ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2025

 

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ
ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2025 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Α. Δ Ι Δ ΑΓ Μ Ε Ν Ο Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο
Πλάτων, Πρωταγόρας, 320c-321b
Ἦν γάρ ποτε χρόνος ὅτε θεοὶ μὲν ἦσαν, θνητὰ δὲ γένη οὐκ ἦν. 

Ἐπειδὴ δὲ καὶ τούτοις χρόνος ἦλθεν εἱμαρμένος γενέσεως, τυποῦσιν αὐτὰ θεοὶ γῆς ἔνδον ἐκ γῆς καὶ πυρὸς μείξαντες καὶ τῶν ὅσα πυρὶ καὶ γῇ κεράννυται. Ἐπειδὴ δ’ ἄγειν αὐτὰ πρὸς φῶς ἔμελλον, προσέταξαν Προμηθεῖ καὶ Ἐπιμηθεῖ κοσμῆσαί τε καὶ νεῖμαι δυνάμεις ἑκάστοις ὡς  πρέπει. Προμηθέα δὲ παραιτεῖται Ἐπιμηθεὺς αὐτὸς νεῖμαι, «Νείμαντος δέ μου», ἔφη, «ἐπίσκεψαι» · καὶ οὕτω πείσας νέμει.
Νέμων δὲ τοῖς μὲν ἰσχὺν ἄνευ τάχους προσῆπτεν, τοὺς δ’ ἀσθενεστέρους τάχει ἐκόσμει· τοὺς δὲ ὥπλιζε, τοῖς δ’ ἄοπλον διδοὺς φύσιν ἄλλην τιν’ αὐτοῖς ἐμηχανᾶτο δύναμιν εἰς σωτηρίαν. Ἃ μὲν γὰρ
αὐτῶν σμικρότητι ἤμπισχεν, πτηνὸν φυγὴν ἢ κατάγειον οἴκησιν ἔνεμεν· ἃ δὲ ηὖξε μεγέθει, τῷδε αὐτῷ αὐτὰ ἔσῳζεν · καὶ τἆλλα οὕτως ἐπανισῶν ἔνεμεν. Ταῦτα δὲ ἐμηχανᾶτο εὐλάβειαν ἔχων μ ή τι γένος
ἀϊστωθείη· ἐπειδὴ δὲ αὐτοῖς ἀλληλοφθοριῶν διαφυγὰς ἐπήρκεσε, πρὸς τὰς ἐκ Διὸς ὥρας εὐμάρειαν ἐμηχαν ᾶτο ἀμφιεννὺς αὐτὰ πυκναῖς τε θριξὶν καὶ στερεοῖς δέρμασιν, ἱκανοῖς μὲν ἀμῦναι χειμῶνα,
δυνατοῖς δὲ καὶ καύματα, καὶ ε ἰς εὐνὰς ἰοῦσιν ὅπως ὑπάρχοι τὰ αὐτὰ ταῦτα στρωμνὴ οἰκεῖ ά τε καὶ αὐτοφυὴς ἑκάστῳ · καὶ ὑποδῶν τὰ μὲν ὁπλαῖς, τὰ δὲ [θριξὶν καὶ] δέρμασιν στερεοῖς καὶ ἀναίμοις. Τοὐντεῦθεν τροφὰς ἄλλοις ἄλλας ἐξεπόριζεν, τοῖς μὲν ἐκ γῆς βοτάνην, ἄλλοις δὲ δένδρων καρπούς, τοῖς δὲ ῥίζας · ἔστι δ’ οἷς ἔδωκεν εἶναι τροφὴν ζῴων ἄλλων βοράν· καὶ τοῖς μὲν ὀλιγογονίαν προσῆψε, τοῖς δ’ ἀναλισκομένοις ὑπὸ τούτων πολυγονίαν, σωτηρίαν τῷ γένει πορίζων.

Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις παρακάτω περιόδους
λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη « Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη:
1. Ο Προμηθέας ζητά από τον αδελφό του Επιμηθέα να μοιράσει τις ιδιότητες στα ζώα .
2. Οι θεοί δίνουν μορφή στα ζώα στον ουρανό.
3. Όσα ζώα είχαν δύναμη δεν είχαν ταχύτητα .
4. Ο Επιμηθέας έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα μόνο για την επιβίωση των θνητών γενών και τη διαιώνισή τους .
5. Όλα τα ζώα ήταν φυτοφάγα.
Μονάδες 10
Β1. Με ποιον τρόπο μοιράζει ο Επιμηθέας τις ιδιότητες σ τα θνητά γένη, ώστε να εξασφαλίσει την ισορροπία στη φύση («νόμος της αναπλήρωσης»);
Μονάδες 10

