«ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-53 Σενάριο Διδασκαλίας Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Α.ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Τίτλος Μαθήματος:  «ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»

Γνωστικό αντικείμενο: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ διαθεματικό

 Διανεμητική σύνδεση με γνωστικά αντικείμενα:   ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, Πολιτική Παιδεία, Θρησκευτικά, Καλλιτεχνικά - εικαστικά   

Θα πρέπει βέβαια να διευκρινιστεί ότι η διαθεματικότητα στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση αναφέρεται κυρίως στη στρατηγική της οριζόντιας διασύνδεσης με τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα, η οποία εκφράζεται με τη χρήση διαθεματικών εννοιών και δραστηριοτήτων. Ακόμα όμως και στην περίπτωση της οριζόντιας διασύνδεσης, η διαθεματικότητα υπάρχει, αφού εμπλέκονται διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, όπως είναι η Ιστορία (διαχρονική προσέγγιση της δίκης παρωδίας), η Νεοελληνική Γλώσσα (οι μαθητές καλλιεργούν διαφορετικά κειμενικά είδη), η Πληροφορική (οι μαθητές αξιοποιούν διάφορα προγράμματα), τα θρησκευτικά ( η δίκη παρωδία του Χριστού), Καλλιτεχνικά - εικαστικά (οι γελοιογραφίες και η θέαση της αρχαίας αγοράς),  για να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν τις εργασίες τους.  

                                              

Τάξη: Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενότητα  : Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-53        

Κείμενο:    http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/224/1631,5167/

Σκεπτικό & Προβληματισμός:

Η διδασκαλία του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στο Λύκειο συναντά πολύ μεγάλες δυσκολίες κι αντιμετωπίζεται από τους μαθητές με καχυποψία, θεωρώντας το ως «μουσειακό» είδος, αφού αδυνατούν να κατανοήσουν το αρχαίο ελληνικό κείμενο με αποτέλεσμα πολλές φορές να μαθαίνουν «ξερά» τη μετάφραση ή αρχαίους τύπους, χωρίς όμως και να τα κατανοούν. Από την άλλη η χρόνια εμμονή και η σχολαστική ενασχόληση με γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα αποκόπτει το αρχαίο κείμενο από μια πλουραλιστική θέαση και μελέτη.
Τα αρχαία ελληνικά όμως μπορούν και πρέπει να έχουν θέση σ’  ένα σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών, αρκεί να μετατεθεί το κέντρο βάρους της διδασκαλίας από την παροχή γνώσεων στην ενεργητική- κριτική μάθηση και από την παθητική απομνημόνευση γνώσεων στην ανάπτυξη ικανοτήτων. Η εφαρμογή ενός αντίστοιχου μοντέλου γραμματισμού στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών συνεπάγεται την ενθάρρυνση ποικίλων παραμέτρων,  όπως τη συνεξέταση σημείων της αρχαίας ελληνικής με τη νέα ελληνική γλώσσα, τη δημιουργική σύνδεση αρχαίου και σύγχρονου κόσμου, τη μελέτη της ανθρώπινης εμπειρίας και την πολύπλευρη ευαισθητοποίηση του μαθητή ως προς το γνωστικό αντικείμενο.

Β.ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ

Βασικές γνώσεις χρήσης των Η/Υ  και γνώσεις από την έως τώρα διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας.

                               Γ.  ΔΙΑΡΚΕΙΑ   
Έξι (6) διδακτικές ώρες. Απαιτείται όμως ευελιξία στο ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα προκειμένου να γίνει η σχετική τροποποίηση έτσι ώστε να διατεθούν δύο τουλάχιστον συνεχόμενες διδακτικές ώρες.

                              Δ.  ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Διδακτικό βιβλίο Αρχαίων Ελληνικών : «ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/224/1631,5167/

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/

Το you tube : https://www.youtube.com/?hl=el&gl=GR

 το φωτόδεντρο
την Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας :

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: https://el.wikipedia.org/wiki/Πύλη:Κύρια

 Τις Ψηφίδες: http://www.greek-language.gr/digitalResources/

Τον Αίσωπο: http://aesop.iep.edu.gr/senaria

Τον Πρωτέα: http://proteas.greek-language.gr
Την Ιφιγένεια: http://ifigeneia.cti.gr/repository/ 

Γ.ΣΤΟΧΟΙ-ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το σενάριο ως προς τους στόχους του επιχειρεί να υιοθετήσει το θεωρητικό μοντέλο του ρόμβου της γλωσσικής εκπαίδευσης, στο οποίο οι γνώσεις για τον κόσμο, οι γνώσεις για τη γλώσσα, οι γραμματισμοί και οι διδακτικές πρακτικές συνεισφέρουν στη συγκρότηση της ταυτότητας μαθητών και διδάσκοντα. 

