί θα είναι πως η δύναμη καταστροφής σας ήταν μεγαλύτερη.

[…]  Σε αυτήν την εποχή όπου οι καρδιές των λαών της Ευρώπης λαχταρούν την ειρήνη, είναι πολύ να σας ζητήσω να κάνετε μια προσπάθεια για την ειρήνη εν μέσω μιας εποχής που ίσως να μη σημαίνει τίποτα για σας προσωπικά αλλά η οποία πρέπει να σημαίνει πολλά στα εκατομμύρια των Ευρωπαίων των οποίων το άλαλο ουρλιαχτό για ειρήνη ακούω, καθότι τα αυτιά μου αφιερώνονται στο να ακούνε τους εκατομμύρια άλαλους ; Σκόπευα να απευθύνω μια κοινή επίκληση σε εσάς και στον Κύριο Μουσολίνι, τον οποίο είχα το προνόμιο να συναντήσω όταν ήμουν στη Ρώμη κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στη Βρετανία ως απεσταλμένος του Συνεδρίου Στρογγυλής Τραπέζης. Εύχομαι να θεωρήσει αυτήν ως απευθυνόμενη και στον ίδιο με τις αναγκαίες αλλαγές.

Παραμένω ο ειλικρινής σας φίλος,

Μ.Κ. Γκάντι

Στη συνέχεια θα επισκεφτούν την Πύλη για την ελληνική γλώσσα

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/

ή την Βικιπαίδεια

για  να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για τον Γκάντι και τον ΟΗΕ.

Αφού λυθούν οι απορίες των μαθητών, ο καθηγητής τους  ζητά να υπογραμμίσουν τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Γκάντι προκειμένου να αποτρέψει την έναρξη του πολέμου.

Στη συνέχεια στη συζήτηση που ακολουθεί οι μαθητές , αφού πρώτα αναζητήσουν στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα βασικές πληροφορίες για την επιχειρηματολογία.

http://www.greek-language.gr/greekLang/search/index.html ανακοινώνουν και κρίνουν την πειστικότητα των επιχειρημάτων αυτών.

Μετά μοιράζει το 3^ο  φύλλο εργασίας . 

·       3^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

Αφού λάβετε υπόψη σας την επικοινωνιακή περίσταση (πομπός, ταυτότητα/ιδιότητα του συντάκτη, δέκτης, είδος κειμένου και σκοπός του) του Κειμένου ΙΙ πώς κρίνετε την επιλογή του συγκεκριμένου κειμενικού είδους και με ποια εκφραστικά μέσα αυτό εξυπηρετεί τον σκοπό του; Να συντάξετε το κείμενό σας σ’ ένα φύλλο εργασίας στο https://docs.google.com 

ομαδα 2^η

Πόσο βέβαιος δείχνει η συγγραφέας του κειμένου Ι  γι΄ αυτά που παρουσιάζει στη 2^η παράγραφο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, χρησιμοποιώντας και ανάλογα παραδείγματα,  κάνοντας αναφορά στον τρόπο και τα μέσα πειθούς που αξιοποιεί και στις γλωσσικές του επιλογές. Να συντάξετε το κείμενό σας σ’ ένα φύλλο εργασίας στο https://docs.google.com

ομαδα 3^η

Συγκρίνοντας τα κείμενα Ι και ΙΙ σε ποια συμπεράσματα θα καταλήγατε ως προς το ρόλο, τα μέσα και τη δύναμη  της πολιτικής ηγεσίας και των διεθνών οργανισμών στην επιλογή ή όχι του πολέμου; Να συντάξετε το κείμενό σας σ’ ένα φύλλο εργασίας στο https://docs.google.com

 
 Με την ολοκλήρωση των φύλλων εργασίας οι μαθητικές ομάδες αρχικά τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους για να σχολιασθούν και να διατυπωθούν οι κατάλληλες παρατηρήσεις και στη συνέχεια τα διαβάζουν στην ολομέλεια της τάξης για να διορθωθούν μέσα από τη συζήτηση που θα ακολουθήσει.

Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Κατά την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων οι μαθητές ενθαρρύνονται να προσθέτουν, να διορθώνουν και να συμπληρώνουν τα παρουσιαζόμενα σε συνεργασία με τον διδάσκοντα.

Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές:

α) να διαμορφώσουν άποψη για την πειστικότητα των επιχειρημάτων και των τακτικών που η κάθε πλευρά χρησιμοποιεί.

β) να αντιληφθούν τις τακτικές των ναζί αλλά και τους λόγους που ο κινηματογράφος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο προπαγάνδας.

γ) να είναι σε θέση να διερευνήσουν, να αναλύσουν και να συνθέσουν ποικίλα δεδομένα σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου.

δ) να ασκηθούν στην αξιοποίηση ψηφιακών πόρων και εργαλείων των ΤΠΕ κατά τη μαθησιακή διαδικασία.

Για την αξιολόγηση των προηγούμενων δραστηριοτήτων θα ληφθούν υπόψη:

α) η ικανότητα των μαθητών να αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της πειθούς στο λόγο.

β) η ικανότητα να συνθέτουν και να διατυπώνουν τη σκέψη τους σε σύντομο γραπτό κείμενο

γ) ο βαθμός αξιοποίησης του συνεργατικού περιβάλλοντος, πραγματικού και εικονικού, για την επιτέλεση των δραστηριοτήτων. 

Γ' ΦΑΣΗ: Σε συνάρτηση με τη λογοτεχνία.

 (5^η διδακτική ώρα)

Αρχικά θα ζητηθεί από τους μαθητές να επισκεφτούν το φωτόδεντρο  και ν΄αναζητήσουν το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος» εκδ. Κέδρος, Αθήναι 1979, σ. 121-124

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C131/595/3928,17240/extras/texts/index_a_10_01_leivaditis.html

Μετά την ανάγνωση του κειμένου θα ζητηθεί από τους μαθητές να αναζητήσουν διευκρινιστικές πληροφορίες στα διάφορα αποθετήρια και στο διαδίκτυο για τις πλήρη κατανόηση των «αφηγηματικών επιλογών» και των «εκφραστικών τρόπων», εννοιών που εντάσσονται στη θεωρία, ώστε να την ξαναθυμηθούν.

Στη συνέχεια θα ζητηθεί από τους μαθητές να προσδιορίσουν την έννοια «άνθρωπος», όπως τη χρησιμοποιεί ο ποιητής.
          Ακολούθως οι μαθητές θα υπογραμμίσουν εκείνη από τις δράσεις, που καλείται να επιτελέσει ο άνθρωπος, που θεωρούν πιο καθοριστική ή πιο δύσκολη. Οι απόψεις τους θα διατυπωθούν στην ολομέλεια της τάξης, θα αιτιολογηθούν και θα συζητηθούν με την καθοδήγηση του διδάσκοντα που θα συμμετέχει έτσι ενεργά στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία

 Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές: 

α) να αντιληφθούν το νόημα και τις λογικές σχέσεις που αρθρώνονται στο εσωτερικό της μικροδομής, ώστε να κατευθυνθούν ασφαλέστερα στην κατανόηση του κειμένου εν συνόλω και να είναι σε θέση να «συνθέσουν» με προσωπικό τρόπο το περιεχόμενό του καθώς θα συμπ.

β) να είναι σε θέση να απαντήσουν χωρίς προβλήματα στο φύλλο εργασίας που θα τους δοθεί 

(6^η διδακτική ώρα συνεχόμενη)

4^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Κοινό για όλες τις ομάδες)

Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες (εικόνες, ρηματικά πρόσωπα, εγκλίσεις, σχήματα λόγου κλπ) να γράψετε τις απόψεις που εκφράζονται για τα χαρίσματα αυτού που θέλει να χαρακτηρίζεται «Άνθρωπος» και για το κοινωνικό του χρέος. (160-200 λέξεις). Να συντάξετε το κείμενό σας σ’ ένα φύλλο εργασίας στο https://docs.google.com

Με την ολοκλήρωση των φύλλων εργασίας οι μαθητικές ομάδες αρχικά τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους για να σχολιασθούν και να διατυπωθούν οι κατάλληλες παρατηρήσεις και στη συνέχεια τα διαβάζουν στην ολομέλεια της τάξης για να διορθωθούν μέσα από τη συζήτηση που θα ακολουθήσει.

Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Κατά την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων οι μαθητές ενθαρρύνονται να προσθέτουν, να διορθώνουν και να συμπληρώνουν τα παρουσιαζόμενα σε συνεργασία με τον διδάσκοντα.

Δ' ΦΑΣΗ:  Προετοιμασία για την έκθεση.

(7^η διδακτική ώρα) 

Η τελευταία διδακτική ώρα του σεναρίου ξεκινάει και ολοκληρώνεται με το πέμπτο φύλλο εργασίας που θα δοθεί στους μαθητές και τη συζήτηση που θα ακολουθήσει.

Επειδή οι μαθητές είναι μεγάλοι και γνωρίζουν ήδη αρκετά για τα διάφορα Ψηφιακά μέσα τους δίνονται τα διάφορα φύλλα εργασίας και τους ζητείται να αναζητήσουν στα διάφορα αποθετήρια αλλά και γενικότερα στο διαδίκτυο τις πληροφορίες που χρειάζονται.

·       5^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

 Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να σχηματίσετε εννοιολογικό χάρτη με τα βασικά αίτια που επεξηγούν την αναζωπύρωση των πολεμικών συγκρούσεων σήμερα. 

ομαδα 2^η

Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να δημιουργήσετε ένα power point αναφερόμενοι στις πιο καταστροφικές συνέπειες ενός σύγχρονου πολέμου.

ομαδα 3^η

Υποστηρίζεται ότι ο κόσμος μας θα ήταν ένας ευτυχισμένος κόσμος, αν η συνεργασία εφαρμοζόταν περισσότερο από τον ανταγωνισμό, αν ό,τι ωραίο υπάρχει στη φύση δεν καταστρεφόταν, για να παραχωρήσει τη θέση του σε τρομερές μηχανές που δημιουργήθηκαν μόνο για να σκοτώνουν ανθρώπους και περιβάλλον.

Να συντάξετε κείμενο στο word στο οποίο θα εκθέσετε τις απόψεις σας για τους τρόπους που απαιτούνται για να επικρατήσει η παγκόσμια ειρήνη. Υποθέστε ότι θα το διαβάσετε σε μια ομιλία σας ως εκπρόσωποι των μαθητικών κοινοτήτων της περιοχής σας σε Συνέδριο πολιτικών εκπροσώπων και νέων όλων των κρατών.

 

Στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση μπορεί να υπάρξει δυσκολία στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων που απαιτούν τη χρήση του λογισμικού για αναπαράσταση των δομών του κειμένου. Στην περίπτωση αυτή ο διδάσκων θα μπορούσε να προετοιμάσει τον εννοιολογικό χάρτη παρέχοντας μεγαλύτερη διευκόλυνση στους μαθητές ή να διαθέσει κάποιο εξωδιδακτικό χρόνο, για να τους «εκπαιδεύσει» να χειρίζονται το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης ή το power point.

 

Αφού οι μαθητικές ομάδες ολοκληρώσουν τα φύλλα εργασίας παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια της τάξης.

Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

 

Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές:

α) να αναγνωρίσουν τους τρόπους πειθούς και να διαμορφώσουν άποψη για την πειστικότητα των επιχειρημάτων τους.

β) να αντιληφθούν τους λόγους για τους οποίους είναι ορατός και σήμερα ο κίνδυνος του πολέμου.

γ) να κατανοήσεις τις καταστροφικές συνέπειες που επιφέρει ο πόλεμος.

 δ) να είναι σε θέση να διερευνήσουν, να αναλύσουν και να συνθέσουν ποικίλα δεδομένα σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου.