Β2. ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Στο συγκεκριμένο χωρίο από το Περὶ φύσεως (De rerum natura ) του Λουκρητίου ο Ρωμαίος ποιητής περιγράφει τη σκοπιμότητα της ποικιλίας των ζώων για την επιβίωση και τη διαιώνιση του είδους
τους.
Γιατί τα ζώα όλα, όσα δεις να ανασαίνουν ζείδωρον 1 αέρα,
απ’ τον καιρό που φάνηκαν στη γη τα είδη τους τα έχει προφυλάξει
άλλα το δολερό τους φυσικό, άλλα η ρώμη 2 τους και άλλα η
σβελτάδα.
Κι είναι πολλά αυτά που επιζούν και τα ᾿χουμε κοντά μας, όσα δείξαν
ότι μας είναι χρήσιμα· γι’ αυτό και παραδόθηκαν στη φύλαξή μας.
Την άγρια κι ανήμερη φυλή των λιονταριών τη φύλαξε η ρώμη
που έχουν στο κορμί, την αλεπού η πονηριά, τα ελάφια η σβελτάδα.
Ωστόσο τα σκυλιά πάντα πιστά και πάντα γρήγορα στο ξύπνημά
τους,
των ζωντανών οι φάρες 3 που κρατάν στη ράχη τους φορτιό, οι
κερασφόρες4
αγέλες των βοδιών, τα μαλλιαρά κοπάδια των προβάτων ̵ όλα,
Μέμμιε,
βοσκήματα κι οικόσιτα5 , σ’ εμάς παραδοθήκαν και στη φύλαξή μας,
γιατί φανήκαν πρόθυμα μακριά να φύγουν απ’ τα αγρίμια, ησυχία
αποζητήσαν κι άφθονη τροφή χωρίς δικό τους κόπο κερδισμένη,
δοσμένη από μας σαν αμοιβή για τις υπηρεσίες που προσφέρουν.
Τα άλλα που δεν είχαν φυσικά προσόντα κι από μόνα τους δεν ήταν
σε θέση στη ζωή να κρατηθούν κι ούτε μπορούσαν να μας δώσουν
κάτι
που να ᾿ναι χρήσιμο και που γι’ αυτό να στέρξουμε 6 να τα ᾿χουμε
κοντά μας,
εξασφαλίζοντάς τους την τροφή κι έχοντας έγνοια για τη φύλαξή
τους,
ανήμπορα και παρακατιανά, πεδικλωμένα 7 στα μοιραία βρόχια8
της φύσης τους εγίνηκαν τροφή και λεία για τα άλλα μέχρις ότου
εν είδει φυσικής επιλογής οδηγηθήκαν στον αφανισμό τους.
1. ζείδωρος : α υτ ός π ου δίνει ζωή, 2. ρώμη : σωματική δύναμη, 3. φάρες: τ α είδη , 4 .
κερασφόρες : αυτές που έχουν κέρατα, 5. οικόσιτα : τα εξημερωμένα ζώα, αυτά που
ζουν κοντά στον άνθρωπο, 6. στέρξουμε: φροντίσουμε, 7 . πεδικλωμένα : φυλακισμένα,
αιχμάλωτα , δεμένα , 8. βρόχια : θηλιά.
Θ. Παπαγγελής (2021), Λουκρητίου Περί φύσεως , Βιβλίο V, Αθήνα:Gutenberg, σελ. 544
Να εντοπίσετε δύο (2) ομοιότητες και μία (1) διαφορά ως προς το περιεχόμενο ανάμεσα στο διδαγμένο κείμενο του Πλάτωνα και το παράλληλο κείμενο του Λουκρητίου.
Μονάδες 10
Β3. Να αντιστοιχίσετε στο τετράδιό σας καθεμιά αρχαία ελληνική λέξη της Στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της Στήλης Β.
Στήλη Α                                                         Στήλη Β
1. γῆς                                                         α. κόσμημα
2. πυρὸς                                                     β. αμφίεση
3. κοσμῆσαι                                                γ. ευφυΐα
4. ἀμφιεννὺς                                                δ. πυρασφάλεια
5. αὐτοφυὴς                                                 ε. γεωλογία
Μονάδες 10
Β4. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις παρακάτω περιόδους
λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη « Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη:
1. Μία από τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του Σωκράτη ήταν η διαφθορά των νέων .
2. Χάρη στην προσωπικότητα του Σωκράτη οι φιλόσοφοι άρχισαν να ασχολούνται με τη μελέτη των φυσικών φαινομένων.
3. Τα δύο κεντρικά ζητήματα της συζήτησης στον Πρωταγόρα είναι η φύση της αρετής και αν αυτή μπορεί να διδαχθεί .
4. Ο Πλάτων δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την πολιτική .
5. Ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί τον μύθο για να συμπληρώσει μια αυστηρή φιλοσοφική απόδειξη .
Μονάδες 10