Συγκεκριμένα:

Το σενάριο αυτό ωθεί τους μαθητές να μελετήσουν την πολιτική κατάσταση της Αθήνας και να συγκρίνουν τη δίκη παρωδία του Θηραμένη με άλλες παρόμοιες ιστορικές δίκες γι, αυτό και ως προς τη μορφή γραμματισμού εντάσσεται στη διαθεματική διδακτική προσέγγιση, γιατί μόνο έτσι μπορούν οι μαθητές να αποκτήσουν ολοκληρωμένη άποψη για τα συγκεκριμένα γεγονότα. (Α΄ Γνώσεις για τον κόσμο)

Ως προς τις θεωρίες μάθησης, εντάσσεται στις κοινωνικο-κονστρουκτιβιστικές προσεγγίσεις, επειδή η οικοδόμηση της νέας γνώσης γίνεται μέσα σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο. Οι μαθητές ανακαλύπτουν και μοιράζονται τη γνώση και εξοικειώνονται με μαθησιακές διαδικασίες περισσότερο ανακαλυπτικές και διερευνητικές. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα περισσότερα «ανοιχτά», και παίρνουν τη μορφή του προβλήματος προς επίλυση επιτρέποντας έτσι ουσιαστικότερη διερευνητική διαδικασία. (Δ΄ διδακτικές πρακτικές)

Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι μαθητές / μαθήτριες να  κατανοήσουν την ειδική χρήση λέξεων ή φράσεων στο πλαίσιο μιας πολεμικής αφήγησης και μέσα από τη σύγκριση διαφορετικών μεταφραστικών επιλογών να  αντιληφθούν τη μετάφραση του κειμένου ως υποκειμενική ανασύνθεση της αφήγησης και ως προσωπική δημιουργία. Επίσης καλούνται μέσα από τα φύλλα εργασίας που τους δίνονται να συνθέσουν διαφορετικά κειμενικά είδη. (Γ΄ Γνώσεις για τη γλώσσα)

Τέλος προσπαθεί να κινηθεί στα πλαίσια του Πολυγραμματισμού, καθώς οι μαθητές ασκούνται στη λειτουργική αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων πρακτικής γραμματισμού και μυούνται σε γνωρίσματα της νέας κειμενικής πραγματικότητας. Κύριο χαρακτηριστικό του νέου επικοινωνιακού πλαισίου είναι η πολυτροπικότητα, δηλαδή η αξιοποίηση πολλών σημειωτικών τρόπων (γλώσσα, εικόνα, ήχος, video κτλ), με τρόπο λειτουργικό και όχι απλά αθροιστικό για την παραγωγή νοήματος. (Β΄ Γραμματισμοί) 

Επιμέρους Στόχοι

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να κατανοήσουν ένα αρχαίο κείμενο και να προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν μ’ ένα από τα σημαντικά έργα της ελληνικής αρχαιότητας.

2.     να  αντιληφθούν ότι η ελληνική γλώσσα είναι συνεχής

3.     να συνειδητοποιήσουν ότι μία πολιτική κρίση, που εκδηλώνεται στο εσωτερικό ενός κράτους, μπορεί να οδηγήσει στην κατάλυση του ισχύοντος πολιτεύματος.

4.     να κατανοήσουν τις βίαιες μεθόδους, που εφάρμοσε το αυταρχικό καθεστώς των Τριάντα Τυράννων

5.     να αναγνωρίσουν κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχαίας γραμματικής και της γλώσσας του Ξενοφώντα.

6.     να απαντούν σε ερωτήσεις που σχετίζονται με την κατανόηση του κειμένου

7.     να εξασκήσουν την κριτική τους σκέψη κατά τη διάρκεια της εύρεσης, της αξιολόγησης και της επιλογής των διαφόρων πηγών.

 Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να συμπληρώσουν  τα φύλλα εργασίας χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία μάθησης.

2.     να απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις, αφού αντλήσουν τις απαραίτητες πληροφορίες από τα διάφορα Ψηφιακά αποθετήρια , την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και την Βικιπαίδεια.

3.     να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πώς τα σύγχρονα Ψηφιακά μέσα δεν προσφέρουν αποκλειστικά και μόνο ψυχαγωγία, αλλά πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εργαλεία και μέσα μάθησης.

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία επιδιώκεται οι μαθητές να μπορούν:

1.     να αναπτύξουν δεξιότητες όπως της ανάλυσης, της σύνθεσης, της επεξεργασίας των πληροφοριών ,της λεκτικής έκφρασης και της επίλυσης ασκήσεων.