ε) να ασκηθούν στην αξιοποίηση ψηφιακών πόρων και εργαλείων των ΤΠΕ κατά τη μαθησιακή διαδικασία.

 

Για την αξιολόγηση των προηγούμενων δραστηριοτήτων θα ληφθούν υπόψη:

α) η ικανότητα των μαθητών να αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της πειθούς στο λόγο τους.

β) η ικανότητα να συνθέτουν και να διατυπώνουν τη σκέψη τους σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου

γ) τρόπος λειτουργίας της ομάδας μέσα σε συνεργατικό πλαίσιο και η προθυμία και η συμμετοχή των μαθητών στην ομαδοσυνεργατική μάθηση.

δ) την ικανότητά τους να αξιοποιούν κατά τη διαδικασία της μάθησης τα ψηφιακά εργαλεία.

ε) η επίτευξη των διδακτικών στόχων

       
                   ΣΤ.ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΚΡΙΤΙΚΗ

Μετά την ολοκλήρωση και παρουσίαση των τελικών εργασιών των μαθητών θα γίνει η αξιολόγηση του προγράμματος τόσο από τους μαθητές, όσο και από τον διδάσκοντα.

 Οι γραπτές εργασίες από τα φύλλα εργασίας θα πιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα του σεναρίου με την επιτυχή ή όχι

καταγραφή τους.

Επιπλέον θα αξιολογηθεί  θετικά η συμμετοχή των μαθητών στις

διαδικασίες έρευνας και σύνθεσης του υλικού και η ανάπτυξη και βελτίωση του κριτικού και τεχνολογικού γραμματισμού τους.

Πρόκειται για ένα σενάριο που στοχεύει κυρίως στην κατανόηση του ακραίου φαινομένου του ναζισμού και στις ολέθριες συνέπειες που αυτό επέφερε στην ανθρωπότητα.

Οι μαθητές θα  πρέπει να εξοικειωθούν με την επίλυση ασκήσεων που συνδέονται με παρόμοια ζητήματα μαθαίνοντας να χρησιμοποιούν τα σύγχρονα Ψηφιακά μέσα που είναι σε θέση να κάνουν το μάθημα πιο ενδιαφέρον και να τους προσφέρουν μια πιο σφαιρική γνώση.

Επειδή το σενάριο προτείνεται για εφαρμογή στη Γ΄ Λυκείου, είναι περιορισμένες οι δυνατότητες επέκτασης όσον αφορά τη χρονική διάρκεια αλλά και την ευρύτερη αξιοποίηση των ΤΠΕ, εφόσον, όπως όλοι γνωρίζουμε, η διδασκαλία του μαθήματος είναι σε μεγάλο βαθμό υποταγμένη στις απαιτήσεις των Πανελληνίων Εξετάσεων. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη και η προθυμία των μαθητών, αφού πρώτα κατανοήσουν ότι τέτοιου είδους προσεγγίσεις όχι μόνο δεν είναι εις βάρος της προετοιμασίας τους για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, αλλά, αντίθετα, μπορούν να αποβούν ωφέλιμες σε αυτήν την κατεύθυνση.

Απαραίτητη προϋπόθεση τέλος είναι οι περισσότεροι μαθητές να έχουν αρκετές γνώσεις πάνω στα ψηφιακά εργαλεία και να δείξουν μεγάλη προθυμία και ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στη δημιουργία του δικού τους πολυτροπικού υλικού . Αν υπάρχουν δυσκολίες στη χρήση των μέσων αυτών απαιτείται ο καθηγητής να έχει ετοιμάσει ήδη τα σχετικά φύλλα εργασίας και να καθοδηγήσει ανάλογα τους μαθητές.

Το σενάριο θα διεξαχθεί στην αίθουσα πληροφορικής ή και στην τάξη αν αυτή έχει τα κατάλληλα μέσα.

Οι απαντήσεις στα φύλλα εργασίας θα είναι στην πλειοψηφία τους  ομαδικές και η κάθε ομάδα θα αποτελείται από 4/5 άτομα.