Γ . ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ξενοφών, Ἀπομνημονεύματα, Α 1-3
(ed. E.C. Marchant , Oxford Classical Texts , 1921)
Ο Ξενοφών ξεκινά τα Απομνημονεύματά του καταγράφοντας την επίσημη κατηγορία
κατά του Σωκράτη 
Πολλάκις ἐθαύμασα τίσι ποτὲ λόγοις Ἀθηναίους ἔπεισαν οἱ γραψάμενοι1 Σωκράτην ὡς ἄξιος εἴη θανάτου τῇ πόλει. ἡ μὲν γὰρ γραφὴ κατ’ αὐτοῦ τοιάδε τις ἦν · ἀδικεῖ Σωκράτης οὓς μὲν ἡ πόλις
νομίζει θεοὺς οὐ νομίζων, ἕτερα δὲ καινὰ δαιμόνια εἰσφέρων· ἀδικεῖ δὲ καὶ τοὺς νέους διαφθείρων.
Πρῶτον μἐν οὖν, ὡς οὐκ ἐνόμιζεν οὓς μὲν ἡ πόλις νομίζει θεοὺς, ποίῳ ποτ’ ἐχρήσαντο τεκμηρίῳ; θύων τε γὰρ φανερὸς ἦν πολλάκις μὲν οἴκοι, πολλάκις δὲ ἐπὶ τῶν κοινῶν τῆς πόλεως βωμῶν, καὶ
μαντικῇ χρώμενος ο ὐκ ἀφανὴς ἦν. διετεθρύλητο 2 γὰρ ὡς φαίη Σωκράτης τὸ δαιμόνιον ἑαυτῷ σημαίνειν· ὅθεν δὴ καὶ μάλιστά μοι δοκοῦσιν αὐτὸν αἰτιάσασθαι 3 καινὰ δαιμόνια εἰσφέρειν. ὁ δ’ οὐδὲν
καινότερον εἰσέφερε τῶν ἄλλων, ὅσοι μαντικὴν νομίζοντες οἰωνοῖς 4 τε χρῶνται καὶ φήμαις κ αὶ συμβόλοις καὶ θυσίαις. οὗτοί τε γὰρ ὑπολαμβάνουσιν οὐ τοὺς ὄρνιθας 5 οὐδὲ τοὺς ἀπαντῶντας εἰδέναι τὰ συμφέροντα τοῖς μαντευομένοις, ἀλλὰ τοὺς θεοὺς διὰ τούτων αὐτὰ σημαίνειν, κἀκεῖνος δὲ οὕτως ἐνόμιζεν. ἀλλ’ οἱ μὲν πλεῖστοί φασιν ὑπὸ τε τῶν ὀρνίθων καὶ τ ῶν ἀπαντώντων ἀποτρέπεσθα ί τε καὶ
προτρέπεσθαι· Σωκράτης δ’ ὥσπερ ἐγίγνωσκεν, οὕτως ἔλεγε· τὸ δαιμόνιον γὰρ ἔφη σημαίνειν.
1 ο ἱ γ ραψάμενοι : οι κατήγοροι , 2 διετεθρύλητο : ήταν γνωστό σε όλους ,
3 αἰ τι άσασθαι: κατηγορούν, 4 οἰωνοῖς: μαντεία από πέταγμα πουλιού,
5 τοὺς ὄρνιθας: τα πουλιά
Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: «Πολλάκις … οὐκ ἀφανὴς ἦν».
Μονάδες 20
Γ2. «ὁ δ’ οὐδὲν καινότερον … ἐνόμιζεν.» : Με ποιο επιχείρημα προσπαθεί ο Ξενοφών να αντικρούσει την κατηγορία εις βάρος του Σωκράτη, ότι πιστεύει σε καινά δαιμόνια, σύμφωνα με το απόσπασμα;
Μονάδες 10
Γ3. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε τύπο της Στήλης Α και δίπλα το γράμμα της Στήλης Β που αντιστοιχεί στην ορθή γραμματική του αναγνώριση.
Στήλη Α                                                             Στήλη Β
1. λόγοις                                             α. ονομαστική πληθυντικού αρσενικού γένους μετοχής αορίστου
2. γραψάμενοι                                     β. απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής
3. σημαίνειν                                         γ. γ΄ πληθυντικό οριστικής αορίστου ενεργητικής φωνής
4. ἔπεισαν                                             δ. γενική πληθυντικού ουδετέρου γένους δεικτικής αντωνυμίας
5. τούτων                                         ε. δοτική πληθυντικού αρσενικού ουσιαστικού β΄ κλίσης
Μονάδες 10
Γ4. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους που εμφανίζονται στο αδίδακτο κείμενο με έντονα γράμματα:
Σωκράτης, καινὰ, φανερὸς, σημαίνειν, τὸ δαιμόνιον.
Μονάδες 10

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω - πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω -πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 17.00
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙ Α.
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