2.     να ασκηθούν στη συνεργασία μεταξύ τους για την απόκτηση της γνώσεως.

3.     να καλλιεργήσουν σταδιακά και μεθοδικά την ικανότητα αξιοποίησης των πληροφοριών που λαμβάνονται από ποικίλες πηγές, την επεξεργασία των καινούργιων δεδομένων και την συνθετική παρουσίασή τους.

4.     Μέσα από τις διαφορετικές μεταφραστικές επιλογές οι μαθητές θα αναδείξουν τη σύνδεση μετάφρασης- ερμηνείας.

                                Ε. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

-         Οι μαθητές θα πρέπει να χωριστούν σε 4 – 5  ομάδες με αριθμό ανάλογα με το δυναμικό της τάξης. Βασική προϋπόθεση που πρέπει να ληφθεί κατά το χωρισμό αυτόν είναι η κάθε ομάδα να έχει τουλάχιστον ένα μαθητή που να μπορεί να χειριστεί το διαδίκτυο και τα διάφορα λογισμικά, όπως το  word, όχι απαραίτητα ο ίδιος κάθε φορά.

-         Η πραγματοποίηση του διδακτικού αυτού σεναρίου μπορεί να πραγματοποιηθεί , ανάλογα με τις δυνατότητες του σχολείου, είτε μέσα στην ίδια την τάξη είτε στο εργαστήριο της πληροφορικής, αν η διδακτική αίθουσα δεν παρέχει τα απαραίτητα μέσα.

-         Το κλίμα του μαθήματος ευελπιστούμε πως θα είναι ευνοϊκό για την ολοκλήρωση της διδασκαλίας, διότι θα συνδυάζει την εικόνα με το ήχο εκμεταλλευόμενο τις δυνατότητες του ΤΠΕ και δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές ν’ αναλάβουν πρωτοβουλίες και να συνεργαστούν αρμονικά μεταξύ τους.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι κυρίως ενισχυτικός και εμψυχωτικός στην προσπάθεια των μαθητών, αν αναλογιστούμε την ηλικία των μαθητών και την , ίσως, όχι τόσο καλή εξοικείωση όλων των μαθητών με το διαδίκτυο και τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα. 

ΣΤ.  ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Α' ΦΑΣΗ: Ανάγνωση – κατανόηση αρχαίου κειμένου

 (1^η διδακτική ώρα)

• Απαραίτητη είναι η εισαγωγή, η αφόρμηση, που ξεκινά από τη σύνδεση με το προηγούμενο μάθημα . Ιδιαίτερα σημαντική είναι η περίληψη που το σχολικό βιβλίο παραθέτει ακριβώς πριν από τη διδακτέα ενότητα και την οποία περίληψη ο εκπαιδευτικός οφείλει να χρησιμοποιήσει ως γέφυρα ανάμεσα στα προηγούμενα (όροι ειρήνης -αποδοχή τους από τον Αθηναϊκό λαό) και τα επόμενα (καταδίκη του Θηραμένη), διανθίζοντάς τα με σύντομες πληροφορίες που θα έχει συλλέξει ο διδάσκων από άλλες πηγές (π.χ. Ιστορία).
• Στη συνέχεια επισκέπτονται το φωτόδεντρο και ο διδάσκων παρουσιάζει αρχικά  τη διδακτική ενότητα με καλαίσθητη ανάγνωση του αρχαιοελληνικού κειμένου. Μετά την ανάγνωση οι μαθητές μελετούν μέσα από τα εμπλουτισμένα βιβλία τις μεταφράσεις αυτού.
  http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/extras/texts/Xen_Ellin_b2_3_50-56.html

Αφού αναγνωσθούν οι δύο μεταφράσεις ζητείται αρχικά από τους μαθητές να επιλέξουν εκείνη που θεωρούν πως είναι πιο πιστή στο αρχαίο κείμενο και να αιτιολογήσουν την επιλογή τους.

·        Ο διδάσκων οφείλει στη συνέχεια να εξομαλύνει το κείμενο, όπου κρίνει απαραίτητο με βάση τις απορίες των μαθητών, για την καλύτερη κατανόηση του. Δε χρειάζεται να επισημάνει σύνθετα συντακτικά φαινόμενα, όμως είναι αναγκαίο να υπενθυμίζει βασικά συντακτικά φαινόμενα, που διευκολύνουν τη μεταφραστική προσπέλαση της ενότητας.

·        Στη συνέχεια διατυπώνονται ερωτήσεις από τον καθηγητή, που θα βοηθήσουν στην κατανόηση (νοηματική και συντακτική) του κειμένου.

 

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

 

-         Πώς αντιδρά αρχικά ο Κριτίας μετά την αγόρευση του Θηραμένη και για ποιο λόγο;

-         Που τοποθετούνται οι μαχαιροφόροι από τον Κριτία και με ποιο σκοπό;

-         Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του «σωστού ηγέτη» σύμφωνα με τον Κριτία;

-         Τι προέβλεπε η νομοθεσία των τριάκοντα για τους εγγεγραμμένους στον κατάλογο;

-         Σε ποια αλλαγή του Νόμου προβαίνει ο Κριτίας και γιατί;

-         Τι ζητάει ο Θηραμένης από τους βουλευτές και με ποιον τρόπο; Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί για να τους πείσει;

-         Να διακρίνετε τα λογικά από τα συναισθηματικά επιχειρήματα του Θηραμένη.

Ο διδάσκων σημειώνει στον πίνακα λέξεις-κλειδιά από τις απαντήσεις των μαθητών και τους ζητά να αναδιηγηθούν τα γεγονότα πριν και κατά τη διάρκεια  της δίκης.

Με τη δραστηριότητα αυτή αναμένεται οι μαθητές μέσα από τη διαδικασία των ερωταποκρίσεων να γνωρίσουν, να κατανοήσουν και να είναι σε θέση να αξιολογήσουν το πολιτικό πλαίσιο, τα γεγονότα και τα πρόσωπα που έδρασαν στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

Η αξιολόγηση των μαθητών μπορεί να γίνει με κριτήρια:
α) τον βαθμό συμμετοχής στη διαδικασία των ερωταποκρίσεων

β) την ικανότητα πρόσληψης και κριτικής επεξεργασίας των δεδομένων γ) την ικανότητα σύνθεσης των δεδομένων και επαναδιατύπωσής τους σε προφορικό λόγο

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή θα τους ζητηθεί να διαβάσουν και πάλι τις δυο μεταφράσεις και να επιλέξουν και πάλι εκείνη που θεωρούν πιο πιστή στο αρχαίο κείμενο. Αν παρατηρηθεί διαφοροποίηση θα τους ζητηθεί να εξηγήσουν και να δικαιολογήσουν τους λόγους που τους έκαναν ν’ αλλάξουν γνώμη.
Η πρώτη διδακτική ώρα ολοκληρώνεται με τους μαθητές να χρησιμοποιούν τις δυνατότητες που τους προσφέρει το εμπλουτισμένο βιβλίο από το Φωτόδεντρο.

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/

Αυτό θα τους δώσει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τα διάφορα ψηφιακά μέσα για να:

-         περιηγηθούν στην αρχαία αγορά  και να γνωρίσουν το βουλευτήριο. http://www.ime.gr/projects/bouleuterion/gr/katopsis/athens_agora.html

http://www.ime.gr/projects/bouleuterion/gr/bouleuterion_intro.html

-         πληροφορηθούν για τη «βουλή των 500

-         ξαναθυμηθούν και να πάρουν περισσότερες πληροφορίες για το θεσμό της Ικεσίας στην αρχαία Ελλάδα.

(2^η διδακτική ώρα συνεχόμενη)

·       Αρχικά οι μαθητές χωρίζονται σε σε 4/5 μελείς ομάδες με διακριτούς ρόλους: του αναγνώστη/συντονιστή της ομάδας, του γραμματέα της ομάδας, του παρουσιαστή και του συνδέσμου, που έρχεται σε επαφή με τις άλλες ομάδες ή με το διδάσκοντα προς εξεύρεση βοήθειας.

Στη συνέχεια θα επισκεφτούν την Πύλη για την ελληνική γλώσσα

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5215/

για να διαβάσουν περισσότερα για την επιχειρηματολογία, ώστε να είναι σε θέση να απαντήσουν πιο εύκολα στα φύλλα εργασίας που θα τους δοθούν.

·       Μετά θα μοιραστούν τα πρώτα φύλλα εργασίας και οι μαθητές θα γράψουν τις απαντήσεις τους  στο power point.

·       1^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

Αφού μελετήσετε και θυμηθείτε το κείμενο της ενότητα να αναφέρετε τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Θηραμένης για να υπερασπιστεί τον εαυτό του

ομαδα 2^η

Αφού μελετήσετε και θυμηθείτε το κείμενο της ενότητα να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίου η δίκη του Θηραμένη χαρακτηρίζεται ως «δίκη παρωδία»;

ομαδα 3^η

Αφού μελετήσετε και θυμηθείτε το κείμενο της ενότητα να αναφέρετε τις ενέργειες του Κριτία για να αποτρέψει μία μη επιθυμητή απόφαση της δίκης

ομαδα 4^η

Αφού μελετήσετε και θυμηθείτε το κείμενο της ενότητα να διακρίνετε τα επιχειρήματα του Θηραμένη σε λογικά και συναισθηματικά και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

Αφού οι μαθητικές ομάδες ολοκληρώσουν τα φύλλα εργασίας ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια της τάξης. Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Β' ΦΑΣΗ: Από τη λέξη στη Γραμματική του αρχαίου κειμένου

 (3^η διδακτική ώρα)

·       Στις ομάδες των μαθητών  μοιράζονται τα φύλλα εργασίας και ο καθηγητής ξαναδιαβάζει το κείμενο της ενότητας. Αρχικά  οι μαθητές απαντούν στο Α ερώτημα του κάθε φύλλου εργασίας.

·       Στη συνέχεια, αφού δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις και ερμηνευθούν τα διάφορα γραμματικά φαινόμενα που δυσκολεύουν τους μαθητές, καλούνται να απαντήσουν και στο Β ζητούμενο των φύλλων εργασίας.

2^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

·         ομαδα 1^η·          

Α. Αφού μελετήσετε την $50, να δημιουργήσετε  Πίνακα σε ένα φύλλο word  και να κατατάξετε τις λέξεις σε 3 κατηγορίες:

α. σ’ εκείνες που είναι ακριβώς οι ίδιες και στα νέα ελληνικά.

β. σ’ εκείνες που διαφοροποιούνται στα νέα ελληνικά αλλά γνωρίζετε τη σημασία τους και

β.  σ’ εκείνες που σας είναι άγνωστες και χρειάζονται ερμηνεία.

Β. Να ξαναγράψετε την παράγραφο 50 της ενότητας με τις εξής αλλαγές: η βουλή=οι βουλευταί, ο Κριτίας=οι Τριάκοντα

·         ομαδα 2^η·          

Α. Αφού μελετήσετε την $51, να δημιουργήσετε  Πίνακα σε ένα φύλλο word  και να κατατάξετε τις λέξεις σε 3 κατηγορίες:

α. σ’ εκείνες που είναι ακριβώς οι ίδιες και στα νέα ελληνικά.

β. σ’ εκείνες που διαφοροποιούνται στα νέα ελληνικά αλλά γνωρίζετε τη σημασία τους και

β.  σ’ εκείνες που σας είναι άγνωστες και χρειάζονται ερμηνεία.

Β. Να ξαναγράψετε την παράγραφο 51 της ενότητας με τις εξής αλλαγές: Εγώ = εμείς, του προστάτου = των κηδεμόνων της πόλης

 

·         ομαδα 3^η 

Α. Αφού μελετήσετε την $52, να δημιουργήσετε  Πίνακα σε ένα φύλλο word  και να κατατάξετε τις λέξεις σε 3 κατηγορίες:

α. σ’ εκείνες που είναι ακριβώς οι ίδιες και στα νέα ελληνικά.

β. σ’ εκείνες που διαφοροποιούνται στα νέα ελληνικά αλλά γνωρίζετε τη σημασία τους και

β.  σ’ εκείνες που σας είναι άγνωστες και χρειάζονται ερμηνεία.

Β. Να ξαναγράψετε την παράγραφο 52 της ενότητας με τις εξής αλλαγές: ο Θηραμένης = οι βουλευταί, Εγώ = εμείς, ο Κριτίας=οι Τριάκοντα

 

·         ομαδα 4^η 

Α. Αφού μελετήσετε την $53, να δημιουργήσετε  Πίνακα σε ένα φύλλο word  και να κατατάξετε τις λέξεις σε 3 κατηγορίες:

α. σ’ εκείνες που είναι ακριβώς οι ίδιες και στα νέα ελληνικά.

β. σ’ εκείνες που διαφοροποιούνται στα νέα ελληνικά αλλά γνωρίζετε τη σημασία τους και

β.  σ’ εκείνες που σας είναι άγνωστες και χρειάζονται ερμηνεία.

Β. Να ξαναγράψετε την παράγραφο 53 της ενότητας με τις εξής αλλαγές:  Εγώ = εμείς, οι Τριάκοντα = ο Κριτίας

 

Αφού οι μαθητές ολοκληρώσουν τα φύλλα εργασίας διαβάζουν τις απαντήσεις τους στην ολομέλεια της τάξης και γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις από τους μαθητές αρχικά και από τον καθηγητή στη συνέχεια.

 

Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές:

α) να αντιληφθούν το νόημα και τις λογικές σχέσεις που αρθρώνονται στο εσωτερικό της μικροδομής, ώστε να κατευθυνθούν ασφαλέστερα στην κατανόηση του κειμένου εν συνόλω και να είναι σε θέση να «συνθέσουν» με προσωπικό τρόπο το περιεχόμενό του.

β) Αξιολογείται η διαδικασία που ακολουθούν οι μαθητές προκειμένου να αναγνωρίσουν και να αποτυπώσουν τη γραμματο-συντακτική δομή του κειμένου καθώς και η ικανότητά τους να κατανοούν το νόημα ως προϊόν λογικών σχέσεων.

Γ. ΦΑΣΗ: απολογία του Θηραμένη

 (4^η & 5^η διδακτική ώρα συνεχόμενες)

·       Αρχικά οι ομάδες των μαθητών καλούνται να ξαναδιαβάσουν για να θυμηθούν το κείμενο της ενότητας.

·       Στη συνέχει καλούνται όλες οι ομάδες να μελετήσουν συμπληρωματικά μέσω της Πύλης για την Ελληνική γλώσσα

 http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=394

την απολογία του Θηραμένη μέσα από τις δύο διαφορετικές μεταφράσεις που δίνονται.

Μετά ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το ηλεκτρονικό συνεργατικό περιβάλλον του https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ στο οποίο θα εργαστούν οι ομάδες, δείχνει τα βασικά βήματα της λειτουργίας του και παρέχει καθοδήγηση προκειμένου οι μαθητές να δημιουργήσουν και να συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας . Αν υπάρχουν δυσκολίες στη χρήση των μέσων αυτών απαιτείται ο καθηγητής να έχει ετοιμάσει ήδη τα σχετικά φύλλα εργασίας και απλά να καθοδηγήσει ανάλογα τους μαθητές σε αυτά.

·       Μετά μοιράζονται στις ομάδες των μαθητών τα επόμενα φύλλα εργασίας και δίνεται στους μαθητές χρόνος για να τα απαντήσουν.

              3^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

Αφού μελετήσετε τις μεταφράσεις του σχολικού βιβλίου και την απολογία του Θηραμένη από την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα να δημιουργήσετε ένα φίλο εργασίας στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ στο οποίο

Α. Να εντοπίσετε τα βασικά σημεία της απολογίας και να σημειώσετε τις λέξεις-κλειδιά στην αριστερή στήλη του επόμενου Πίνακα που θα δημιουργήσετε.

Β. Αφού μελετήσετε τα επιχειρήματα που συγκεντρώσατε κατά την προηγούμενη δραστηριότητα, υποθέστε πως είστε ένας δημοσιογράφος, που, αφού παρακολούθησε τη δίκη του Θηραμένη, γράφει ένα άρθρο στην εφημερίδα του. Να γράψετε το κείμενό σας στη δεξιά στήλη του επόμενου Πίνακα.

Γ. Αποθηκεύστε την εργασία σας στο Φύλλο Εργασίας, στον φάκελο ΟΜΑΔΑ1 στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/

 

ομαδα 2^η

Αφού μελετήσετε τις μεταφράσεις του σχολικού βιβλίου και την απολογία του Θηραμένη από την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα να δημιουργήσετε ένα φίλο εργασίας στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ στο οποίο

Α. Να εντοπίσετε τα βασικά σημεία της απολογίας και να σημειώσετε τις λέξεις-κλειδιά στην αριστερή στήλη του επόμενου Πίνακα που θα δημιουργήσετε.

Β. Αφού μελετήσετε τα επιχειρήματα που συγκεντρώσατε κατά την προηγούμενη δραστηριότητα, υποθέστε πως είστε ένας από τους βουλευτές, που αφού παρακολούθησε τη δίκη του Θηραμένη, γράφει στο ημερολόγιό του για τις σκέψεις και τις εντυπώσεις του.

 Να γράψετε το κείμενό σας στη δεξιά στήλη του επόμενου Πίνακα.

Γ. Αποθηκεύστε την εργασία σας στο Φύλλο Εργασίας, στον φάκελο ΟΜΑΔΑ 2 στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/

 

ομαδα 3^η

Αφού μελετήσετε τις μεταφράσεις του σχολικού βιβλίου και την απολογία του Θηραμένη από την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα να δημιουργήσετε ένα φίλο εργασίας στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ στο οποίο

Α. Να εντοπίσετε τα βασικά σημεία της απολογίας και να σημειώσετε τις λέξεις-κλειδιά στην αριστερή στήλη του επόμενου Πίνακα που θα δημιουργήσετε.

Β. Αφού μελετήσετε τα επιχειρήματα που συγκεντρώσατε κατά την προηγούμενη δραστηριότητα, υποθέστε  πως είστε ένας από τους φίλους – συνεργάτες του Κριτία, που, αφού παρακολούθησε τη δίκη του Θηραμένη, γράφει μια επιστολή σ’ ένα φίλο του παρουσιάζοντας  τις σκέψεις και τις εντυπώσεις του.

 Να γράψετε το κείμενό σας στη δεξιά στήλη του επόμενου Πίνακα.

Γ. Αποθηκεύστε την εργασία σας στο Φύλλο Εργασίας, στον φάκελο ΟΜΑΔΑ 2 στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/

 

ομαδα 4^η

Αφού μελετήσετε τις μεταφράσεις του σχολικού βιβλίου και την απολογία του Θηραμένη από την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα να δημιουργήσετε ένα φίλο εργασίας στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ στο οποίο

Α. Να εντοπίσετε τα βασικά σημεία της απολογίας και να σημειώσετε τις λέξεις-κλειδιά στην αριστερή στήλη του επόμενου Πίνακα που θα δημιουργήσετε.

Β. Αφού μελετήσετε τα επιχειρήματα που συγκεντρώσατε κατά την προηγούμενη δραστηριότητα, υποθέστε  πως είστε ένας από τους φίλους – συνεργάτες του Θηραμένη, που, αφού παρακολούθησε τη δίκη, συντάσσει μια επίσημη επιστολή διαμαρτυρίας. Να γράψετε το κείμενό σας στη δεξιά στήλη του επόμενου Πίνακα.

Γ. Αποθηκεύστε την εργασία σας στο Φύλλο Εργασίας, στον φάκελο ΟΜΑΔΑ 2 στο https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/ 

Οι ομάδες,  αφού ολοκληρώσουν αρχικά τα φύλλα εργασίας τους, τα  «ανταλλάσσουν» μεταξύ τους στο περιβάλλον του https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/  και στη συνέχεια τα παρουσιάζουν στην τάξη.

Ο καθηγητής συμπληρώνει ή διορθώνει τις αστοχίες – λάθη των μαθητών μέσα από την ανταλλαγή απόψεων με τους μαθητές. 

Μετά την επιτέλεση των προηγούμενων δραστηριοτήτων αναμένεται οι μαθητές:

α) να διαμορφώσουν άποψη για την πειστικότητα των επιχειρημάτων του Θηραμένη

β) να αντιληφθούν τους λόγους για τους οποίους ο Κριτίας αντέδρασε και παρενέβη στη δίκη, προκειμένου να αποτρέψει ενδεχόμενη αθώωση του Θηραμένη

 γ) να είναι σε θέση να διερευνήσουν, να αναλύσουν και να συνθέσουν ποικίλα δεδομένα σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου.

δ) να ασκηθούν στην αξιοποίηση ψηφιακών πόρων και εργαλείων των ΤΠΕ κατά τη μαθησιακή διαδικασία. 

Για την αξιολόγηση των προηγούμενων δραστηριοτήτων θα ληφθούν υπόψη:

α) η ικανότητα των μαθητών να αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της πειθούς σε ένα απολογητικό λόγο

β) η ικανότητα να συνθέτουν και να διατυπώνουν τη σκέψη τους σε συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου

γ) ο βαθμός αξιοποίησης του συνεργατικού περιβάλλοντος, πραγματικού και εικονικού, για την επιτέλεση των δραστηριοτήτων.

 

Δ' ΦΑΣΗ: Διαθεματική ιστορική προσέγγιση της «δίκης παρωδίας»

 (6^η διδακτική ώρα)

Επειδή οι μαθητές είναι μεγάλοι και πρέπει να γνωρίζουν ήδη αρκετά για τα διάφορα Ψηφιακά μέσα τους δίνονται αρχικά τα διάφορα φύλλα εργασίας και τους ζητείται να αναζητήσουν στα διάφορα αποθετήρια αλλά και γενικότερα στο διαδίκτυο τις πληροφορίες που χρειάζονται.

              4^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ομαδα 1^η

Α. Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να σχηματίσετε εννοιολογικό χάρτη με τα βασικά χαρακτηριστικά της «δίκης Παρωδίας» του Σωκράτη.

ομαδα 2^η

Α. Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να σχηματίσετε εννοιολογικό χάρτη με τα βασικά χαρακτηριστικά της «δίκης Παρωδίας» του Χριστού.

ομαδα 3^η

Α. Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να σχηματίσετε εννοιολογικό χάρτη με τα βασικά χαρακτηριστικά της «δίκης Παρωδίας» του Κολοκοτρώνη.

ομαδα 4^η

Α. Αφού συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από το διαδίκτυο και τα ψηφιακά αποθετήρια, να σχηματίσετε εννοιολογικό χάρτη με τα βασικά χαρακτηριστικά της «δίκης Παρωδίας» του Ντρέϊφους.

 

Στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση μπορεί να υπάρξει δυσκολία στην εκτέλεση των δραστηριοτήτων που απαιτούν τη χρήση του λογισμικού για αναπαράσταση των δομών του κειμένου. Στην περίπτωση αυτή ο διδάσκων θα μπορούσε να προετοιμάσει τον εννοιολογικό χάρτη παρέχοντας μεγαλύτερη διευκόλυνση στους μαθητές ή να διαθέσει κάποιο εξωδιδακτικό χρόνο, για να τους «εκπαιδεύσει» να χειρίζονται το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης

Οι μαθητικές ομάδες ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια της τάξης. Ο καθηγητής στα πλαίσια της  καθοδήγησης προτρέπει τους μαθητές να κάνουν παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις κατά την παρουσίαση των μαθητικών ομάδων, συμμετέχοντας έτσι ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Κατά την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων οι μαθητές ενθαρρύνονται να προσθέτουν, να διορθώνουν και να συμπληρώνουν τα παρουσιαζόμενα σε συνεργασία με τον διδάσκοντα.

 Ο διδάσκων αξιολογεί με βάση:

α)την επίτευξη των διδακτικών στόχων

β)τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας μέσα σε συνεργατικό πλαίσιο

γ) τη γνώση και τη χρήση των ψηφιακών μέσων

 γ)την προθυμία και τη συμμετοχή των μαθητών στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

ΣΤ.ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΚΡΙΤΙΚΗ

Μετά την ολοκλήρωση και παρουσίαση των τελικών εργασιών των μαθητών θα γίνει η αξιολόγηση του προγράμματος τόσο από τους μαθητές, όσο και από τον διδάσκοντα.

 Οι γραπτές εργασίες από τα φύλλα εργασίας θα πιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα του σεναρίου με την επιτυχή ή όχι

καταγραφή τους.

Επιπλέον θα αξιολογηθεί  θετικά η συμμετοχή των μαθητών στις

διαδικασίες έρευνας και σύνθεσης του υλικού και η ανάπτυξη και βελτίωση του κριτικού και τεχνολογικού γραμματισμού τους.

          Πρόκειται για ένα σενάριο που στοχεύει κυρίως στην κατανόηση του αρχαίου λόγου αλλά και της κατανόησης της «δίκης παρωδίας» σ’ ένα τυραννικό καθεστώς.  

          Ο διαφορετικός αυτός τρόπος αναπλαισίωσης έχει σημαντικές συνέπειες για τη γλώσσα, για τα παιδιά και  για το είδος του σχολείου που δημιουργείται σε κάθε περίπτωση. Αναδεικνύεται ότι το σχολείο και η διδασκαλία δεν είναι κάτι στατικό και δεδομένο, αλλά ότι κατασκευάζεται κάθε φορά διαφορετικά ανάλογα με τις θεωρίες που υιοθετούμε και τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε

Οι μαθητές θα  πρέπει να εξοικειωθούν με την επίλυση ασκήσεων που συνδέονται με παρόμοια ζητήματα μαθαίνοντας να χρησιμοποιούν τα σύγχρονα Ψηφιακά μέσα που είναι σε θέση να κάνουν το μάθημα πιο ενδιαφέρον και να τους προσφέρουν μια πιο σφαιρική γνώση.

Απαραίτητη προϋπόθεση τέλος είναι οι περισσότεροι μαθητές να έχουν αρκετές γνώσεις πάνω στα ψηφιακά εργαλεία και να δείξουν μεγάλη προθυμία και ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στη δημιουργία του δικού τους πολυτροπικού υλικού και να δώσουν τη δική τους φωνή στη δίκη του Θηραμένη . Αν υπάρχουν δυσκολίες στη χρήση των μέσων αυτών απαιτείται ο καθηγητής να έχει ετοιμάσει ήδη τα σχετικά φύλλα εργασίας και να καθοδηγήσει ανάλογα τους μαθητές.

Το σενάριο θα διεξαχθεί στην αίθουσα πληροφορικής ή και στην τάξη, αν αυτή έχει τα κατάλληλα μέσα, με τις απαντήσεις στα φύλλα εργασίας να είναι ομαδικές και η κάθε ομάδα να αποτελείται από 4/5 άτομα.